به‌گزارش میراث آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، داویت بریکاشویلی عضو هیئت‌علمی، رئیس بخش باستان‌شناسی و مدیر مرکز بین‌المللی باستان‌شناسی دانشگاه گرجستان سه‌شنبه 23 آبان با بیان این مطلب در نشست علمی‌تخصصی معرفی شهر باستانی سامشویلده که به همت پژوهشکده باستان‌شناسی برگزار شد مطرح کرد .
او در ابتدا به معرفی مرکز باستان‌شناسی دانشگاه گرجستان پرداخت و اهداف و فعالیت‌های آن را برشمرد و در ادامه با اشاره به موقعیت حائز اهمیت شهر سامشویلده در قفقاز جنوبی گفت: «این شهر یکی از شاهراه‌های مهم جاده ابریشم بوده است و به همین دلیل از دیر زمان قدرت‌های مختلف علاقه‌مند تسلط یافتن بر آن بوده‌اند.»
او با بیان گوشه‌ای از فعالیت‌های باستان‌شناسی صورت‌گرفته در این شهر باستانی اظهار کرد: «باستان‌شناسان تاکنون و در طول چند فصل کاوش موفق به کشف لایه هخامنشی نشده‌اند ولی در لایه‌های بالاتر چند تکه سفال که باستان‌شناسان حدس می‌زنند مربوط به این دوره باشد کشف شده که در صورت اطمینان و انجام آزمایش‌ها معرفی خواهند شد.»
رئیس بخش باستان‌شناسی دانشگاه گرجستان تصریح کرد: «در بحث حضور هخامنشیان تنها با استناد به کاوش‌های باستان‌شناسی می‌توانیم سخن بگوییم و این در حالی است که منابع مکتوب گرجی و غیر گرجی به حضور ساسانیان در این شهر اشاره می‌کنند.»
رئیس طرح پژوهشی کاوش‌های باستان‌شناسی شهر باستانی سامشویلده گفت: «از طرف دیگر در مراحل اولیه کاوش آثاری از دوره ساسانی در این شهر کشف شده که حضور و مکاتبات ساسانیان را در این شهر تأیید می‌کند.»
او با اشاره به وسعت شهر باستانی سامشویلده تصریح کرد: «به‌دلیل وسعت این شهر گروه باستان‌شناس توانسته است تنها در بخش قلعه اصلی متمرکز شود به نحوی که داخل این دژ 99 ترانشه مشخص شده ولی تنها در 4 ترانشه کاوشها صورت گرفته است که آثار پراکنده از دوره ساسانی را نشان می‌دهد.»
به گفته او هم اکنون گروه باستان‌شناسی در حال حفاری باقی‌مانده کاخ متعلق به قرن 12میلادی است که روی لایه‌های قدیمی‌تر ساخته شده به نحوی که با پیشرفت کار مشخص شد که این کاخ روی دیوار مربوط به قرون 8 و 9 و قدیمی‌تر قرار گرفته است.»
او افزود: «ظروف کشف‌شده در این مکان با توجه به ساخت‌و‌سازهای متعدد و به‌هم‌ریختگی خاک به دوره‌های مختلف تعلق دارد که البته شناسایی نوع و دوره این ظروف برای باستان‌شناسان کار سختی نیست.»
این باستان‌شناس گفت: «در بین ظروف سفالی کشف‌شده که تولید داخلی و خارجی هستند ظرف زیبای لعابداری کشف شده که نظیر آن در منطقه قفقاز وجود ندارد.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه گرجستان تصریح کرد: «مطالعات نشان داد که اصالت این ظرف به مهمترین مرکز سفالگری سده 11میلادی (سده پنجم هجری قمری) یعنی شهر نیشابور خراسان بر می‌گردد.»
او خاطرنشان کرد: «البته این ظرف از نظر لعاب، رنگ‌آمیزی و تزیینات متعلق به مکتب نیشابور است ولی مطمئنا در نیشابور ساخته نشده و تنها تقلیدی از سفال نیشابور است.»
این باستان‌شناس در ادامه افزود: «سایت دوم باستان‌شناسی در این شهر کلیسای جامع با وسعت 100مترمربع بود که با کاوش در آن دریافتیم تعدادی از تدفین‌ها به سنت مسیحیت و برخی به سنت اسلامی و رو به قبله دفن شده بودند.»
سامشویلده از مهمترین سایت‌های باستانی گرجستان
کنستانتین توپوریا رئیس دانشگاه گرجستان دیگر سخنران این نشست با اشاره به مشترکات فراوان فرهنگی و تاریخی ایران و گرجستان گفت: «متأسفانه به مدت زیادی دو کشور به دلیل مسائل سیاسی از هم دور افتاده بودند و امکان فعالیت‌های مشترک علمی و پژوهشی بین آن‌ها وجود نداشت.»
او تصریح کرد: «خوشبختانه از روز استقلال گرجستان روابط تاریخی ایران و گرجستان به حالت قبل برگشته و ارتباط این دو کشور در زمینه‌های پژوهشی و علمی روز به روز شتاب و توسعه یافته است.»
او با اشاره به تفاهم‌نامه دانشگاه گرجستان و دانشگاه پیام‌نور ایران افزود: «دانشگاه پیام‌نور در دانشگاه گرجستان شعبه خارجی‌اش را تأسیس کرده و دانشگاه گرجستان نیز یک شعبه در دانشگاه پیام نور ایران دارد که این امر به ارتقای سطح آموزش و پژوهش را منجر می‌شود.»
توپوریا شهر سامشویلده را یکی از مهمترین سایت‌های باستان‌شناسی کشور گرجستان اعلام کرد و افزود: «دانشگاه گرجستان با مجوز ویژه آژانس کاوش‌های باستانی این کشور کاوش های باستان شناسی در این محوطه را آغاز کرده است.»
او با اشاره به کشف لایه ساسانی در شهر باستانی سامشویلده تصریح کرد: «منابع مکتوب اهمیت این شهر را برای کشور ایران و گرجستان مشخص می‌کند.»
توپوریا با بیان اینکه تنها دانشگاه گرجستان به صورت انحصاری کاوش‌های باستان‌شناسی را در شهر سامشویلده به‌عهده دارد تصریح کرد: «این دانشگاه در شهر باستانی سامشویلده یک مرکز تحقیقاتی و کارگاه‌های آموزشی برای جوانان و نوجوانان ایجاد کرده است.»
او در پایان ابراز امیدواری کرد: «این شهر باستانی زمینه همکاری‌های مشترک بین ایران و گرجستان باشد.»
60 سال کار باستان‌شناسی در سامشویلده لازم است
الکساندر چولوخادزه رئیس بخش شرق‌شناسی، عضو هیئت علمی، استاد زبان فارسی و مطالعات دانشگاه گرجستان نیز در این نشست با اشاره به اینکه روابط تاریخی و فرهنگی ایران و گرجستان هزار سال قدمت دارد تصریح کرد: «شهر باستانی سامشویلده از مهمترین سایت‌های باستانی گرجستان محسوب می‌شود که در این مکان از نوسنگی تا قرن 19 انسان زندگی می‌کرده است.»
او با بیان اینکه منابع مکتوب از تاریخچه این شهر در گرجستان وجود ندارد تصریح کرد: «در اندک اسناد باقی‌مانده به حضور ایرانیان در زمان ساسانی در این شهر باستانی اشاره شده است.»
استاد زبان فارسی و مطالعات دانشگاه گرجستان افزود: «تاکنون در شش سال در این شهر باستانی کاوش صورت گرفت و البته با توجه به عظمت و وسعت این شهر 60 سال نیز برای کاوش آن کم است زیرا اطراف این شهر نیز دست‌نخورده است. شهر باستانی سامشویلده نه‌تنها جایگاه استراتژیک داشته بلکه یک مرکز اقتصادی مهم نیز بوده است.»
عضو هیئت‌علمی دانشگاه گرجستان تصریح کرد: «از مشارکت ایرانیان در کاوش‌های باستانی ایران و گرجستان استقبال می‌کنیم، زیرا این شهر بسیاری از مسائل تاریخی ایران و گرجستان را در زمان باستان در دوره ساسانی و اشکانی مشخص می‌کند.»
او خاطرنشان کرد: «جود دوره اشکانی و ساسانی را از منابع ساسانی رصد کرده ایم و هیچ تردیدی نداریم که در لایه‌های عمیق‌تر به دوره هخامنشی و ماد نیز خواهیم رسیم.»
شهر باستانی سامشویلده که در فاصله ۷۵ کیلومتر جنوب شرقی شهر تفلیس و روی برآمدگی طبیعی فلات گرجستان شرقی بین دو رودخانه دارای دره‌های بسیار عمیق واقع‌شده و به خاطر آب‌وهوای ملایم، تنوع زیاد پوشش گیاهی و حیوانات از دوران نوسنگی موردعلاقه انسان قرار گرفته بود و غارهای فراوانی که در طول تاریخ از دوره پارینه‌سنگی مورد استقرار قرار گرفته‌اند، نشان‌دهنده تاریخ استقرار در این بخش از گرجستان است.
شهر باستانی مذکور از دوره مفرغ به یکی از مهمترین مراکز سیاسی، اقتصادی و فرهنگی گرجستان و کل قفقاز جنوبی تبدیل شد و از دوره هخامنشی تا اواخر قرون وسطی به‌عنوان شهر بسیار محکم و ثروتمند واقع در مسیر شمالی جاده ابریشم محسوب می‌شد.
مطالعات شهر باستانی سامشویلده برای تاریخ گرجستان، منطقه قفقاز و ایران اهمیت ویژه دارد. نام این شهر در منابع تاریخی گرجی، ارمنی، یونانی و لاتینی رومی بارها در ارتباط با تاریخ ایران ذکر می‌شود. در منابع قدیمی گرجی آمده است که در سده پنجم و ششم میلادی در سامشویلده اقامتگاه «مرزبان»، یعنی فرماندار نظامی ساسانی و پادگان بسیار قوی ایرانی بود.
دانشگاه گرجستان از سال 2011 میلادی کاوش‌های دائمی باستان‌شناسی سامشویلده را انجام می‌دهد که نتایج قابل‌توجهی نیز به‌دست آمده است.
انتهای پیام/
