بخشي از کتاب‌هايي که با موضوعات روانشناسي منتشر مي‌شوند، ترجمه هستند و با فرهنگ ديگر کشورها مطابقت ندارند. گاهي راه‌هايي که توسط نگارندگان اين آثار پيشنهاد مي‌شود، هرگز در ايران نمي‌توان به آن عمل کرد و خواننده اگر خود را ملزم به اجراي آن کند، دچار مشکلات بيش‌تري در جامعه مي‌شود.
کتاب‌هاي روانشناسي که به خواننده توصيه مي‌کنند براي تمرکز بيش‌تر روي زندگي شخصي و زناشويي خود کمتر به ميهماني‌ها برود يا ميزبان باشد، در بسياري از کشورها به راحتي قابل اجرا است. اما در جامعه ايراني که بيش‌تر خانواده‌ها ارتباط تنگاتنگي با افراد فاميل دارند، اگر زوجي قصد انصراف از شرکت در ميهماني‌هاي دوره‌اي فاميلي را داشته باشند خيلي زود با مشکلات جديدتري در زندگي‌شان مواجه خواهند شد که از سوي افراد فاميل برايشان ايجاد مي‌شود.
در برخي آثار خواننده تشويق مي‌شود تا با صداقت و رک‌گويي، آنچه در ذهن يا قلب خود حبس کرده را بيان کند. اما اين در حالي است که ابراز تنفر يا حتي قطع رابطه با کساني که در زندگي افراد مخل آرامش هستند، در جامعه ما متداول نيست و مردم مجبور هستند نقش بازي کنند و احساسات‌شان را پنهان نگاه دارند.
بسياري از کتاب‌هايي که خودآموز چاقي، لاغري، شادابي پوست و رشد مو هستند، باعث بروز بيماري و مشکلات ديگري در فرد شده يا در بهترين حالت، بي‌اثر هستند. کتاب‌هايي که براي لاغري زمان کوتاهي را تعيين مي‌کنند، تنها در پي فريب مشتري در کتاب‌فروشي بوده و اجراي متدهاي توصيه شده در آن‌ها باعث تحميل فشار به بدن مي‌شود که در طولاني مدت خطرناک خواهد شد.
از آنجا که هنوز بسياري از افراد مراجعه به مشاور يا روان‌پزشک را تنها در شرايط اضطراري انتخاب مي‌کنند، فروش کتاب‌هاي روانشناسي هميشه در ايران پررونق بوده است. در برخي از اين آثار، خواننده با انواع حالات و بيماري‌هاي روحي به اختصار آشنا مي‌شود و سپس سعي مي‌کند نشانه‌هاي آن را در خود بيابد. به همين علت گاهي ممکن است يک مخاطب خود را مبتلا به چندين بيماري روحي تشخيص دهد و اين تنها باعث تشديد نگراني و افسردگي در فرد مي‌شود. اين مشکلي است که دانشجويان يا حتي فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي روانشناسي نيز با آن مواجه هستند و با استناد به آنچه در دوران تحصيل آموخته‌اند، مشکلات خود را تشخيص مي‌دهند که اين عمل اشتباه است و نتايج مثبتي در پي ندارد. افسردگي فصلي و بحران دوره سني از جمله نتيجه‌گيري‌هاي تئوريک است که افراد را در شناخت دقيق مشکلات و نگراني‌هايشان گمراه مي‌سازد و به بيراهه مي‌روند. اين کتاب‌ها به مخاطب مي‌گويند: «تو افسرده هستي!» و سعي مي‌کنند او را قانع کنند تا آن را بپذيرد.
با توجه به اين که مردم ايران از دوران گذشته هميشه به طبابت و نوشتن نسخه براي ديگران علاقه عجيبي داشته‌اند، اکنون نيز شيوه «کتاب درماني» در حال گسترش است. امروز بسياري از افراد علاوه بر تعيين شيوه زندگي خود طبق آنچه در کتاب‌ها مي‌خوانند، آن را به ديگران و حتي نوجوانان نيز توصيه مي‌کنند که عملي اشتباه است و در زندگي آينده افراد تأثير منفي خواهد گذاشت. به نظر مي‌رسد عمل کردن به توصيه‌هاي بسياري از کتاب‌ها «خود درماني»، مانند تنظيم برنامه‌هاي زندگي بر اساس گفته‌هاي فالگير است و آرامش ذهني افراد را بر هم مي‌زند.
انتهای پیام/