با شیوع بیماری کرونا در ایران که از اسفندماه سال گذشته آغاز شد، زنجیره مشکلات پیش روی صنعت گردشگری ایران که عملا از سال ۱۳۹۷ با اجرای تحریم‌های ناعادلانه دولت کنونی آمریکا علیه ملت ایران آغاز شده بود کامل شد و صنعت گردشگری نه تنها در ایران بلکه در جهان دچار بحرانی جدی شد.

با توجه به وجود بیش از 1300 واحد گردشگری در استان اصفهان و فعالیت بیش از ۵هزار نفر در این صنعت در کنار اجرای بیش از یک‌هزار طرح گردشگری در استان که در کنار فعالیت هزاران نفر در صنعت گردشگری ایران، عملا این خطر همواره وجود دارد که این حجم سنگین فعالیت با بحرانی چشمگیر و آینده‌ای نامعلوم مواجه شود، به همین دلیل مسئولان استانی همزمان با مسئولان کشور پس از آن ‌که از شوک اولیه حاصل از همه‌گیری و هیاهوی اولیه این بحران خارج شدند، دست به کار شده و تلاش کردند تا مطابق با توان خود از فعالان این صنعت حمایت کنند که در این میان می‌توان به تقسیط قبوض حامل‌های انرژی، امهال چند ماهه وام‌های بانکی، اجرای طرح بیمه بیکاری و طرح ارائه وام به شاغلان این صنعت و مواردی از این دست اشاره کرد.

آینده گردشگری در دوره پساکرونا

اما در این میان بیم و امیدهای ناشی از شیوع و فراگیری چندباره این بیماری، پرسش‌هایی در ذهن برنامه‌ریزان و فعالان این صنعت پدید آورد و آن این‌که صنعت گردشگری ایران به‌ویژه در دوران پسا کرونا از چه مسیری ادامه حیات خواهد داد؟

آیا تاکنون فرصتی پدید آمده تا حداقل از دهه هشتاد خورشیدی به بعد بر آنچه به صنعت گردشگری ایران گذشته کنکاشی داشته باشیم؟ یا اینکه آن‌قدر به دنبال یافتن بازارهای مناسب و یا جبران عقب ماندگی‌های خود در رقابت با کشورهای پیشرفته در امر گردشگری بوده‌ایم که فرصتی برای بازبینی تمام سیاست‌های اجرایی در طی ۱۹ سال گذشته نداشتیم!

اگر نگاهی گذرا به آنچه در طی این دو دهه بر گردشگری ایران به ویژه از سال ۱۳۸۰ خورشیدی به‌ گذشته بیندازیم نیک در می‌یابیم که در بسیاری از موارد به‌دلیل اجرای سیاست‌های بعضا ناهمگون توسعه گردشگری از سوی دولت‌های مختلف، مردم ایران با تاثیرپذیری از تحولات دنیای جدید به‌ویژه در سده بیست و یکم میلادی که «عصر انفجار فناوری ارتباطات» خوانده می‌شود در بسیاری از موارد به‌صورت خودجوش مقوله سفر را در سبد مصرف خانواده قرار داده و در بسیاری از موارد در حالی که امروز بیش از ۵۰ گونه سفر در جهان شناخته شده، "سفر انبوه" به‌عنوان عمده‌ترین گونه سفر از سوی ایرانیان در قالب سفرهای داخلی استفاده می‌شود که البته خود دارای تبعات مختلفی است.

با این وصف به نظر می‌رسد مفید است تا در کنار بررسی عوارضی که شیوع بیماری کرونا برای حیات اجتماعی بشریت به‌جای گذارده حداقل در صنعت گردشگری علی‌رغم ضربات مهلکی که از این بیماری دریافت کرده‌ایم، جدای از لزوم ترمیم سریع این آسیب‌ها،گروهی از صاحب‌نظران این صنعت جداگانه با بررسی روند توسعه گردشگری در ایران و بررسی نقاط قوت و ضعف آن(حداقل در طی دو دهه گذشته)، به بررسی آینده این صنعت در ایران بپردازند، زیرا هنوز علی‌رغم تمام تهدیدهای این بیماری مهلک، فعالان گردشگری همچنان چشم به آینده بدون کرونا دوخته‌اند، به‌نحوی که حداقل فعالان گردشگری اصفهان در ایام پاسداشت هفته گردشگری امسال یک صدا از امیدشان برای ادامه حیات در ایام پسا کرونا سخن راندند. بنابراین امید فعالان این صنعت از یک‌سو و اشتیاق وصف ناپذیر مردم کرونا زده برای سفر در ایام پسا کرونا در حالی که اکثرا ایام محدودیت‌های اجباری و طولانی را پشت سر گذاشته‌اند، همگی ما را وا می‌دارد تا در کنار نیم نگاهی که به تحولات دو دهه گذشته گردشگری ایران داشته‌ایم به جایگاه این صنعت و چگونگی احیای آن در فردای ایران نیز بیندیشیم.

برنامه‌ریزی برای اجرای طرح سفرهای هوشمند

در میانه بروز و ظهور بیماری مهلک کرونا که همه ما را به یاد رخدادهای تاریخی در ایام شیوع بیماری‌های مهلک همچون وبا و طاعون می‌اندازد، و در حالی که بسیاری از فعالان و دست اندرکاران صنعت گردشگری درگیر تبعات وسیع این بیماری بر صنعت گردشگری هستند، اعلام خبر برنامه‌ریزی برای اجرای طرح سفرهای هوشمند از سوی معاونت گردشگری کشور اقدام مفیدی بود که نباید اجازه دهیم در هیاهوی بحران کرونا کم رنگ و یا حتی فراموش شود.

برای پرداختن به این نکته لازم  است که ابتدا نیم نگاهی به آنچه که بر گردشگری ایران در چند سال  گذشته است بیندازیم.

با توسعه کمی صنعت گردشگری در ایران به ویژه از اوایل دهه نود خورشیدی تاکنون و پرداختن به سفرهای انبوه در مقاصدی همچون گیلان و مازندران، مشهد مقدس و این اواخر استان‌های جنوبی در سواحل خلیج فارس و دریای عمان، به‌نظر می‌رسد که در کنار اقدام‌های ارزشمندی همچون ایجاد زیرساخت‌های گردشگری، به یک مقوله مهم که همانا استانداردسازی سفر در میان ایرانیان است کمتر پرداخته شده به‌گونه‌ای که کمبود برخی خدمات استاندارد در صنعت گردشگری از سرویس بهداشتی گرفته تا خدمات غذا و حتی سایر خدمات همچون نمازخانه و پارکینگ در کنار فرهنگ سازی مقوله سفر در میان گردشگران و مردم جوامع میزبان هنوز در بسیاری از مقاصد گردشگری کشور به چشم می‌خورد.

ارائه بسته کامل سفر

اجرای طرح سفرهای هوشمند برای اولین بار به‌صورت رسمی بدین گونه صورت می‌پذیرد که یک بسته کامل سفر یعنی از هنگامی که گردشگر به‌صورت بالقوه در منزل خود قصد سفر دارد تا انجام فرآیند سفر شامل انتخاب مقصد سفر، حمل و نقل، اقامت، غذا و نوشابه، بازدید و تفریح و سپس  بازگشت را در بر می‌گیرد، به‌گونه‌ای که گردشگر بالقوه در منزل خود با تدابیر اندیشیده شده از طریق شبکه‌های مجازی و فناوری‌های نوین ارتباطی نسبت به دریافت اطلاعات تور مورد نظر خود شامل تمام موارد بالا اقدام و سپس بسته سفر پیشنهادی خود را از طریق دفاترخدمات مسافرتی دریافت می‌کند.

گردشگر پس از انتخاب بسته سفر در قالب یک تور سلامت که شامل رعایت تمام دستورالعمل‌های بهداشتی همچون استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی و سپس اقامتی سالم و بهداشتی مطرح شده در بسته سفر، استفاده از اماکن پذیرایی بهداشتی، امکان بازدید سالم و بهداشتی از اماکنی که قبلا در این تور برنامه‌ریزی شده و دستورالعمل‌های بهداشتی در آن رعایت شده است به سفر می‌پردازد، یعنی برای اولین بار بیماری کرونا باعث می‌شود تا یک پیوند مناسب میان تمام عوامل موثر در مقوله سفر در ایران به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم پدید آید و از این طریق با رعایت کامل بهداشت و انجام یک سفر سلامت برای گردشگر، فعالان گردشگری کشور نیز در همین ایام به جای بیکار شدن، چرخ گردشگری کشور را مجددا به گردش در می‌آورند.

فراموش نکنیم استانداردترین مدل سفر از نظر فعالان گردشگری، سفر همراه با تور است امری که در سفر انبوه چندان به آن پرداخته نمی‌شود، لذا با توسعه سفر هوشمند به نظر می‌رسد با ایجاد یک سفر سلامت برای گردشگران می‌توان به دستاوردهای مهمی نیز در سفرهای داخلی دست یافت که عبارتند از،  ایجاد سفر سلامت برای گردشگران در ایام شیوع کرونا، جلوگیری از تعطیلی و فرسوده شدن منابع مالی و انسانی صنعت گردشگری به دلیل طولانی شدن شیوع کرونا، افزایش فعالیت کمی و کیفی دفاتر خدمات مسافرتی در سفرهای داخلی و جایگزینی تورهای استاندارد گردشگری به جای سفرهای انبوه و بی ضابطه، توزیع مناسب ‌و عادلانه گردشگران در مقاصد گردشگری کشور و حفاظت از سلامت و فرهنگ‌های بومی و محیط‌زیست در مقاصد گردشگری، فعال شدن مجدد بخش‌های تعطیل شده صنعت گردشگری همچون جامعه راهنمایان گردشگری، استانداردسازی فعالیت‌های واحدهای اقامتی و پذیرایی، به گونه‌ای که فعالیت و خدمات آنها از سوی گردشگرانی که در قالب تور به سفر می‌روند و همچنین از سوی عوامل تورهای گردشگری به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم در بوته آزمایش قرار می‌گیرد، کاهش تلفات جاده‌ای به دلیل کاهش سفرهای انفرادی همراه با خودروهای شخصی و ایجاد گفتمان مناسب فرهنگی میان گردشگران و جوامع میزبان از طریق برگزاری تورهای استاندارد گردشگری.

امید می‌رود تا با اجرای طرح سفر هوشمند تهدید جهان شمول کرونا یک بار و برای همیشه با اتخاذ تدابیر مناسب به فرصتی ارزشمند برای ساماندهی سفرهای داخلی ایرانیان و بهره‌مندی مناسب اقتصادی و فرهنگی ایرانیان از این صنعت پاک در دهه سوم سده بیستم میلادی و در ایام بروز رقابت‌های فشرده اقتصادی در جهان پساکرونا تبدیل شود.

انتهای پیام/