در زمان شاه طهماسب، تبريز پايتخت حکومت صفويه يکي از مراکز تجمع هنرمندان بود. کتابخانه سلطنتي با حضور هنرمنداني نظير بهزاد، سلطان محمد تبريزي، آقا ميرک، شيخ‌زاده، مير مصور، ميرزا علي، شيخ محمد، مظفرعلي و تعداد زيادي هنرمندان و صنعتگران شاهد رونق کتاب‌آرايي و مينياتور شده بود، در اين زمان است که به لطف اين هنرمندان مکتب نگارگري تبريز به وجود مي‌آيد و آثار بسيار ارزشمندي نظير شاهنامه شاه طهماسب خلق مي‌شود و همزمان کارگاه‌هاي سلطنتي قاليبافي تأسيس و آثار بي‌بديلي بافته مي‌شود.
قالي باغ بهشت تبريز (کراکوو) که به دست هنرمندان نگارگر گارگاه سلطنتي طراحي و بافته شده است در ابعاد 7.33 × 4.10 سانتيمتر ( 30 متر ) با طرح متني که نشان از باغي خيالي و آبشاري جاري دارد، گل‌ها، شکوفه‌ها و درختان سرو با پرندگان رنگارنگ و حيواناتي نظير شير، پلنگ، گوزن، آهو و ميمون به بهترين گونه نقش شده‌اند.
سيمرغ فراخ بال از ميان شاخ‌ها در پرواز است، تمام اين نقوش بر روي رنگ متن طلايي با درخششي خاص ديده مي‌شوند.در ميان قالي ترنجي بيضي شکل با رنگ ارغواني و دو سر ترنج هماهنگ در امتداد خط عمودي متن ديده مي‌شود. از سه حاشيه يکي عريض‌تر با نقش يک در ميان و مکرر از گل‌ها به همراه آهوان در کنار پرندگان ديگر نقش شده‌اند.
دو حاشيه ديگر، باريک‌تر با نقش گل و نخل بر روي زمينه زرد و گل پرنده روي زمينه سرمه‌ايي سير طراحي شده‌اند. تار و پود فرش ابريشم و پرز آن نيز از پشم است، در رج‌شمار 56 با گره ترکي توانسته است يکي از شاهکارهاي قالي صفويه در تبريز باشد.
سرنوشت شگفت‌انگيز اين قالي يکي از تأسف‌بارترين و در نوع خود نمادي از پايداري است، در دوران جنگ‌هاي ايران و عثماني اين قالي به دست عثمانيان افتاد و چون در آن زمان قسمتي از اروپا در تصرف عثمانيان بود به آنجا فرستاده شد.
سپس اين قالي براي گستردن در پله‌هاي محراب کليسا در نظر گرفته مي‌شود و چون ابعاد قالي بزرگ‌تر بود به دو تکه بريده مي‌شود و نيمي پهن و نيم ديگر به انبار کليسا انتقال مي‌يابد.
بعدها نيم موجود در انبار به عتيقه فروشي فروخته شده و سپس به شخصي فرانسوي به نام «ژول مسي» فروخته مي‌شود و وي نيز در سال 1903 قالي را به موزه هنرهاي تزئيني پاريس هديه مي‌دهد و به نام «کراکوو» پاريس ناميده مي‌شود.
نيمه موجود در کليساي «کراکوو» لهستان در جنگ جهاني دوم به غنيمت آلمان‌ها درمي‌آيد، پس از اتمام جنگ، به لهستان برمي‌گردانند و در بخش شرقي موزه و اول شهر «کراکوو» نگهداري مي‌کنند و اين نيم ديگر قالي باغ بهشت تبريز، و اول کراکوو ناميده مي‌شود.
در سال‌هاي اخير بازبافي اين قالي در تبريز فرصتي است تا يکبار ديگر بتوانيم شاهد نمونه‌اي از اين اثر برجسته و منحصر به فرد هنري باشيم./106
گزارش روابط عمومي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان شرقي در خاتمه مي افزايد: نمونه بازبافي شده اين اثر هنري که توسط هنرمندان تبريزي و با حمايت سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان شرقي به اتمام رسيده است
(پايان خبر)
انتهای پیام/
