حالا دارالفنون که زماني مرکز آمد و شد اساتيد ايراني و خارجي بود به مخروبه‌اي شبيه است که ناي ايستادن روي پاهاي خود را ندارد و نفس‌هاي آخرش را براي به رخ کشيدن خود به ساير مراکز آموزشي مي‌کشد.
دارالفنون چگونه ساخته شد
سنگ بناي مدرسه دارالفنون در سال 1266 ه.ق مطابق با سال 1229 ش، به دستور اميرکبير در شمال شرقي ارک سلطنتي گذاشته شد.
در روز يکشنبه 25 ربيع الاول سال 1268 قمري مطابق با نهم دي ماه سال 1231 کار آموزشي اين بنياد يعني سيزده روز پيش از کشته شدن آن مرد بزرگ با هفت نفر آموزگار اتريشي و چند مترجم، که از ميان دانش‌آموخته‌هاي فرستاده شده به فرانسه برگزيده شده بودند، آغاز شد. دانش‌آموخته‌هاي دارالفنون، در دگرگون کردن چهره بازمانده از تمدن ايران، گسترش دانش در ايران و همچنين در انقلاب مشروطه، نقش چشم‌گيري داشتند.
دريغ و درد که اميرکبير سيزده روز پس از آغاز کار دارالفنون ، در حمام فين کاشان ،به وسيله دژخيمان بي فرهنگ به قتل رسيد. اما نام اميرکبير در دارالفنون و با دارالفنون،تاريخ علوم جديد را رقم زد،امير زنده ماند و از دل مدرسه دارالفنون آموزشگاه هاي متوسطه و دانشگاه ها بيرون آمدند.
اين مدرسه تا انقلاب مشروطه به منزله خانه دانش بود که در آن همه دانش ها را مي آموختند،طب، نقاشي، نظام ،فيزيک،شيمي، داروسازي،حقوق ،سياست و ...در فاصله سال‌هاي 1310-1308 شمسي بناي دارالفنون پس از هشتاد سال به وسيله نيکلاي نيويچ مارکف - مهندس روسي- بازسازي شد.
مارکف دارالفنون را بر اساس تلفيقي از معماري عصر هخامنشي و صفوي بازسازي کرد و به جز چند بخش محدود مانند حياط و آب نما و ايوان حياط شمالي، مابقي بخش ها را تغيير داد.
سردر زيباي دارالفنون را لرزاده – معمار معروف – پديد آورده و خط چشم‌نواز بالاي آن از عبدالحميد ملک‌الکلامي ملقب به اميرالکتاب است. دارالفنون در آغاز از چنان منزلتي برخوردار بود که رضاقلي‌خان هدايت – مولف مجمع‌الفصحاء، رياض‌العارفين و انجمن‌آراي ناصري – به رياست آن برگزيده شد و به اين منظور، از شيراز به تهران کوچ کرد.
پس از انقلاب به مرکز تربيت معلم تبديل شد، مدتي هم مرکز آموزش عالي ضمن خدمت فرهنگيان وزارت آموزش و پرورش بود. در تاريخ 25/4/1367 اين بناي تاريخي به شماره 1748 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد.
دارالفنون 10 سال است که متروک شده است
نتيجه تأسيس دارالفنون ، برآمدن نامدارترين چهره‌هاي علمي، ادبي و هنري همچون جلا‌ل آل احمد، فريدون مشيري، مهدي بازرگان، بهرام بيضايي، محمد علي سپانلو، فرهاد فخرالديني و... است که زماني همگي اين بزرگان از جمله دانش‌آموزان مدرسه دارالفنون بودند.
اما در حدود 10 سال است که ديگر کسي نگاهي هم به اين بناي ويژه تاريخي و علمي نمي‌کند و عدم توجه مسوولان و رسيدگي نکردن از اين محل باعث شده که اين مدرسه به مخروبه و متروکه‌اي در خيابان ناصرخسرو تبديل شود.
\"ناصر پازوکي\" مدير پروژه مرمت مدرسه دارالفنون با بيان اينکه در حدود 10 سال است که اين مدرسه به مخروبه‌اي تبديل شده است، مي‌گويد:مدرسه دارالفنون اولين مدرسه‌اي است که به سبک مدرن ساخته شد و نخستين مکاني است که براي ترويج و توسعه آموزش‌هاي نوين توسط اميرکبير احداث شد.
وي ادامه مي‌دهد: تا قبل از اينکه اين بنا مخروبه شود دبيرستان و مرکز آموزش شبانه براي دانش‌آموزان بوده است. اما هم‌اکنون در حدود 10 سال است که اين بنا ديگر هيچ کاربري نداشته و به حالت متروکه و خرابه درآمده است.
وزارت آموزش و پرورش اقدامي براي مرمت اين مدرسه نکرده است
مالک مدرسه دارالفنون وزارت آموزش و پرورش است که در تمام اين 10 سال اقدامي براي مرمت و بازسازي اين مدرسه نکرده و تنها با بيان اين موضوع که قصد دارد اين مکان تاريخي را به موزه آموزش و پرورش تبديل کند، امکان خريد اين بناي تاريخي و فرهنگي را به سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري نمي‌دهد.
پازوکي درباره دلايل مرمت نشدن اين بنا تا به امروز مي‌گويد: هزي
نه‌هاي آموزش و پرورش بسيار زياد است و قطعا مرمت اين بنا در اولويت‌هاي دوم يا سوم قرار مي‌گيرد. ضمن آنکه تا به امروز آموزش و پرورش بودجه خاصي را براي مرمت اين بنا اختصاص نداده است.
البته سازمان ميراث فرهنگي که وظيفه مرمت اين بنا را به عنوان يک بناي ثبتي بر عهده داشت نيز چندان به اين امر توجه نکرد و همواره مرمت اين بنا مورد توجه مسئولان استاني يا سازمان ميراث فرهنگي کل قرار نگرفت.
بودجه‌اي سه ميليارد توماني که هيچگاه تأمين نشد
\"حسين مرعشي \" رئيس وقت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري قرار بود سه ميليارد تومان اعتبار براي مرمت اين بنا به معاونت حفظ و احيا اختصاص دهد. اما اين‌بار هم بخت با دارالفنون همراه نبود و تنها در سال گذشته 500 ميليون تومان از بودجه سه ميلياردي تأمين شد تا مرمتگران بتوانند اين بناي تاريخي را از حالت اورژانس و نيمه‌جان نجات دهند.
مسئول مرمت دارالفنون درباره اقدامات جديد سازمان ميراث فرهنگي براي مرمت اين بنا مي‌گويد: در دوره رياست جديد معاونت حفظ و احيا، گزارش کاملي از اقدامات انجام‌شده در سال‌هاي گذشته به \"دولت‌آبادي\" معاون ميراث فرهنگي سازمان داده و حتي وضعيت اضطراري اين بنا را به وي اعلام کرده‌ام، اما ايشان معتقدند که مرمت بناهاي تاريخي کاري ستادي است و معاونت تنها بايد نقش نظارتي و مديريتي داشته باشد. بنابراين سازمان ميراث فرهنگي استان تهران بايد کار مرمت اين بنا را برعهده بگيرد که تا به امروز اين اتفاق نيافتاده است.
دارالفنون همچنان در وضعيت بحراني به سر مي‌برد
سازمان ميراث فرهنگي استان تهران بعد از گذشت 10 ماه از انجام کارهاي مرمتي در سال گذشته ، همچنان هيچ اقدامي براي مرمت دارالفنون نکرده است و اين بناي تاريخي همچنان در وضعيت بحراني به سر مي‌برد؛ به گونه‌اي که به گفته پازوکي هر لحظه ممکن است تا قسمت‌هايي از اين بناي تاريخي ريخته شود.
برخي از قسمت‌هاي اين مدرسه در اقدامات مرمتي سال گذشته براي انجام مطالعات پژوهشي و باستان‌شناسي حفاري شده است و به همين دليل پي‌هاي بنا همچنان خالي است.
پازوکي با تأييد اين مطلب مي‌گويد: بايد مجددا هر چه سريعتر کارهاي پژوهشي بنا به اتمام برسد تا بتوان پي‌هاي بنا را که براي تکميل مطالعات پژوهشي معماري حفاري شده است پر و مرمت کرد.
وي در حالي اين حرف‌ها را مي‌زند که معتقد است اين مدرسه 150 ساله مي‌تواند به يکي از مراکز ديدني براي گردشگران و منبع درآمدي براي دولت درآيد.
اختصاص 100 ميليون تومان ديگر براي مرمت اضطراري دارالفنون
با پيگير‌ي‌هاي انجام‌شده توسط پازوکي بالاخره معاونت ميراث فرهنگي توجيه شد که اين بناي تاريخي در وضعيت اضطرار قرار دارد و اين معاونت 100 ميليون تومان براي اقدامات نجات‌بخشي بنا اختصاص داده است.
\"فريبرز دولت‌آبادي\" معاون ميراث فرهنگي سازمان با بيان اين موضوع که مرمت بناهاي تاريخي وظيفه معاونت نيست، مي‌گويد: کار معاونت ميراث فرهنگي متفاوت از کارهاي ستادي است و نبايد اين معاونت اقدامات مرمتي بناهاي تاريخي را برعهده بگيرد.
به گفته وي، نظارت بر پروژه‌هاي مرمتي در سراسر کشور و تصويب برنامه‌هاي مرمتي که از سوي استان‌ها اعلام مي‌شود از جمله اقدامات معاونت است.
وي مي‌افزايد: سازمان ميراث فرهنگي استان تهران بايد در برنامه‌هاي مرمتي سال جاري مرمت دارالفنون را اعلام مي‌کرد که متأسفانه اين استان اين اقدام را انجام نداده است. اما معاونت به دليل وضعيت ويژه دارالفنون 100 ميليون تومان براي مرمت اختصاص داده است تا اين بنا از تخريب نجات يابد.
سرازيرشدن آب‌هاي سطحي خيابان ناصرخسرو به داخل حياط مدرسه
اما پازوکي با بيان اين نکته که هنوز اين 100 ميليون تومان اعتبار از سوي معاونت ميراث فرهنگي تأمين نشده است، تصريح مي‌کند: با نامه‌نگاري‌هاي مجدد در طول 20 روز گذشته، موفق به دريافت 100 ميليون تومان اعتبار از معاونت شده و به محض اينکه اين اعتبار تأمين شود کارگاه مرمت در دارالفنون مجددا راه‌اندازي مي‌شود تا بتوان وضعيت اضطرار را از اين بنا دور کرد.
وي درباره اقدامات مرمتي اين بنا مي‌گويد: هم‌اکنون آب‌هاي سطحي خيابان ناصرخسرو به داخل حياط مدرسه سرازير مي‌شود. بنابراين بازسازي بخشي از پياده‌روهاي خيابان ناصرخسرو و بازسازي کانال‌هاي عبور آب از جمله اقدامات مرمت اضطراري است. استحکام‌بخشي بنا و مرمت بخش‌هايي که در حال تخريب است از ديگر اقدامات براي مرمت اين بنا خواهد بود.
ابهام در تملک دارالفنون
در حالي که هم‌اکنون دارالفنون سالخورده و فرتوت تنها نظاره‌گر دستفروشان دارو در خيابان ناصرخسرو است و از فرط پيري توان ايستادن در جايي که روزي محل آمد و شد بزرگان علم و طب و رياضي و ... بوده است را ندارد، سازمان ميراث فرهنگي در جلسات متعدد با مسئولان آموزش و پرورش به دنبال راه حلي است تا شايد بتواند اين بناي تاريخي را به تملک خود درآورد و با مرمت کامل بنا، اين محل را به سازمان ميراث فرهنگي استان تهران تبديل کند.
نامه حداد عادل به رئيس جمهور
اين در حالي است که آموزش و پرورش بارها اعلام کرده که اين مدرسه بايد به موزه آموزش و پرورش تبديل شود. اين کشمکش‌ها به جايي رسيد که \"حداد عادل\" رئيس مجلس شوراي اسلامي چندي پيش در نامه‌اي به رئيس جمهور خواستار تبديل مجدد دارالفنون به مدرسه شد.
رئيس مجلس شوراي اسلامي با بيان اينکه اين مدرسه يکي از افتخارات کشور است، گفته بود: در کشور ما يک چاپخانه بزرگ 50 سال به حياتش ادامه داده و اين حيات، به خودي خود داراي ارزش است.
حتي گروهي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي به عنوان دوستداران دارالفنون درصدد اختصاص بودجه براي مرمت اين بنا هستند؛ چه اينکه مسولان پژوهشکده تعليم و تربيت نيز در همين زمينه تا کنون بارها اعلام کرده اند که نبود امکانات و پشتوانه‌هاي مالي مانع از آن شده است تا اين بناي تاريخي براي تبديل شدن به موزه يا يک مجموعه فرهنگي و تاريخي مورد نظر آماده شود.
اظهار نگراني رئيس شوراي شهر از طولاني شدن مراحل مرمت و ساماندهي درالفنون
طولاني شدن مرمت و احياي دارالفنون نگراني رئيس شوراي اسلامي شهر تهران را هم برانگيخته است. به گونه‌اي که \"مهدي چمران\" رئيس اين شوراي چندي پيش بعد از بازديد از اين مدرسه تاريخي با ابراز تاسف از طولاني شدن مراحل مرمت و ساماندهي درالفنون تاکيد کرده بود: اگر مرمت اين مدرسه به اين روند ادامه پيدا کند، تا 10 سال آينده هم مرمت آن تمام نمي‌شود. از سازمان هاي مسئول در اين زمينه انتظار مي رفت تا در اين مدت نسبت به پيگيري موضوع و يا حتي مطرح کردن مشکلات آن با شوراي شهر اقدام کنند.
دارالفنون5 ميليارد تومان اعتبار نياز دارد
به زعم پازوکي تملک دارالفنون به دليل ويژگي‌هاي معماري و وسعت بسيار زياد اين مدرسه و همچنين موقيعت ويژه آن در خيابان ناصرخسرو ، در حدود 5 ميليارد تومان اعتبار نياز دارد و قطعا سازمان ميراث فرنگي هيچگاه نمي‌تواند به تنهايي اين بودجه را تأمين کند.
مرمت و بازسازي دارالفنون نيازمند عزم ملي است
پازوکي معتقد است که با اين بودجه‌هاي اندک دارالفنون، دارالفنون نخواهد شد و بايد براي مرمت و بازسازي آن طرحي جامع تدوين کرد تا بتوان اين بناي تاريخي را در برابر حوادث طبيعي همچون زلزله مستحکم و پابرجا باقي بماند. وجود عزم ملي نکته ديگري است که وي به آن اشاره مي‌کند و مي‌گويد: اين وظيفه‌اي نيست که يک وزارتخانه يا سازمان به‌تنهايي بتواند از عهده انجام آن برآيد و نياز به توجه مديريت کلان فرهنگي دارد .
هم‌اکنون دارالفنون به رغم فرسودگي، همچون لعلي درخشنده ،مهجور و تکيده در خيابان ناصرخسرو چشم‌انتظار نوازش دستان مرمتگراني است تا شايد روزي مجدداً سنگيني گام‌هاي اهل علم ، فضيلت و ادب را در خود احساس کند.
115/
انتهای پیام/
