به گزارش روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی، محمد سویدانلویی با اعلام این خبر افزود:بر اساس بند ششم ماده سوم قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی کشور مصوب 1367 مجلس شورای اسلامی مبنی بر ثبت آثار ارزشمند منقول و غیرمنقول فرهنگی- تاریخی کشور در فهرست آثار ملی ، اثر فرهنگی- تاریخی\"ارگ دولت آباد\" با شماره 31524 در تاریخ 24/3/1395 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
وی گفت: تعدا آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی در استان 557 اثر می باشد که از این تعداد 468 اثر تاریخی ابنیه محوطه تپه و...می باشد،42 اثر طبیعی و 47 اثر ناملوس را شامل می شود.
سویدانلویی افزود: این بنای با ارزش که در کنار مسیر اصلی جاده ارتباطی سبزوار و اسفراین واقع شده دارای یک ارگ حکومتی و یک بخش مسکونی که اهالی روستا در آن زندگی میکردند که دارای برج و بارو های رفیع و گچ بری های نفیسی می باشد.
این مجموعه از دوبخش تشکیل شده،ارگ که در جنوب واقع شده و با پلان تقریباً مربع شکل به ابعاد 62*63 متر و شارستان که در شمال ارگ واقع می باشد به صورت مستطیل شکل که به ابعاد 231*254 متر می باشد.
ارگ حکومتی زمان آبادی داری 4 برج دفاعی و بارو های طویلی بوده که اطراف آن را محصور ساخته و دارای یک دروازه در جبهه شمالی که به داخل شارستان باز می شده و دارای تزئینات گچی می باشد که خوشبختانه هنوز شواهدی از این تزئینات باقی مانده است.قطر دیوار ها تقریباً 170 سانتیمتر و ارتفاع آنها از کف موجود ارگ تقریباً 6 متر می باشد.بر روی بارو های ارگ داغه های مردگرد نظامی مشهود می باشد که با مطالعات میدانی صورت گرفته نیز همخوانی داشته و در بالاترین قسمت جرزها ،کنگره و مزغل های باقی مانده است.
بخش اعظم و مهم که مردم در آن سکونت داشته اند در شمال ارگ واقع شده که در زمان آبادی، مردم کل روستا و بنا های خدماتی و ... را در خود جای داده بود.اما متاسفانه امروزه بخش های زیادی از آن تخریب و هموار شده است.
این بخش با 9 برج دفاعی ، سه دروازه و بارو ها طویل و قطورمحصور شده.دروازه های این بخش در جبهه های شمال ، جنوب و شرقی بوده که دروازه جنوبی کاملا تخریب شده و دروازه شمالی نیز در حال تخریب می باشد ولی دروازه غربی این مجموعه خوشبختانه زیاد دوچار آسیب نشده و از همه درازه های ارگ و مجوعه سالم تر می باشد. در کنار هر یک از دروازه های شارستان دو برج دیدبانی ساخته شده تا ورود و خروج را تحت کنترول داشته باشند که تقریباً سالم ترین این نوع استراتژی در دروازه غربی کاملاً مشهود می باشد.
بیشترین فضا های مسکونی باقی مانده در آخرین دوره سکونت در بخش شارستان در جنوب شرقی آن بوده که تمام فضاها از خشت خام و با سقف منحنی پوشش داده شده اند که تنوع در نوع سقف ها و پوشش های قابل بررسی و حائز اهمیت می باشد که استفاده از چوب کمتر به چشم میخورد.
طبق مطالعات میدانی و توضیحات اهالی روستا در داخل شارستان حمام و آب انبار و در خارج از بارو ی شارستان و در جبهه شمالی نیز یک آب انبار دیگر نیز وجود داشته که بر اثر سیل آبی که در سه دهه گذشته وارد بخش شارستان شد ،این بنا ها و بسیاری از فضای های مسکونی تخریب شده و مردم روستا به مرور زمان داخل شارستان را رها نموده و به خارج از شارستان کوچ نموده و از آن پس روند تخریب و آسیب ها فزونی یافته استانتهای پیام/