سال گذشته، همین موقع بود که 2 قنات منحصربهفرد یزد در کنار 9 قنات دیگر ایران ثبت‌جهانى شدند. پیش‌تر از این هم میراث‌جهانى با نام باغ بى‌نظیر «دولت‌آباد» یزد زینت یافته بود.
یزد یادگارهاى کهن و ارزشمندى چون بقعه دوازده‌امام، خانه حسینیان (طاق‌بلندها) با کتیبه دوره اتابکان، بارو، مسجدجامع، قنوات متعدد، خانه‌هاى زیبا، تکایایی چون امیرچقماق رومی، مقابرى چون ستى‌فاطمه و سیدرکن‌الدین، آثارى از هجرت امام‌رضا(ع) مانند مسجد فرط، و میادین و مصانع و بادگیرهاى بلند دارد. بااین‌همه، یزد فقط شهر بادگیرهاى بلند و زیبا و آثار ماندگار معمارى نیست.
دارالعباده یزد، شهرِ اوصاف و اوقاف و اصناف و حِرَف و، در یک کلام، شهر تجلى مدنیت است. هر کس به تاریخنامه‌هاى اختصاصى یزد مانند «تاریخ یزد جعفرى» و «تاریخ جدید یزد» و «جامع مفیدى» تألیف مستوفى بافقى نگاهى گذرا بیندازد متوجه می‌شود که بنیاد یزد دست‌کم در هزار سال گذشته برپایه بنیان‌هاى مدنى استوار شده است. کافى براى تأیید این مطلب به کتابچه موقوفات طراز که حاوى فهرستى از اوقاف یزد است و وقف‌نامه سیدرکن‌الدین از سادات عریضى و امثالهم ارجاع می‌دهد.
ثبت یزد در فهرست میراث بشرى، رویدادى بس مبارک است و حاوى این پیام است که باید در مبانى و اصول مدیریت شهرى و شیوه‌هاى شهردارى شهرهاى تاریخى ایران بازاندیشى و بازنگرى کنیم، بدین معنى که هسته‌ها و محدوده‌هاى تاریخى شهرهایی مانند سمنان، کرمان، دامغان، شیراز، دزفول، ابرکوه، بوشهر، بندرکنگ، لار، سنندج، اصفهان، و تهران سند هویت و مدنیت‌اند و نه بافت فرسوده. به بافت هاى تاریخى شهرهاى ایران، که اغلب داراى ارزش جهانى‌اند، باید به چشم عنایت نگریست و نه به دیده تخفیف و تحقیر. این‌ها فرصت‌هایی تجدیدناپذیر‌ند و نه موانع بر سر راه توسعه.
مدیریت بافت تاریخى یزد، با همه امّاواگرهایش، به‌عنوان مدیریتى قابل‌قبول توسط کمیته میراث‌جهانى و مجامع تخصصى ذی‌ربط پذیرفته شد. تجربه مدیریت شهر تاریخى یزد حاوى این پیام است که در ایران راهى براى حفظ هسته تاریخى شهرها پیدا شده که با استانداردهاى جهانى همخوانى دارد.
امیدواریم رخداد فرخنده ثبت‌جهانى یزد سرآغازى باشد براى پاسدارى از ارزش‌هاى تاریخى و فرهنگى شهرهاى ایران.
*. مدیرکل ثبت آثار و حفظ و احیای میراث معنوی و طبیعی
انتهای پیام/
