از نی، سرنا، دوزله و نی انبان گرفته تا سازهای دیجریدو (Didgeridoo)  بومیان استرالیا تا پن فلوت (Flute Pan) مردمان مناطق آمریکای جنوبی،همه حکایت از به‌کارگیری مواد اولیه بومی و سهل الوصولی دارد که هنرمند آن چه را به زبان نمی تواند جاری کند سوار بر اصواتی کند که با گوش جان شاید شنیده شود.

چنان که جمله معروف بتهون است که می‌گوید: آن‌جا که سخن به پایان می‌رسد، موسیقی آغاز می‌شود.

شاید در کنار نی در نیزارها و پوست دباغی شده بز، گل، ماده در دسترسی بوده که هنرمند آن را ورز می داده و با مهارتی خاص حداقل دو سوراخ در آن تعبیه می‌کرد و پس از پخت، سوتکی می ساخته که طنین آن وصف ناشدنی به شمار می‌رفت.

گاه ذهن خلاق صنعتگر ساز ساز هردو را با هم ترکیب می کرد ،یعنی بدنه ای از گل (سفال) می‌ساخت و روی آن هنرمندانه پوست می کشید و چیزی می ساخت که به نقاره معروف شد و در  زیر مجموعه ساز های کوبه ای جایش داد. که آن هم طنین خود را گاه در مراسم بزمی می یافت و گاه در میدان رزم. آنجا که سوار بر اشتران برای ایجاد هراس در دل مرکبان دشمن بود. 

صدای سوتک یا در اصطلاح محلی «شوتک» در عین نوای سحرانگیز و دلربای آن به حتم وسیله ای جهت نشاط و بازی کودکانه یا نوعی موسیقی برای تربیت شنوایی و یا وسیله ای جهت ارتباط و در مواقع ضروری ابزاری جهت درخواست کمک است.

استاد محمد شمسی از هنرمندان پیشکسوت رشته سفالگری در شهرستان ساوه، یکی از معدود هنرمندانی است که ضمن احیا و باززنده سازی این رشته، آثاری را به منصه ظهور رسانده که هر یک شخصیت هنری خود را دارد و در عین کارکرد اصلی سوتک، می‌توان آن را در شمار یک اثر هنری و پیکره گلی جای داد. تعداد 9 اثر این هنرمند ثبت ملی صنایع دستی و 2 اثر ثبت جهانی یونسکو شده است. 

* معاون صنایع‌دستی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان مرکزی

انتهای پیام/