با اتمام مطالعات کلي از معماري و نقشه برداري محل ، اقدام به يک بررسي کلي آسيب شناسي در پل شد و پس از بررسي ها و مشاوره هاي کارشناسانه ، به طور کلي اقدامات مرمت در پل در يک برنامه ريزي کلي در سه حوزه مورد تاييد قرار گرفت .
دهانه هاي خروجي جريان در پايين دست پل ، سنگفرش کف بالاخص در مرز سنگفرش و بستر طبيعي رودخانه و همچنين محل پلکان هاي آسيب ديده ، سه بخشي بودند که براي انجام برنامه حفاظتي و مرمت در دستور کار قرار گرفتند.
در بخش اول ، روند کلي اقدامات مبتني بر کاربرد تمام سنگهاي ديواره اصيل بوده و يک سري اقدامات اصولي به قرار زير انجام شد:
* تراشيدن اندودهاي سيمان که در محل به بندها کشيده شده بودند و حجم بالايي داشتند.
* برچيدن بخش آسيب ديده و انتقال به پايين .
*پاکسازي پشت سنگ هاو در نهايت ، حذف عامل مخل و آسيب رسان ( حذف ريشه درخت انجير ابتدا با کندن تمام ريشه و سپس با سم زدايي ).
* چيدمان مجدد سنگها در جاي خود و در فضاهاي خالي از طريق لقمه گذاري و سپس بند کشي .
در بخش مرمت کف و سنگفرش ها نيز از هيچ سنگ الحاقي و جديد استفاده نشده ، مگر در بخش هايي که لقمه گذاري در آن صورت گرفته است .
همزمان با لايه برداري و تخليه خاک بسياري از قطعات سنگ ها ي خورد شده و شکسته اي يافت شد که در دوران هاي مرمت گذشته پس از برچيدن از جاي خود در اين محل ريخته شده بودند .
از سوي ديگر در حدود 8 قطعه سنگ قبر نيز پيدا شد که به مراجع مربوطه تحويل داده شد.
در اين بخش پس از پاکسازي و گودبرداري به ميزان مورد نياز ، هر جايي که با قطعه سنگ سالم و مطلوبي چه به لحاظ ارزش ساختاري و چه به لحاظ تاريخي ( سنگ قبرها ) مشاهده شد، نسبت به يک مرمت موضعي و دپو در محل کف بستر اقدام شد.
پس از اين اقدام با توجه به نظر کارشناسان مرمت و متخصص سازه هاي پل ، با ايجاد يک ديواره در مقابل کف بستر و همچنين جلوگيري از نفوذ آب موافقت شد ؛ همچنين با عريض تر کردن سنگفرش کف ، نسبت به دورتر کردن پرش هيدروليکي اقدام به عمل آمد.
در بخش انتهايي با توجه به طرح گذشته نسبت به تکميل قطعات سنگ به شکل رمپ در محل پرش هيدروليکي اقدام شد . سنگ هايي که در اين بخش به کار مي رود بايد سنگهايي مقاوم ، بزرگ و سنگين و يکپارچه باشند ، که در بين سنگ هاي کاوش شده نمونه اي يافت نشد و در پي اين اقدام بايد از سنگ ها ي يکپارچه جديد جهت اين بخش استفاده نمود .
درمورد مرمت پلکان ها نيز در برخورد اوليه مستند سازي تمامي پلکان ها به روش پازلي صورت پذيرفت و مشخصات هر قطعه ثبت و پس از مستند سازي کامل ، نسبت به برچيدن قطعات سنگ و انتقال به پايين و مقابل هر دستگاه پل آغاز شد.
در اين زمينه سه شيوه بر خورد با قطعات سنگ ، مد نظر قرار گرفت :
1) سنگ هايي که با يک مرمت موضعي و سطحي و با يک تيشه گيري مجددا قابليت کاربرد در جاي خودش را دارد.\t
2) سنگ هايي که به دليل فرسودگي متوسط ، از طريق وصالي مي توان آن ها را دوباره استفاده کرد.
\t
3) سنگ هايي که به دليل فرسودگي بسيار زياد ، يا عدم کاربرد مناسب آن ها ( کاربرد سنگ قبرها در پله ) بايد نسبت به تعويض آن ها با سنگ جديد و کاملا همگن و همخوان اقدام کرد. البته در اين بخش با مواردي برخورد شدکه سنگ هاي پيدا شده و دسته بندي شده در بستر، مورد استفاده در پلکان قرار گرفته است.
4)رديف هاي اول و بعضا دوم در هردستگاه پله در مرمت هاي ساليان گذشته به دليل حجم بالاي فرسودگي مورد تعويض قرار گرفته بود و البته در بعضي از \" دستگاه پله ها \" اين اقدام در زمان کنوني نيز صورت پذيرفته و رديف هاي اول با سنگ هاي جديد نوسازي شد.
شيوه چيدمان هم بدين ترتيب بود که سنگهايي که در جاي خودش پس از تيشه گيري و مرمت موضعي قابل استفاده بود ، بعد از اينکه دستگاه پله کاملا پاکسازي و با آب شستشو داده شد با ملات مخصوص مجددا چيده شد و در موارد نياز به روش لقمه گذاري ، براي تصحيح تراز آنها استفاده شد.
در مواردي، از قطعه سنگي که در پاکسازي بستر رودخانه يافت شده نيز مجددا در پلکان مورد استفاده قرار گرفت.
در پايان تاکيد مي شود در تمامي اصول و شيوه هاي ياد شده براي مرمت سنگ ها دقيقا بر اساس آيين نامه ها و مباني علمي عمل شده است ، وبا انجام طرح هاي تکميلي براي ماندگاري و حفظ اصالت پل خواجو، گزارش هاي تکميلي جهت اطلاع مردم ميراث دوست ايران در اختيار رسانه ها قرار خواهد گرفت./106
انتهای پیام/
