به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل، برای نخستین بار امسال روز چهارم مردادماه به عنوان روز بزرگداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی در تقویم ملی به ثبت رسید که این روزی غرورآفرین برای مردم دارالارشاد و دارالعرفان اردبیل به شمار می‌رود.
4 مرداد 892 هجری قمری روز تولد شاه اسماعیل صفوی و تابستان سال 907 قمری روز قیام شاه اسماعیل است که این دو تقارن در کنار سفر پربرکت مقام معظم رهبری به استان اردبیل در مرداد سال 1379 سبب شد تا این روز به نام استان اردبیل شناخته شود.
این روز برای ثبت به عنوان روز استان اردبیل به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد شد و بعد از چندین سال تلاش با توجه به اینکه سنگ بنای تفکر وحدت مذهبی و جغرافیایی کشور با روی کار آمدن خاندان صفویه و قیام شاه اسماعیل گذاشته شده بود، روز چهارم مرداد به عنوان روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی عارف نامی تاریخ تشیع در تقویم رسمی کشور ثبت شد.
با وجود اینکه چندین سال است که در این هفته برنامه‌های مختلفی در گرامیداشت هفته استان اردبیل برگزار می‌شد اما امسال نخستین سالی است که روز چهارم مردادماه به صورت رسمی با مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد تقویم کشور می‌شود.
با توجه به خدمات صفویه و شیخ صفی‌الدین به ایران و تشیع مناسب بود تا یک روز در تقویم رسمی کشور به نام سلطان‌العارفین ثبت شود که مناسب‌ترین روز برای ثبت این رویداد مهم روز چهارم مرداد بود چرا که چهارم مرداد جایگاه ویژه‌ای در استان اردبیل دارد.
روز استان اردبیل، روزی است که همزمان با آن در ۹۰۷ هجری شاه اسماعیل اول، حکومت شیعی ایرانی صفویان را تاسیس کرد؛ او فرزند دلاور اردبیل است .اسماعیل فرزند حیدر در ۹۰۵ هجری شروان را تصرف کرده و انتقام خون شیخ حیدر و شیخ جنید پدر و پدر بزرگش را از شروانشاهان گرفته بود .
دوره حکومت شاه اسماعیل قلمرو ایران بسط یافت و یکپارچگی ملی و مذهبی تحقق پیدا کرد، فرمانروایی او ۲۵ سال طول کشید و طی آن قلمرو ملی را تا جیحون در شرق و بغداد در غرب رساند .از آنجا که اردبیل زادگاه شاه اسماعیل و اجداد اوست، روز تاسیس دولت صفوی روز اردبیل نام گرفته است .
طبق اسناد تاریخی، سلسله صفویه به عنوان یکی از تاثیرگذارترین و مهم‌ترین سلسله‌های ایرانی پس از اسلام در روز چهارم مردادماه تاسیس شد و شاهد نوآوری‌های علمی و معماری شگرفی در زمان صفویان هستیم به‌طوری‌که دانشمندان ایران سرآمد جهانیان شدند.
در این دوره دانشمندان و عارفان بسیاری از جمله ملاصدرا شیرازی، شیخ بهانی، سپهسالار الله وردی خان، حسین خوانساری، علامه مجلسی، میرداماد در کنار هنرمندان برجسته‌ای همچون میرعماد، آقامیرک، رضا عباسی و.... حضور داشتند که هر کدام در حرفه خود صاحب سبک بودند وهنوز هم آثار این دانشمندان و نبوغ آنها در جهان بی‌مثال است.
شیخ صفی‌الدین اردبیلی نامش با فرهنگ و تاریخ و روز اردبیل گره خورده است، او را با اشعارش که به زبان آذری سروده می‌شناسند و از همه مهمتر او نیای خاندان صفویه نیز بوده است. شیخ صفی‌الدین اردبیلی یک زاهد و شاعر تمام عیار اردبیلی بود که توانست رد پای خود را در ایران برجای بگذارد و بزرگداشت این شخصیت بزرگ تاریخ‌ساز همه‌ساله به صورت باشکوه با برنامه‌ها و همایش های مختلف به ویژه در سال‌های اخیر برگزار می‌شد.
امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا برنامه‌های روز گرامیداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی و هفته استان اردبیل نیز از این بحران متاثر شد که با توجه به این امر برنامه‌های هفته استان به صورت مجازی تدارک دیده شده است.
عرفان شیخ صفی‌الدین هزاران مرید از کشورهای مختلف را به اردبیل می‌کشاند
در سال گذشته برنامه‌ها و همایش‌های مختلفی با حضور میهمانان ملی و بین‌المللی مختلف برگزار و بر تبیین نقش و جایگاه صفویه تاکید شد که آیت‌الله سید حسن عاملی امام جمعه اردبیل در همایش گرامیداشت روز اردبیل صفویه، مفاخر دینی و فرهنگی، مواهب خدادادی استثنایی و مدنیت و فرهنگ غنی را چهار ویژگی برجسته استان اردبیل برشمرد و گفت: «با هر چهار ویژگی منحصر به فرد باید برای معرفی استان اردبیل بکوشیم.»
او افزود: «ما تاکنون حق صفویه را ادا نکرده‌ایم چرا که دامنه نفوذ آنها از ایران تا انتهای آناتولی گسترده شده ولی کسی از این امر چندان باخبر نبوده و عیب بزرگی است که اطلاع درستی از سران صفویه به خصوص قزلباش‌ها و مریدان و نفوذ صفویه در ایران و آناتولی نداریم.«
نماینده ولی فقیه در استان اردبیل افزود: «ما درصدد طراحی طرحی بزرگ درباره قزلباش‌ها هستیم و در این زمینه نمادها و تاج و شکل کلاه آنها استخراج شده و برای تداعی گذشته مستندات تاریخ صفوی در حال گردآوری است.»
عاملی با اشاره نقش نفوذ معنوی خاندان صفوی در معرفی استان اردبیل در سطح جهان گفت: «عرفان شیخ صفی‌الدین موجب شده بود هزاران مرید از کشورهای مختلف جهت زیارت مرقدش به اردبیل سفر کنند.»
او بیان کرد: «متاسفانه این غنای تاریخی ناشناخته است و گاها دیده می‌شود حتی یک اردبیلی از بسیاری از زوایا و وقایع تاریخی بیخبر است.»
امام جمعه اردبیل با بیان اینکه شاه اسماعیل صفوی در ۱۳ سالگی حکومت منسجمی در مقابل عثمانی تشکیل داد، اضافه کرد: «اینها ابعاد مهمی از تاریخ این مملکت بوده و لازم است با ابزار و نمادهای مختلف چنین نمادی از شجاعت و درایت شاه اسماعیل را معرفی کرد.»
عاملی با بیان اینکه قبل از صفویه نیز، مذهب شیعه در ایران رواج داشت، عنوان کرد: «شاه اسماعیل حکومت منسجم شیعی را تشکیل داد و برخی تهمت‌ها و انحرافاتی که دشمنان در تاریخ صفویه ایجاد می‌کنند به دلیل ممانعت از نفوذ معنوی صفویه است.»
نماینده مردم استان اردبیل در مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه یک جامعه بدون توجه به هویت خود راه به جایی نخواهد برد، افزود: «در آیات قرآن نیز توجه به گذشته و تاریخ و درس‌گیری از آن مورد تاکید قرار گرفته است و آینده نیز همواره با نگاهی به گذشته ساخته می‌شود.»
او با اشاره به اینکه برخی کشورها به این مهم توجه ویژه داشته‌اند که از جمله آذربایجان و ترکیه است، اظهار کرد: «به واسطه شکل‌گیری حکومتی منسجم از اردبیل تاکید ما توجه به این برهه تاریخی است.»
عاملی افزود: «صفویه یکی از امتیازات استان اردبیل بر سایر استان‌ها است؛ چرا که به تدبیر و درایت شاه اسماعیل بود که حکومت‌های ملوک الطوایفی پایان یافتند و در مقابل حکومتی منسجم و ملی تشکیل شد.»
او تصریح کرد: «در چنین شرایطی که دشمن به دنبال ضربه به هویت دینی ما است، باید در بین نسل امروزی تاریخ و هویت آموزش داده شده و واقعیت‌های آن انتقال یابد.»
امام جمعه اردبیل گفت: «به ویژه ترویج عرق ملی و روحیه حماسی در بین جوانان ضروری است و نسل‌های امروزی باید با تاریخ و گذشته آشنا شوند.»
تاثیر اقدامات خاندان صفوی در تاریخ اسلام ماندگار است
اکبر بهنام‌جو استاندار اردبیل در گرامیداشت هفته استان اردبیل و روز شیخ صفی‌الدین اردبیلی با بیان اینکه یکپارچگی کشور مدیون صفویه است، اظهار کرد: «تاثیر اقدامات این حکومت حتی در تاریخ جهان اسلام نیز ماندگار است.»
او با بیان اینکه اردبیل مهد بزرگان است، افزود: «ضروری است چنین غنای تاریخی و فرهنگی به صورت گسترده به جوانان معرفی شود.»
استاندار اردبیل تصریح کرد: «در سایه خدمت صفویه بود که حکومت منسجم شیعی در کشور با خاستگاه اردبیل شکل گرفت و این خاندان از اهمیت بسیار بالایی به ویژه در نزد اردبیلی‌ها برخوردار است.»
بهنام‌جو با اشاره به سابقه کهن و دیرین اردبیل در میراث فرهنگی و معنوی کشور گفت: «ارادت حاکمان صفوی به امامان شیعه در مستندات تاریخی آورده شده و شاهان صفوی عمران و آبادی بسیاری را رقم زدند که از جمله احداث 999 کاروان‌سرا توسط شاه عباس در کشور است.»
بخش مهمی از هویت تاریخی اردبیل مربوط به دوره صفویه است
نادر فلاحی مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل در مورد جایگاه خاندان صفویه گفت: «اهمیت استان اردبیل تنها به این موضوع که چند پادشاه در طول تاریخ آن را پایگاه خود قرار دادند نیست، بلکه صفویان از این خطه سر برآوردند که باید اهمیت و هویت تاریخی منطقه به نسل امروزی تبیین شود.»
او با اشاره به داشته‌های متنوع و گسترده این استان در عرصه‌های فرهنگی در طول تاریخ این بیان کرد: «معرفی هویت تاریخی و در عین حال صیانت از آن مسئولیتی خطیر برای همگان است.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل افزود: «بخش مهمی از هویت تاریخی این استان مربوط به دوره صفویه است و به همین دلیل روزی به نام روز اردبیل در 4 مرداد همزمان با تشکیل سلسله صفویه نامگذاری شده است.»
فلاحی با تاکید به اینکه همه ساله این روز با برنامه‌های متنوع گرامی داشته می‌شود، اظهار کرد: «رویکرد برنامه‌ها در سال جاری بر برگزاری در فضای مجازی با توجه به شیوع ویروس کروناست تا بتوان نسبت به تبیین جایگاه صفویه اقدام کرد.»
او گفت: با پایه‌ریزی بسیاری از برنامه‌های علمی می‌توانیم در سال‌های آینده شاهد اطلاع‌رسانی گسترده و انتقال این میراث معنوی به نسل‌های آتی باشیم.»
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اردبیل سهم اردبیل در توسعه سیاسی و اجتماعی کشور را در دوران صفویه بی‌نظیر دانست و عنوان کرد: «گذشته استان اردبیل بسیار پرافتخار است و ما باید به قدری این موضوع را از جنبه های مختلف در استان تبیین کنیم که تمامی هم استانی های ما به اردبیلی بودن خود افتخار کنند.»
انتهای پیام/
