بدون شک هرگاه سخن از اصفهان به میان می‌آید در کنار جاذبه‌های ارزشمند تاریخی، همگان از هنر و هنرمندی مردمان این دیار در طی اعصار مختلف سخن‌ها رانده‌اند، به گونه‌ایی که کمتر گردشگری است که به اصفهان سفر کرده و از صنایع‌دستی این دیار، ره‌آوردی را برای عزیزانش به ارمغان نبرد.
با توجه به آمار موجود، بیش از 60 هزار نفر هنرمند صنایع‌دستی در حال حاضر در مناطق مختلف استان در بیش از 199 رشته صنایع‌دستی فعال هستند. لذا بر اساس آمار موجود سازمان جهانی صنایع‌دستی، بیش از یک سوم رشته‌های صنایع‌دستی فعال جهان در استان اصفهان موجود است و این در حالی است که از زمان‌ها گذشته تاکنون بیش از یک هزار فروشگاه عرضه صنایع‌دستی نیز در استان برپاشده که از این تعداد بیش از 500 فروشگاه در مجموعه عظیم میدان امام (ره) (نقش‌جهان) فعال است. با این وصف اقتصاد صنایع‌دستی استان اصفهان تا حد زیادی به‌صورت مستقیم به رونق صنعت گردشگری (داخلی و خارجی) وابسته است.
با رویکردهای جدید اقتصاد جهانی در سده بیست و یکم میلادی، و در راستای توسعه توأمان اقتصاد و فرهنگ از یک سو و ایجاد تدریجی رقابتی تنگاتنگ در میان صنایع مختلف به‌منظور عرضه و فروش کالاهای خود به مشتریان در سراسر جهان، به نظر می‌رسد با گذشت دو دهه از سده بیست و یکم میلادی، به‌تدریج عرضه کالا بر تقاضای مصرف‌کنندگان برخلاف جو بازارهای جهانی در سده بیست میلادی پیش گرفته است. لذا می‌توان به‌راحتی پیش‌بینی کرد که در این رقابت تنگاتنگ جهانی، شیوه‌های سنتی بازاریابی ازجمله برپایی فروشگاه‌های صنایع‌دستی و عرضه مستقیم و سنتی کالاها و محصولات به تنهایی کارساز نیست. در این میان شیوع بیماری کرونا و تعطیلی پی در پی بسیاری از صنایع (در همه جهان) بر همگان ثابت کرد که شیوه‌های سنتی در عرضه کالا و محصولات به تنهایی نمی‌تواند چرخ اقتصاد متوقف شده جوامع را به حرکت درآورد، با این وصف حال که به‌تدریج به ایام پساکرونا وارد می‌شویم، به نظر می‌رسد حداقل در حوزه صنایع‌دستی ما به‌سرعت نیازمند بهره‌مندی از شیوه‌های نوین در راستای عرضه محصولات خود به بازارهای جهانی هستیم.
هم اینک شایسته است به‌منظور اندیشیدن به این مقوله ابتدا به داشته‌های خود در اصفهان بنگریم. اگر چه به برخی از این توانمندی‌ها در ابتدای این نوشتار اشاره شد، لکن در این میان می‌توان به شناسایی بیش از 40 هزار نفر هنرمند صنایع‌دستی و شناسنامه‌دار کردن فعالیت‌های آنان (از مجموع 60 هزار نفر هنرمند) در کنار وجود بیش از یک‌هزار فروشگاه عرضه صنایع‌دستی، فعالیت بیش از پنج هزار کارگاه تولید صنایع‌دستی و دریافت صدها نشان ملی و بین‌المللی اصالت محصولات صنایع‌دستی توسط هنرمندان اصفهان نیز اشاره کرد. با بررسی این آمارها می‌توان به نیکی دریافت که در حال حاضر نزدیک به 200 هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در امر تولید و عرضه محصولات صنایع‌دستی در استان اصفهان فعال هستند که این تعداد در کنار افراد خانواده خود جمعیتی در حدود یک‌میلیون نفر را بالغ می‌شود.
حال این مجموعه عظیم به دلیل بروز ویروس کرونا به مدت دوماه است که تعطیل شده و آسیب‌های فراوانی را نیز از این منظر متحمل شده و از طرفی دیگر به نظر نمی‌رسد صنعت گردشگری نیز که خود از این ویروس دچار آسیب‌های جدی شده بتواند زخم‌هایش را تا چند ماه آینده ترمیم کند. پس در این میان پرسشی مطرح می‌شود و آن اینکه چه باید کرد؟
به‌‌نظر می‌رسد امروزه همگی ما در عصر انفجار فناوری ارتباطات به سر می‌بریم وازیک سو همگی نیک بر قدرت این فناوری واقفیم و از سوی دیگر خوشبختانه هم از نظر کمیت وهم از نظر کیفیت در زمینه محصولات صنایع‌دستی هم در اصفهان وهم در سایر نقاط کشور عزیزمان ایران حرف‌های زیادی در سطح جهانی برای گفتن داریم.
در حال حاضر آمارها حاکی است که بیش از 55 شرکت در استان اصفهان در طی پنج سال اخیر به‌تدریج با درک این ظرفیت عظیم به سمت تجارت الکترونیک محصولات صنایع‌دستی حرکت کرده و اکثراً هم تجارب موفقی را در این زمینه اندوخته‌اند. لذا هم‌اکنون با استفاده از این تجربه موفق و آمادگی تدریجی بازارهای جهانی پس از اتمام دوران رخوت ناشی از اعمال محدودیت‌ها (ایام قرنطینه)، باید تلاش کنیم تا از این فرصت پیش رو که این بیماری کرونا به‌صورت غیرمستقیم در اختیارمان قرار داده استفاده کنیم و با شناسایی ظرفیت‌های بازارهای جهانی و همچنین با شناسایی و شناخت صحیح ذائقه‌های جدید مردم کشورهای هدف و درک شور و اشتیاق آنان برای یک زندگی توأم با هیجان پس از پایان ایام نسبتاً طولانی محدودیت‌های قرنطینه، به‌سرعت و پیش از آنکه سایر رقبا، بازارهای مجازی را مجدد در اختیار خود قرار دهند به سمت معرفی و توسعه عرضه الکترونیک صنایع‌دستی اصیل خود گام برداریم تا از این طریق ضمن جبران آسیب‌های وارده به اقتصاد ملی در این حوزه، جایگاه خود را نیز در اقتصاد جهانی در غیبت موقت رقبا تثبیت کنیم.
* کارشناس ارشد میراث‌فرهنگی و گردشگری استان اصفهان
انتهای پیام/
