به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران، این نشست با حضور زهرا حاتمی پژوهشگر تاریخ و کارشناس دوره قاجار، محمدرضا بهزادی سندپژوه و پژوهشگر دوره قاجار، بیژن مقدم مدیر مجموعه نیاوران و با دبیری امید اخوی کارشناس حوزه تاریخ و میراث‌فرهنگی و جمعی از علاقه‌مندان، پژوهشگران و کارشناسان حوزه تاریخ برگزار شد.
زهرا حاتمی پژوهشگر تاریخ و کارشناس دوره قاجار در این نشست با بیان اینکه امیرکبیر از چهره‌های برجسته اصلاح‌طلب در ایران بوده، اظهار کرد: میرزا تقی خان امیرکبیر در زمانه خود به دلیل کردار و کنش‌هایی که داشته شخصیت محبوبی میان مردم بوده و این محبوبیت حاصل بررسی و تحقیق پژوهشگران در دوره‌های پس از او نبوده، بلکه به دلیل شخصیت و نوع عملکرد خودش در زمانه خودش بوده است.
او افزود: نمی‌توان امیرکبیر را شناخت مگر آنکه زمانه او را بشناسیم. امیرکبیر شخصیتی است که در زمانه خودش تغییرات شگرفی در ایران به وجود آورده و در بررسی کنش‌ها، متون و سخنان او می‌توان فهمید که درک جدیدی از موقعیت ایران داشته است.
او با بیان اینکه امیرکبیر سخت‌کوش، رک، شفاف و حقیقت‌گو بوده، توضیح داد: او تاوان همین ویژگی‌ها را داد. مساله امیرکبیر ایران بود و در زمانی که هنوز ناسیونالیسم به کشور راه پیدا نکرده بود امیرکبیر از جایگاه تاریخی ایران و واقعیات روز درک دقیقی داشته و بر مبنای آن صدارت می‌کرده است.
این پژوهشگر تاریخ و کارشناس دوره قاجار با بیان اینکه برخلاف برخی نگرش‌ها ایرانیت و اسلامیت هیچگاه روبروی هم نبوده‌اند، ادامه داد: اصلاحات نظامی و تشکیل قشون دائمی متحدالشکل با ۱۷۰ هزار نیرو یکی از آرزوهای امیرکبیر با هدف حفظ تمامیت ارضی ایران بود که در زمان حیاتش محقق نشد و تا زمان رضاشاه به طول کشید.
او گفت: ذهنیت عموم مردم بر این است که از دست دادن بخش‌هایی از ایران در دوره قاجار رخ داده، اما ظلمی که پادشاهان صفوی بر اقوام مختلف ایران وارد می‌کنند موجب از دست دادن بخش‌هایی همچون افغانستان و قفقاز می‌شود؛ حال آنکه با روی کار آمدن امیرکبیر فرماندهی بخش‌هایی از کشور به حکمرانان همان مناطق واگذار می‌شود تا حس ایرانی بودن را در تمام اقوام تقویت کنند.
حاتمی افزود: از جمله کارهای درخشان امیرکبیر شکل دادن آرشیو وزارت خارجه ایران است و روی سربرگ‌ها نشان ملی که همان آرم شیر و خورشید است می‌آید و حتی این نشان تا روی دکمه‌های لباس قشون نیز استفاده می‌شده است و پرچم ملی طراحی می‌شود.
این پژوهشگر توضیح داد: تصمیمات امیرکبیر آگاهانه و مثل پازل است و اصلاحات او تک بعدی نبوده و عامه مردم را شامل می‌شده است و توانسته بود با توده مردم ارتباط برقرار کند، آن‌هم در شرایطی که ایران همانند گذشته قدرت منطقه‌ای نیست و امکان پیروزی و غلبه بر قدرت‌های حاکم همچون انگلیس و روسیه را ندارد. او به سمت نیروی سوم یعنی آمریکایی‌ها می‌رود که در آن زمان سابقه استعماری نداشته و می‌توانست قدرت بین انگلستان و روسیه را تعدیل کند.
حاتمی گفت: برخی می‌گویند امیر اشتباه کرد و با همه افراد در افتاد در حالیکه تفاوت آدم‌ها به همین انتخاب‌های تاریخی، گستاخی‌ها و صراحت‌ها است، حتی اگر در این راه جان خود را بدهند. به‌همین دلیل بزرگی امیر مربوط به بعد مرگش نیست.
او خاطر نشان کرد: قهرمان‌پروری نیاز امروز ملت‌ها است. ما به تاریخ الهام‌بخش نیاز داریم و جامعه بدون قهرمان نمی‌تواند در سختی‌ها دوام بیاورد، به همین دلیل در جنگ ۸ساله باید بزرگانی را شناسایی و معرفی کنیم.
محمدرضا بهزادی سندپژوه و پژوهشگر دوره قاجار در ادامه این نشست با نقد سیاست‌های امیرکبیر در دورانی که به‌عنوان صدر اعظم ایران مطرح بوده، توضیح داد: یکی از مهمترین عواملی که باعث محرومیت ایران از امیرکبیر شد نوع و روش سیاسی او در سرکوب رده‌های بالای حکومتی بود و برای عوض کردن رجالی که در سمت‌های مختلف خدمت می‌کردند روش نادرستی را به‌کار گرفت.
او افزود: در حوزه پژوهش‌های تاریخی با تعداد محدودی سند، نوشته و کتاب به قرائت تاریخ پرداخته‌ایم و از آنجایی که پهلوی با قاجار مشکل داشت، برخی آدم‌های آن دوران همچون امیرکبیر را بسیار برجسته کرد.
بهزادی با بیان اینکه کارهایی که امیرکبیر انجام داده تنها مختص به او نبوده و پس از مرگش بسیاری آن‌ها را ادامه داده‌اند توضیح داد: فکر و ایده تاسیس مدرسه دارالفنون با امیرکبیر بود، اما عمر او کفاف نداد و صدر اعظم‌های بعدی این مدرسه را بنا نهادند.
او خاطرنشان کرد: برای حکومت‌ها نگاه امت‌گرایی بسیار مهمتر از ملت‌گرایی بوده و امیرکبیر هم در بسیاری موارد همین نگاه امت‌گرایی را داشته و با سیاست‌های غلط خود در مواردی باعث بروز بحران‌های مذهبی نیز شده بود.
این سندپژوه و پژوهشگر دوره قاجار افزود: در برخی روایت‌ها امیرکبیر به قدیسین نزدیک می‌شود، به دلیل اینکه روش ما در تحقیق و پژوهش درست نیست و همین قدیس‌سازی آفت پژوهش‌های تاریخی است.
او ادامه داد: بخشی از چهره‌ای که از امیرکبیر طی ۲۰۰ سال گذشته ترسیم شده فاقد واقعیت است و دلیل آن هم این است که نکات سندپژوهانه ما در این زمینه بسیار کم است.
بهزادی اظهار کرد: مشکل ما در علوم انسانی نوع کار در حوزه پژوهش است و روش‌های درستی برای پژوهش نداریم و همین امر موجب جهت‌گیری‌های خاص از یک سمت می‌شود.
این سندپژوه و پژوهشگر دوره قاجار گفت: شاید نوع کشته شدن امیرکبیر در قهرمان شدن او موثر باشد، در زمان صدارت او کارهای درخشانی توسط حاج میرزا آغاسی همچون خرید زمین مدرسه دارالفنون، فعالیت در حوزه شیلات، جلوگیری از وقوع جنگ مذهبی بین مردم و موازنه قدرت بیت روس و انگلیس انجام شده که در سایه امیرکبیر نامی از او و این فعالیت‌ها برده نمی‌شود.
او خاطرنشان کرد: بخشی از چهره‌ای که از امیرکبیر ترسیم شده غیرواقعی است و اشکال من به نحوه زمامداری اوست. معتقدم همان‌قدر که دستیابی به یک مقام و منصب مهم است حفظ و نگه داشتن آن هم مهم است.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
