به‌گزارش خبرنگار میراث‌آریا، سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، صبح امروز 10 اردیبهشت 96 در «همایش گفتمان میهمان‌نوازی با رویکرد توسعه گردشگری» ــ که با حضور زهرا احمدی‌پور معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، سعید اوحدی مشاور معاون اول رئیس‌جمهوری، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدحسین شاهمرادی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، مرتضی رحمانی‌موحد معاون گردشگری کشور و نیز جمعی از استادان، صاحب‌نظران و فعالان عرصه گردشگری در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزار شد ــ گفت: «فرهنگ‌ها با هم تفاوت دارند و به همین دلیل، هر واژه‌ای که مطرح کنید باید دید از منظر چه فرهنگی موردتوجه قرار می‌گیرد: آیا در فرهنگ چینی واژه جنگ همان معنی را دارد که در فرهنگ اروپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟»
او ادامه داد: «فرهنگ میهمان‌نوازی ما چیست و چه تفاوت‌هایی دارد؟ ما به آنچه توجه نمی‌کنیم همین تفاوت است. ضوابط و مقرراتی که برای هتل‌ها و تورها می‌گذاریم فکر می‌کنیم بهترینش همان است که در اروپا موردتوجه است، درحالی‌که این درست نیست و ما میهمان‌نوازی خود را فراموش می‌کرده‌ایم. به ما که نمی‌آید مثل اروپایی‌ها بشویم.»
بهشتی ادامه داد: «در حوزه معماری هم این‌گونه است: مثلا در هر سرزمینی از چه مصالحی استفاده می‌شود؟ در اروپا در طول تاریخ کدام مصالح در دسترس بوده است؟ طبعاً در اروپا چوب و خاک در دسترس بوده است و برای دسترس به سنگ باید سختی‌های زیادی متحمل می‌شدند، بااین‌حال اروپایی‌ها از سنگ بیشتر استفاده می‌کردند. در چین جنگل کمتر است، بااین‌حال، ساختمان‌ها در چین بیشتر چوبی است. در ایران کوهستان‌های بسیار زیادی داریم و سنگ در دسترس است اما بیشتر بناها از خشت است. چرا این‌گونه است؟»
رئیس پژوهشگاه اضافه کرد: «دلیل این انتخاب‌ها چیست؟ ما بنای خشتی داریم که بسیار عمر می‌کند. مثال دیگر باغ است: الگوی باغ شمال مدیترانه را داریم که در این الگوی باغ نسبت انسان با طبیعت این‌گونه است که هر جا را انسان تصرف کند باغی ایجاد می‌شود. در ایران، باغ خصوصیات مشخصی دارد و هر زمانی ایرانی به گوهر طبیعت مشرّف بشود، آن موقع حق طبیعت را به‌جا می‌آورد، و این باغ‌ها در ماهیت متنوع است.»
او تصریح کرد: «حال به این سؤال می‌رسیم که مقصود از میهمان‌نوازی ایرانی‌ها چیست؟ ایرانی‌ها در وضعیتی زیسته‌اند که راهی جز میهمان‌نوازی نداشته‌اند. فلات ایران باعث شده تا شرق و غرب جهان به‌هم متصل شود، و مگر می‌شود کسی روی این پل اتصال بنشیند و بگوید نمی‌خواهم میهمان‌نواز باشم؟»
بهشتی گفت: «این جایگاه اتصالی که ایران دارد در نوع معماری، زیست، فرهنگ و به‌ویژه میهمان‌نوازی تأثیرگذار است. بخش زیادی از دارایی‌های ما در خانه مخصوص میهمان است. در جهان الگوی مهیمان‌نوازی اروپایی را داریم، شرق آسیا را داریم و مدل ایرانی‌اش را داریم. الگوی میهمان‌نوازی ما اگر بخواهد مثل الگوی میهمان‌نوازی اروپایی بشود اتفاقی که باید بیفتد نمی‌افتد. در اروپا میهمان‌نوازی و پذیرایی از میهمان در هتل‌ها پروتکل مشخصی دارد. ما نمی‌توانیم این الگو را اجرا کنیم.»
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: «مفهوم میهمان‌نوازی در ایران با سایر نقاط جهان تفاوت دارد. هیچ‌کس به ایران نمی‌آید که عطر و طعم اروپایی را بچشد، بلکه می‌آید که ایران را ببیند و بشناسد.»
لزوم اصلاح ساختار آسیب‌شناسی فرهنگ میهمان‌نوازی
محمدتقی رهنمایی، از استادان گردشگری در این همایش، گفت: «آنچه مربوط به میهمان‌نوازی می‌شود باید به دو شکل موردتوجه قرار گیرد: بخشی از آن مربوط به شکل رسمی میهمان‌نوازی است که در هتل‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. متأسفانه در فرهنگ اجتماعی ما بالطبع به‌تقلید کورکورانه از فرهنگ غرب یک سری انحراف‌هایی اتفاق افتاده و این شکل فرهنگ آسیب دیده است، که آسیب‌شناسی فرهنگ میهمان‌نوازی به یک اصلاح ساختار نیاز دارد.»
این استاد گردشگری ادامه داد: «شکل دومی هم از میهمان‌نوازی هست که نامرئی و نانوشته است. جامعه میهمان و جامعه میزبان بدون هیچ‌گونه قرار قبلی با هم مواجه می‌شوند. در این دیدارها میزبان هر آنچه دارد با خلوص نیت در اختیار جامعه میهمان قرار می‌دهد. ما باید این فرهنگ را از این جوامع محلی، عشایری و روستایی یاد بگیریم.»
رهنمایی تصریح کرد: «یک سری ضایعات در فرهنگ میهمان‌نوازی وجود دارد که باید اصلاح شود. آسیب‌شناسی نشان می‌دهد که این ضایعات در جامعه حرفه‌ای بیرون از اینجاست که در بخش گردشگری دخالت دارد. ما در جنبه‌های مختلف فرهنگ میهمان‌نوازی ــ از مبادی ورودی گرفته تا حمل‌ونقل، مسئولان انتظامی و همه کسانی که در این بخش فعالیت دارند ــ نیاز به سامان‌دهی داریم.»
او افزود: « بیش از همه مردم‌اند که درگیر در حوزه گردشگری هستند و بسترسازی فرهنگی باید در بین مردم صورت بگیرد؛ البته مردم فرهنگ خودشان را دارند. باید این فرهنگ میهمان‌نوازی را ارزش‌گذاری کنیم و به آن بها بدهیم. ظاهر آراسته را باید همراه با باطن آراسته به میهمان نشان بدهیم.»
رهنمایی اضافه کرد: «بخش آسیب‌شناسی باید در بین مسئولان اجرایی انجام بشود. گردشگری زنجیره‌ای به‌هم‌پیوسته است. فرهنگ غذایی ما برای میزبانی باید اصلاح شود.»
فرهنگ ایرانیان همیشه مبتنی بر توحید بوده است
اسماعیل بنی‌اردلان، استاد تاریخ هنر و حکمت، هم در این همایش گفت: «سؤال این است که چرا می‌گوییم ایرانیان میهمان‌نواز هستند؟ چرا ایرانی‌ها در این حوزه متفاوت هستند؟ دلیلش این است که ایرانیان چه پیش‌ازاسلام و چه پس‌ازاسلام، فرهنگشان مبتنی بر توحید بوده است. ایرانیان در تاریخ یک کار برای انجام دادن داشتند: خانه دل را بروبند تا لایق حضور خدا باشد.»
او تصریح کرد: «جوهر اصلی تفکر ایرانی این است که باید برای میهمان اصلی و حقیقی همیشه آماده باشند. این میهمان اگر بخواهد بیاید شرایطی دارد. در تفکر ایرانی، نظر و عمل توأم است. ایرانی‌ها هم جنبه شرقی دارند و هم جنبه غربی. جمع این دو جهان ایرانی را می‌سازد. ذات فرهنگ ایرانی در تعامل و برقراری ارتباط است. این جهان ایرانی یک تفاوت دیگر هم دارد. برای یونانی‌ها جهان خلاصه می‌شود در ریاضی و فیزیک، اما برای ایرانی‌ها فقط این تقارن زیبا نیست. برای ایرانی‌ها، طبیعت ظهور خداوند است.»
این استاد حکمت افزود: «در جهان ایرانی باید به‌گونه‌ای زیست که هر لحظه میزبان میهمانی بود. میهمان‌پذیری جزو ارکان تفکر ایرانی است. با ظواهر هم نمی‌شود این را القا کرد. تا به معانی و لایه‌های این فرهنگ رجوع نکنیم ظاهرسازی می‌کنیم.»
او افزود: «ذات ایرانی در سیر و سفر است. ما از این معارف دور شده‌ایم. اگر تاریخ را ورق بزنید، می‌بینید که جهان اسلام مرزی نداشت، ویزایی وجود نداشت، بسیاری از سفرنامه‌ها را داریم از ایرانیانی که دور دنیا را جست‌وجو کرده‌اند.»
اولین موضوع در میهمان‌پذیری سعه صدر است
علی کاظمی، مردم‌شناس و صاحب‌نظر حوزه گردشگری، گفت: «باید بدانیم که میهمان‌پذیر هستیم یا نه. به‌نظر می‌آید در واقعیت میهمان‌پذیر نیستیم و باید با این واقعیت مواجه شویم.»
او تصریح کرد: «اولین موضوع در میهمان‌نوازی سعه صدر است. می‌توانیم از شبکه‌های مجازی برای گسترش میهمان‌نوازی استفاده کنیم. این بحث نیاز به آموزش دارد و باید به آن توجه کرد.»
کاظمی ادامه داد: «بهترین استفاده از شبکه‌های مجازی می‌تواند در حوزه گردشگری اتفاق بیفتد. اولین موضوع در میهمان‌نوازی اطلاعاتی است که باید در اختیار میهمانان قرار گیرد.»
انتهای پیام/
