لباف خانيکي، سرپرست کاوش‌هاي باستان شناسي در شهر قديم قائن با بيان مطلب فوق به ميراث آريا(CHTN) گفت:پس از يک ماه کاوش پيرامون بقاياي معماري معروف به مزار شاهزاده حسين، فرضيه‌اي که در پي مطالعات و گمانه‌زني‌هاي سال گذشته مطرح شده بود به اثبات رسيد.

وي افزود: نتيجه موفقيت آميز فعاليت فشرده ميداني و کتابخانه‌اي هيات نشان داد که بقاياي معماري معروف به مزار شاهزاده حسين بخشي از مسجد کهن قاين در دوران سلجوقي است، همان مسجدي که در سال 444 هـ. ق ناصر خسرو آن را ديده و ايوان آن را بلند‌ترين ايوان خراسان تشخيص داده بود.

سرپرست هيات کاوش باستان شناسي پس از بيان مشخصات ايواني با پايه‌هاي بستر سنگي با حدود 30 متر عمق و 5/13 متر دهانه و دو رواق بزرگ در طرفين ايوان که به دنبال خاکبرداري کشف شده است،اظهار داشت: اين ايوان با اين ابعاد که حدود 5/1 برابر مسجد جامع فعلي قاين (مربوط به دوره ايلخاني) است، با توصيف ناصر خسرو همخواني دارد.

لباف خانيکي افزود: ما علاوه بر ايوان قبله به بخشي از ديواره‌هاي جانبي صحن مسجد و يکي ديگر از ايوان‌ها نيز دست يافته‌ايم و اعتقاد داريم که آن مسجد از نوع مساجد 4 ايواني دوران سلجوقي و تا حدودي قابل مقايسه با مسجد جامع اصفهان است.

وي خاطر نشان کرد: در روزهاي اخير ضمن ظاهرسازي کف مسجد و خواناسازي برخي از قسمت‌ها، متوجه يک امر غير منتظره و يک اتفاق نادر و مهم تاريخي ديگر شديم و آن پيدايي شالوده‌ گلي مسجدي به مراتب کهن‌تر از مسجد دوران سلجوقي در زير کف آن مسجد بود.

سرپرست هيات کاوش باستان شناسي اضافه کرد:ما هنوز اطلاع زيادي از ماهيت مسجد اول قاين نداريم، اما تا اين مرحله از کاوش مي‌توانيم اظهار کنيم که مسجد صدر اسلام با مسجد سلجوقي حداقل 2 تفاوت عمده داشته است اول اين که مسجد صدر اسلام از نوع شبستاني و بدون ايوان همانند مسجد فهرج يزد و تاريخانه دامغان بوده است.

وي گفت: دوم اينکه مسجد اوليه قاين با گل و خشت و چينه ساخته شده در حالي که مسجد دوران سلجوقي با سنگ و لاشه بنا شده است.

لباف خانيکي افزود: در سال جاري برنامه بسيار موفقي داشتيم و علاوه بر کشف اين دو مسجد به نمايان سازي بقاياي معماري ديواره‌هاي دو طرف بلوار (منتهي به منطقه‌ نمونه گردشگري بزرگ‌مهر قايني) توانستيم به بقاياي معماري و فضاهاي کاربردي در ابعاد وسيع در کنار مسجد و در ميانه شهر کهن قاين نيز پي ببريم.

سرپرست هيات کاوش باستان شناسي متذکر شد: اين فضاها اگر چه خارج از مسجد بوده‌اند اما به دليل وسعت فضاهاي معماري، کاربرد عالم المنفعه داشته يا فضاهايي همانند کاخ بوده است کما اين که در قرن 4 هجري در کتاب حدود العالم پس از اين که کهن دژ قاين توصيف مي‌شود، نشاني مسجد و کاخ حاکم در کهن دژ داده شده است.

وي در پايان گفت:با توجه به اين کشفيات مهم و دسترسي به مواد فرهنگي فراوان که به هر حال تکامل فرهنگ و تمدن قاين را از صدر اسلام تا قرن 7 هـ.ق به خوبي نشان مي‌دهد، اعتقاد داريم که بايد با نگاه نو به تاريخ خراسان جنوبي نگريست و قاين را به عنوان يک کانون مهم فرهنگي در صدر اسلام ارزيابي کرد./117

انتهای پیام/