یکی از بناهای زیبا و دیدنی شهر سمنان، عمارت باغ امیر است که قدمت آن به اواخر حکومت قاجاریه برمی‌گردد. این بنا بین سال‌های ۱۲۷۵ تا ۱۲۸۵ توسط استاد معمار باشی و به دستور و هزینه صاحب بنا حاج میرزا آقا فامیلی احداث شده است. حاج میرزا آقا از تجار و معتمدین و خیرین به نام سمنان بوده، که نقش مهمی را در شکوفایی اقتصاد شهر ایفا کرده است. از مهم‌ترین کارهای وی می‌توان به واگذاری زمین و سرمایه برای احداث کارخانه ریسمان‌ریسی سمنان به حاج علینقی کاشانی (پدربزرگ دکتر ظریف وزیر امور خارجه) اشاره کرد.
عمارت و باغ امیر که به‌تبع معماری صفوی ساخته شده است در متراژی به وسعت ۳۵۰۰ مترمربع قرار دارد و دارای دو باغ و دو منزل مسکونی بوده و از لحاظ فرهنگی به سه دسته فضا شامل فضاهای عمومی، خصوصی و نیمه‌خصوصی تقسیم می‌شود. این عمارت دارای دو طبقه شامل همکف و زیرزمین به همراه یک باغچه در ضلع غربی و باغی نسبتاً بزرگ در ضلع جنوبی است که حریم باغچه و باغ به‌وسیله جداره‌ای با تزئینات زیبا و منحصربه‌فرد از هم تفکیک شده‌اند. در داخل حیاط غربی شاهد ستون‌های بلند و متعددی هستیم که همگی دارای تزئینات گچی زیبا و چشم‌نوازی هستند.
از نظر تاریخی و اجتماعی می‌توان گفت که این بنا در طول تاریخ محل آمد و شد و استقرار پادشاهان، سیاستمداران، علما و افراد مختلفی بوده است که از جمله می‌توان به محل جلسات سران مشروطه سمنان (۱۲۸۵ خورشیدی)، تردد احمد قوام قبل از نخست‌وزیری (۱۳۰۰ خورشیدی)، تردد کلنل محمدتقی خان پسیان (۱۳۰۰ خورشیدی)، تردد و بیتوته رضاشاه (۱۳۱۷خورشیدی)، پایگاه و محل استقرار افسران ارتش روس بین سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ خورشیدی، تردد احمد قوام بعد از نخست‌وزیری (۱۳۳۱ خورشیدی)، محل تشکیل جلسات مذهبی علیه حکومت وقت توسط علامه حائری و تفرجگاه مردم سمنان در ایام عید و به خصوص ۱۳ نوروز اشاره کرد.
این بنا در سال ۱۳۹۳ از سوی شهرداری سمنان به سرمایه‌گذار بخش خصوصی واگذار شد و پس از مرمت و بازسازی توسط سرمایه‌گذار، فاز اول مجموعه در قالب موزه تاریخ صدساله سمنان در۲۷ اسفندماه ۱۳۹۴ افتتاح شد. این مجموعه هم‌اکنون دارای یک موزه و کافی‌شاپ است.
این موزه خصوصی دارای چندین بخش از جمله چاپ، رادیو، تلفن، مخابرات، آب و… است.
بخش چاپ
در این بخش دستگاه چاپی به نام «لترپرس» که ساخت آلمان است به معرض نمایش گذاشته شده است. این دستگاه، اولین و قدیمی‌ترین دستگاه چاپ سمنان بوده که تاریخ ساخت آن ۱۹۳۱ میلادی برابر با ۱۳۰۹ خورشیدی است. علاوه بر دستگاه چاپ تعداد زیادی گراور و کلیشه نیز در معرض دید عموم قرار گرفته است. این دستگاه به همراه یک گارسه حروف و تعدادی کلیشه توسط حاج عباس مشیری به موزه اهدا شده است.
بخش رادیو
در این بخش بازدیدکنندگان با تعداد زیادی رادیو لامپی و قدیمی از جمله رادیو نفتی، رادیو سکه‌ای و رادیویی که مردم حوادث جنگ جهانی دوم را از طریق آن گوش می‌کردند آشنا می‌شوند. این مجموعه زیبا و دیدنی شامل رادیوها با برندهای مختلف است که توسط کشورهای متعدد ساخته شده و در طی سالیان متمادی پیام‌آور شادی، اخبار، حوادث و… برای مردم سمنان بوده است.
بخش تلفن و مخابرات
در این بخش بیش از ۳۵ دستگاه تلفن با برندهای متعدد و مختلف اعم از دستگاه مورس، تلفن‌های هندلی و تلفن‌های قدیمی، تلفن صحرایی و جنگی که در جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار می‌گرفته و اولین دستگاه تلفکس که در سمنان موجود بوده به چشم می‌خورد.
بخش آب
در این بخش چندین تلمبه آب که در گذشته‌های دور در سمنان مورد استفاده قرار می‌گرفته، بزرگ‌ترین سند و وقف‌نامه آب سمنان به طول ۶ متر و شیرهای آب قدیمی و ساعت آبی به نمایش گذاشته شده است.
اتاق نشیمن
در این اتاق عناصر و المان‌هایی از قبیل کرسی، رادیو، یخچال نفتی، سماور زغالی و ماکت زن و مرد و… قرار گرفته است.
بخش اسناد
در این بخش بیش از ۱۰۰ سند قدیمی از اواخر قاجاریه تا دوره معاصر در معرض دید بازدیدکنندگان قرار دارد. اسنادی شامل کوپن آذوقه مربوط به جنگ جهانی اول و دوم، اولین قرارداد تجاری سمنان با دولت روسیه، برگه تعرفه انتخابات مجلس سنا و شورای ملی مربوط به سال ۱۳۳۱، بروشور تبلیغاتی دکتر روحانی زمانی که کاندیدای نمایندگی مردم سمنان بوده است و…
بخش سینما و عکس
در این بخش دستگاه‌های پروژکتور ۳۵.۱۶، و ۸ میلی‌متری و چندین مدل دستگاه آگراندیسمان، دوربین فیلم‌برداری و عکاسی قدیمی، دستگاه‌های متعدد اسلاید و عکس‌هایی قدیمی و…به معرض نمایش گذاشته شده است.
بخش موسیقی
در این بخش ابزار و ادواتی که به پخش موسیقی می‌پرداختند، از قبیل نخستین دستگاه پخش موسیقی در دنیا با صفحات پولیفون، دستگاه موزیکال قاجاری متعلق به دوران حکومت مظفرالدین شاه، فونوگراف که توسط کمپانی ادیسون در سال ۱۸۹۸ ساخته شده است. گرامافون، گرام، ریل، دک و… نگهداری می‌شود.
بخش مطبخ
در این بخش المان‌ها و عناصری همچون سنگ آسیاب دستی، هاون سنگی، قپان، وسایل اوزان، تنورپخت نان و…قرار گرفته است.
علاوه بر بخش‌های عنوان شده بازدیدکنندگان با مجموعه‌هایی از جمله مجموعه ابزار سلمانی، خطاطی، حجامت و دستگاه بستنی‌ساز مربوط به یک قرن پیش، ساعت ورود و خروج مربوط به ۸۰ سال قبل، ساعت روز کوک، هفته کوک، ماه کوک و سال کوک، ساعت اره‌ای متعلق به سال ۱۷۵۰ میلادی، ساعت کوکو، ساعت گلابی، اتوی نفتی، ست کامل لباس شهربانی قدیم، کوچک‌ترین چرخ خیاطی برای کمپانی سینگر و اشیا و ابزارهایی که از تجاوز ارتش سرخ در سمنان که حد فاصل سال‌های۱۳۲۰ تا ۱۳۲۶ باقی مانده است، در معرض نمایش قرار گرفته است.
* گزارش از محمد عزیزالدین مدیر موزه باغ امیر سمنان
انتهای پیام/
