این نمایشگاه که شامل سکه‌های مکشوفه از شهر بود، در خلال سال‌های 1306 و 1307 شمسی، در محل سابق کتابخانه تربیت تبریز برگزار شد. تلاش‌های بعدی صورت‌گرفته در خلال سال‌های 1308 تا 1328 برای راه‌اندازی موزه در تبریز نتیجه‌ای دربر نداشت، تا آنکه پس از تشکیل دانشگاه تبریز، نخستین موزه این شهر در تاریخ سیزدهم تیرماه سال 1328 در دانشکده ادبیات دانشگاه تأسیس شد.

در سال 1335 علی دهقان، مدیرکل وقت فرهنگ آذربایجان‌شرقی، با هدف تأسیس «موزه آذربایجان» انجمنی در محل اداره فرهنگ آذربایجان ترتیب داد و موضوع ایجاد موزه را با جدیت پیگیری کرد. انجمنی که دهقان تشکیل داد مسئولیت یافتن مکانی برای احداث ساختمان موزه، جمع‌آوری اشیای تاریخی، تصمیم‌گیری درخصوص محتوای موزه و تأمین بخشی از هزینه‌های احداث بنای موزه و به‌طور کلی پیگیری روند تشکیل موزه آذربایجان فعلی را عهده‌دار بود.

پس از اختصاص زمین موردنظر برای احداث موزه در جنب مسجد کبود تبریز و آغاز عملیات ساختمانی موزه آذربایجان براساس طرح آندره گدار، معمار و باستان‌شناس فرانسوی، ترسیم نقشه به‌دست زنده‌یاد اسماعیل دیباج در سال 1336 با مساعدت شادروان سیدمحمدتقی مصطفوی، رئیس وقت باستان‌شناسی کل کشور، انتقال 202 قطعه از اشیای تاریخی موزه ایران باستان به تبریز و تشکیل نمایشگاهی از این اشیای تاریخی و برخی از اشیای اهدایی مردم در محل تالار فوقانی کتابخانه ملی تبریز، در روز دوازدهم مردادماه سال 1336 «موزه آذربایجان» در تبریز پایه‌گذاری شد.

درحالی‌که عملیات اجرایی ساختمان موزه آذربایجان آغاز شده بود، هم‌زمان و تا اوایل سال 1338، این موزه مشغول جمع‌آوری آثار و مطالعه در مورد انتخاب محل مناسبی برای افتتاح بود و اشیای موزه آذربایجان همچنان در ساختمان کتابخانه ملی تبریز نگه‌داری می‌شد.

در سال 1338 محل «هنرستان دختران تبریز» به‌لحاظ ساختمان برای موزه مناسب تشخیص داده شد و پس از دریافت اشیای اهدایی هیئت‌های باستان‌شناسی، آثار اهدایی مردم و آماده‌سازی عکس‌هایی از رویدادهای انقلاب مشروطه، با ایجاد سه غرفه در سالن‌ها و کلاس‌های هنرستان، موزه آذربایجان در روز سی‌ام فروردین‌ماه سال 1338 افتتاح شد.

هنرستان دختران تبریز ساختمانی در جوار کتابخانه ملی سابق تبریز، واقع در ضلع شمال‌شرق بنای ارک تبریز (مسجد علی‌شاه) و ابتدای خیابان طالقانی فعلی بود که در سال‌های بعدی ساختمان این هنرستان به «دبیرستان نجات تبریز» اختصاص یافت.

زنده‌یاد سیدجمال ترابی‌طباطبایی اولین رئیس موزه آذربایجان بود و موزه از سه غرفه یا سه بخش مجزا شامل بخش باستان‌شناسی، مشروطیت و مردم‌شناسی تشکیل یافته بود.

موزه آذربایجان در سال 1341 به محل فعلی منتقل شد و هم‌اینک شصت سال از بنیان‌گذاری این موزه سپری می‌شود.

* رئیس امور موزه‌های آذربایجان‌شرقی

انتهای پیام/