به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سرپرست کارگاه زری‌بافی و مخمل‌بافی گروه هنرهای سنتی، امروز شنبه 28 مرداد 96 با اعلام این مطلب و با اشاره به قدمت 2500ساله بافت پارچه‌های نقش‌دار در ایران گفت: «در کتاب‌های مورخ‌های یونانی از پارچه‌های نفیس ایرانی توصیف‌های فراوانی شده است.»
او درباره شیوه بافت سنتی زربفت گفت: «دو نفر هم‌زمان با هم کار می‌کنند؛ یک نفر به‌عنوان شاگرد یا گوشواره‌کش بالای دستگاه می‌نشیند و باید نقشه را تعیین کند و نفر دوم نیز کار بافت را انجام می‌دهد.»
دهقانی افزود: «با توجه به گران بودن مواد اولیه این پارچه‌ها و دشواری بافت آن‌ها، این پارچه‌ها تقریباً در دوران معاصر رو به افول و نابودی است و در کل ایران فقط 10 نفر در این هنر کار می‌کنند.»
او با تأکید بر اینکه اگر از این هنر حمایت نشود شاهد نابودی آن خواهیم بود، گفت: «از دیرباز کارگاه‌های زری‌بافی به‌صورت حکومتی اداره می‌شده و همواره یک نماینده از سوی حاکم وقت در کارگاه‌ها حضور داشته و روی تولیدات نظارت می‌کرده است.»
او حفظ، احیا و اشاعه شیوه بافت‌های سنتی و قدیمی را از رسالت‌های کارگاه زربافی و مخمل‌بافی برشمرد و افزود: «با آموزش هنرجویان تلاش می‌کنیم این هنر را بار دیگر در کشور گسترش دهیم.»
زری‌بافی و مخمل‌بافی در انتظار حمایت
به‌گفته دهقانی، درحال‌حاضر یک هنرجو درحال آموزش زری‌بافی است و در دوره‌های قبلی درمجموع حدود 30 نفر آموزش دیده‌اند.
او افزود: «این در حالی است که به‌دلیل حمایت نشدن، این افراد تاکنون نتوانسته‌اند جذب بازار کار شوند و در این رشته فعالیت کنند.»
دهقانی تأکید کرد: «با توجه به گران بودن مواد اولیه این هنر و همچنین بزرگی دستگاه‌های زری‌بافی و مخمل‌بافی و ناسازگاری با وسعت خانه‌های امروزی، این بافت‌ها نیاز به کارگاه دارند و باید از این هنرجویان حمایت مالی یا مکانی شود تا بتوانند کارگاه‌های خود را راه‌اندازی کنند.»
او قدمت شیوه بافت مخمل نقش‌برجسته را دوران صفوی عنوان کرد و گفت: «هم‌اکنون در کشور فقط دو دستگاه مخمل‌بافی نقش‌برجسته وجود دارد که یکی از آن‌ها در کارگاه مخمل‌بافی گروه هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری است که در سال 1381 به‌همت استاد عنایتی احیا شد.»
او با اشاره به ورود دستگاه دیگر در کارگاه زری‌بافی و مخمل‌بافی شهر کاشان، بر لزوم حمایت از این نوع بافت تأکید کرد.
دهقانی افزود: «درحال‌حاضر، حدود 10 دستگاه زری‌بافی در کشور موجود است که 6 مورد از این دستگاه‌ها در تهران، 3 دستگاه در کاشان، 3 دستگاه در یزد و 1 دستگاه در اصفهان هستند.»
مخمل‌بافی، پیچیده‌ترین منسوج سنتی دنیا
او با اشاره به پیچیدگی‌های بافت مخمل‌بافی گفت: «مخمل‌بافی پیچیده‌ترین منسوج سنتی دنیاست و علاقه‌مندان به این نوع بافت باید در ابتدا زری‌بافی یاد بگیرند.»
روح‌الله دهقانی از برگزاری نمایشگاه تخصصی بافته‌های زربفت از سال 1309 تا زمان معاصر خبر داد و گفت: «اگر شرایط مهیا شود، احتمالاً در نیم فصل دوم سال جاری این نمایشگاه برای بازدید عموم برگزار خواهد شد.»
او برنامه‌های دیگر سال جاری را احیای کارگاه گلابتون‌سازی و احیای شیوه بافت دوران قاجار اعلام کرد و گفت: «پوشش سنگ مزار امام رضا که یکی از پارچه‌های دوران قاجار در آستان قدس رضوی است مستندنگاری، بازبافی و احیا خواهد شد.»
راه‌اندازی کارگاه گلابتون‌سازی
دهقانی در ادامه از تلاش برای برپایی یک کارگاه مجهز که همه مراحل گلابتون‌سازی در آن تولید شود خبر داد و گفت: «در ایران تا سال 1393 گلابتون‌سازی به‌صورت سنتی انجام می‌شد، اما با درگذشت استاد فولادگر در اصفهان این هنر سنتی تقریباً رو به فراموشی گذاشته است؛ البته برخی از افراد بعضی از مراحل گلابتون‌سازی را تا حدودی انجام می‌دهند اما امروز دیگر کارگاهی وجود ندارد که همه مراحل کار را انجام دهد.»
او با بیان اینکه این محصولات از زندگی مردم امروز خارج شده‌اند، گفت: «برای احیای این محصولات نیاز به فرهنگ‌سازی داریم، زیرا افرادی هستند که از توانایی مالی خرید این پارچه‌ها برخوردارند و این امر باعث رونق گرفتن تولید این پارچه‌های فاخر و اصیل خواهد شد.»
دهقانی افزود: «نساجی سنتی در مقایسه با سایر هنرهای سنتی، قابلیت اشتغال‌زایی زیادی دارد، چراکه بافته‌های معمولی به دستگاه‌های کوچکی نیاز دارند و خانم‌ها می‌توانند در منزل به تولید این پارچه‌ها بپردازند و درآمدزایی داشته باشند.»
احیای ترمه سنتی
او در ادامه به احیای ترمه سنتی، شیوه بافت دورو (دوتایی) و بافت پیچیده چندتایی دوره صفوی به‌ترتیب در سال‌های 1391 و 1393 و 1395 اشاره کرد و گفت: «این در حالی است که بافت ترمه سنتی از حدود 50 سال پیش در یزد منسوخ شده بود.»
او شاهکار بافت سنتی و حتی نساجی دنیا را متعلق به قیاس‌الدین نقشبندی یزدی عنوان کرد و گفت: «این پارچه منحصربه‌فرد را قیاس‌الدین نقشبندی یزدی، رئیس کارگاه سلطنتی، به‌سفارش شاه‌عباس برای پوشش قبر شیخ صفی‌الدین اردبیلی بافته است.»
دهقان افزود: «این شیوه بافت با حمایت مجموعه، در سال 1389 احیا شد و 700 رج بافت بدون تکرار نقشه را داشتیم که تقریباً به‌شیوه بافت اصلی نزدیک شدیم؛ اما برای احیای دوباره این شیوه بافت همچنان نیاز به حمایت است.»
انتهای پیام/
