مفهوم منظر و چشم‌انداز از مفاهیم کلیدی در دانش جغرافیا است. صاحب‌نظران علم جغرافیا، هر چشم‌انداز جغرافیایی را بازتابی از روابط متقابل میان شرایط محیط طبیعی، سیستم‌های اقتصادی، تکنولوژی انسانی و ساختاری اجتماعی جمعیت تعریف می‌کنند و منظر را شامل متنی از تاریخ، فرهنگ و طبیعت می‌دانند. درهم تنیدگی پدیده‌های طبیعی و عناصر انسان‌ساخت، چشم‌انداز فرهنگی (منظر فرهنگی) را شکل می‌دهد و انسان آخرین عامل شکل‌یابی چشم‌اندازها و مناظر فرهنگی می‌باشد. به‌طوری که با حضور انسان در منظر طبیعی و دخل و تصرف و دگرگونی در بافت آن، منظر فرهنگی شکل می‌گیرد. به راستی منظر فرهنگی تاسیسات گردشگری از لحاظ هنری و زیبایی‌شناختی و روانشناسی محیطی، مکان و فضایی دلنشین، توام با آرامش و آسایش را برای گردشگران القا می‌کند؟
هر فضا نمادی از یک تفکر خاص و ایده است که همواره مورد تحلیل، نقد و قضاوت قرار می‌گیرد. به ویژه فضاهای عمومی که همواره در معرض دید مردم قرار دارند. امروزه آسایش بصری (رنگ، روشنایی و کیفیت محیطی) از مولفه‌های مهم و اساسی محیط‌های انسان‌ساخت به ویژه اماکن عمومی است. همان‌طور که محیط داخلی زندگی انسان بایستی از زیبایی و آرامش فضایی و هارمونی (سازش و تناسب) برخوردار باشد؛ سازه‌های کناره‌ها و مسیرها، محیط پیرامونی شهر، روستا و فضاهای گردشگری نیز باید چشم‌نواز و زیبا و دارای کیفیت دیداری باشند. زیباترین مناظر طبیعی با دخل و تصرف انسان و ایجاد سازه‌های ناهمگون و ناسازگار با طبیعت مخدوش و ناخوشایند شده و با کاربرد نامطلوب مصالح، رنگ، روشنایی موجب آلودگی نمایی و به نحوی القا کننده بی‌نظمی، فشار روانی، بی‌تناسبی و زشتی سازه‌ها و محیط می‌شود. پدیده‌های انسان‌ساخت باید همواره همنوایی و هارمونی زیادی با منظر فرهنگی منطقه و چشم‌اندازهای بکر طبیعی که هر گردشگر را در فصول مختلف به خود جذب می‌کند داشته باشد که در صورت انطباق جغرافیای رفتار فضایی و رفتار زیست محیطی ما با استانداردهای ساخت و ساز و ویژگی‌های محیطی و بومی موجب حفظ و پایداری مناظر فرهنگی می‌شود. در غیر این صورت در اثر طراحی‌های نادرست و استفاده از عناصر نامطلوب و نامرغوب چهره‌ی چشم‌نواز و زیبای فرهنگی و طبیعی نازیبا و بدقواره خواهد شد.
از آنجا که برخی مکان‌ها به ویژه،امتگاه‌های بوم‌گردی، آلاچیق‌ها و سازه‌های سبک اقامتی و پذیرایی مکانی برای گذران اوقات فراغت و کانون هم‌نشینی مورد استقبال شهروندان و گردشگران می‌باشد؛ نظارت مستمر بر طراحی‌ها، باز پیرایی و حذف زواید و آلودگی بصری از منظر فرهنگی و چهره‌ی محیط طبیعی، ساماندهی سیمای عمومی و کیفیت محیطی و استفاده از مصالح منطبق با طبیعت در فضاها و مکان‌های گردشگری به ویژه در آستانه نوروز 1397 یک ضرورت اساسی است.
*کارشناس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری
انتهای پیام/
