به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سید‌مهدی موسوی‌نیا، معاون هیئت کاوش‌های باستان‌شناسی در قلعه ایرج، در بازدید خبرنگاران از قلعه ایرج با تأکید بر این مطلب گفت: «فضای داخلی200 هکتاری این قلعه محصور زیر کشت است، این در حالی است که زمین‌های ورامین سالانه سه بار با فاضلاب شهری کشت می‌شوند و استخرهای زیادی برای تأمین آب کشاورزی در قلعه ایرج وجود دارد.»
او با اشاره به حفاری‌های غیرمجازی در طی این سال‌ها در کنار کشاورزی به این قلعه تاریخی آسیب فراوانی وارد کرده افزود: «این در حالی است که تاکنون بارها با کشاورزان در زمینه اهمیت این قلعه تاریخی صحبت شده است اما تا وقتی زندگی این افراد به کشاورزی وابسته است تغییری ایجاد نمی‌شود.»
موسوی‌نیا در ادامه بر لزوم جذب گردشگر به این محوطه تاریخی تأکید کرد و گفت: «در حال حاضر هیچ گردشگری از این قلعه بازدید نمی‌کند.»
او قلعه ایرج را محوطه شاخص دوره ساسانی دانست و خواستار حضور حداقل یک نگهبان برای جلوگیری از تخریب‌های بیشتر در این محوطه تاریخی شد.
این باستان‌شناس ادامه داد: «در مرحله بعدی باید قسمت‌های مورد کاوش باز و مسقف شود و در معرض دید عموم گذاشته شود.»
ایجاد سایت‌موزه در قلعه تاریخی ایرج
او همچنین پیشنهاد تبدیل شدن قلعه ایرج به یک سایت موزه را مطرح کرد و گفت: «در صورتی که زمین‌های کشاورزی محوطه داخلی این قلعه خریداری شود، می‌توان در راستای ثبت جهانی آن گام برداشت.»
موسوی‌نیا تصریح کرد: «با توجه به شواهد موجود به نظر می‌رسد قلعه ایرج یک پادگان نظامی و مرکز آموزش نظامی متعلق به دوره ساسانی است.»
او با اشاره به وجود نمونه هایی از ساختارهای مشابه قلعه ایرج در رم و بیزانس گفت: «تنها تفاوت این ساختارها با قلعه ایرج در این است که این قلعه ساسانی نسبت به آن‌ها عریض‌تر و بزرگتر است.»
وجود 800 اتاق در قلعه ایرج
به گفته این باستان‌شناس، در باروی قلعه ایرج بیش از 800 اتاق یک‌شکل وجود دارد، یک راهروی سراسری در بارو و 148 برج در بیرون وجود دارد.
او با اشاره به چهار ورودی قلعه ایرج از انجام کاوش‌های باستان‌شناسی در فضای داخلی بارو خبر داد و گفت: «در فضای داخلی این قلعه هیچ‌گونه اثری به دست نیامد. قلعه ایرج یک محوطه با باروی عظیم سراسری است که در برخی بخش‌ها به‌رغم گذشت 1500 سال از عمر آن، هنوز هم می‌توان بارویی با ارتفاع بیش از 20 متر را مشاهده کرد.»
موسوی‌نیا با اشاره به ساخت قلعه ایرج روی بستر سطحی محوطه گفت: «این قلعه دو بخش چینه‌ای و خشتی دارد. عرض بارو نیز 25 متر است. هرچقدر ارتفاع آن بالاتر می‌رود از عرض بارو کاسته می‌شود و یک سکوی چینه‌ای با 6 متر ارتفاع درست می‌شود که در بالاترین بخش 15 متر و در پایین‌ترین بخش 25 متر عرض دارد.»
او خاطرنشان کرد: «بعد از سکوسازی عظیم، با خشت ساخت‌و‌سازهای گسترده‌‌ای روی آن انجام شده است.»
این باستان‌شناس از قطعات سفال، آتشدان و اثر مهرهای ساسانی به‌عنوان آثار به‌دست‌آمده در کاوش‌ها نام برد و در ادامه به کشف یک تدفین جنینی ساسانی اشاره کرد که چمچه‌ای (ابزاری برای جابه‌جایی زغال) نیز کنار آن بود.»
او با اشاره به ثبت قلعه ایرج در فهرست آثار ملی در سال 1382 از کشف سفال‌نوشته‌هایی خبر داد که خط روی آن‌ها پهلوی کتابی است، خطی که در اواخر دوره ساسانی روی سکه‌ها و بعد سفال نوشته‌ها مرسوم بوده است.
تمام فضای قلعه پر شده است
به گفته موسوی‌نیا تمام فضای قلعه در آخرین فاز استفاده به‌عمد با خشت پر شده است تا بعدها دوباره به این قلعه بازگردند، اما هرگز این اتفاق نیفتاده است.
او در توضیح علت این پرشدگی گفت: «با توجه به شواهد موجود این احتمال وجود دارد که به‌دلیل یک واقعه نظامی و شاید حمله اعراب این اتفاق افتاده باشد.»
انتهای پیام/
