پورنگ پورحسینی، آینده‌پژوه در یادداشتی نوشت: ما در رویارویی با انواع رویدادها، می‌توانیم چهار الگوی رفتاری داشته باشیم: منفعل، تدافعی، باتدبیر و پیش دستانه و با وجودی که عموما ادعای تدبیر داریم، در عمل و به ویژه در رویارویی با رویدادهای شگفتی‌ساز (رویدادهایی که احتمال وقوع کم و تاثیر بسیار زیاد دارند) عملکردی منفعل یا در حالت خوش بینانه تدافعی داریم. 

بعید می‌دانم کسی در دو بخش خصوصی و دولتی مرتبط با حوزه‌های کاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وجود داشته باشد که بتواند شاهدی از عملکرد با تدبیر و احیانا پیش دستانه خود در رویارویی با همه گیری ویروس کووید ۱۹ ارائه دهد. درحقیقت در بیشتر موارد ما در فاز غافلگیری قرار داریم.  

اما این یک حقیقت است که ما در دنیایی باعدم قطعیت شتابان رو به افزایش، پیچیدگی زیاد، ابهام عمیق و تغییراتی آنچنان سریع زندگی می‌کنیم که در آن بسیاری از استراتژی‌ها مرده به دنیا می‌آیند. 

در چنین دنیایی دیگر رویکردهای گذشته و ابزارهای متعارف برنامه ریزی کلاسیک که با فرض امتداد خطی و پیش بینی‌پذیر گذشته، حال و آینده معنی پیدا می‌کنند، کارآیی لازم را ندارند؛ تا جایی که بعضا شاهد تردید در کارآیی مفهوم برنامه ریزی از سوی برنامه‌ریزان سنتی و کلاسیک هستیم. در حقیقت ما نیازمند تغییراتی بنیادین در انگاره‌ها (پارادایم ها) و آموختن ابزارهایی نوین برای برنامه ریزی و اندیشیدن به مفهوم آینده هستیم.  

یکی از ویژگی‌های چنین دنیایی این است که در آن ما نه با یک آینده خاص، بلکه با طیفی پویا و سیال از انواع آینده‌های ممکن و محتمل و مطلوب مواجهیم؛ و به عنوان یک اصل باید درک کنیم که در دنیای امروز ما، هیچ آینده محتومی وجود ندارد.  

در چنین دنیایی ما نیاز به پویش پیوسته محیط و رصد سیستماتیک عوامل تاثیرگذار بر آینده در قالب ایجاد رصدخانه‌های آینده، به ویژه برای کسب و کارهای مرتبط با حوزه‌های فعالیت خود داریم.  

در دنیای امروز، انعطاف‌پذیری ضمن حفظ اصالت ها، و خلاقیت و نوآوری، لازمه رشد و حتی بقا هستند. به کارگیری حقیقی مفاهیمی نظیر سازمان‌های یادگیرنده که ما عموما فقط نام آن‌ها را استفاده می‌کنیم؛ و درک و بهینه بهره برداری از قابلیت‌های محوری سازمان‌ها و کسب و کارهای مان، زمینه ساز ماندگاری و بیشینه سازگاری ما با تغییرات پرشتاب و حتی هدایت نیروهای پرقدرت بیرونی در راستای مطلوب ما خواهند شد.  

در دنیایی باعدم قطعیت شتابان رو به افزایش و تغییرات سریع، با احترام به شالوده‌های انگاره توسعه پایدار، اساسا مفهوم پایداری معنی و کارآیی گذشته را ندارد. در چنین دنیایی ما نیازمند ورود به عرصه‌های جدیدی از توسعه نظیر توسعه تاب آور، توسعه پابرجا و حتی توسعه پادشکننده هستیم؛ مفاهیمی که در اینجا فقط به اختصار به آن‌ها اشاره شد، و پرداختن به هر یک، نیازمند ساعت‌ها گفتگوی عمیق علمی، خواندن صدها صفحه کتاب و اندیشیدن بسیار درخصوص آموزه‌های مرتبط با مفاهیم مورد نظر است. 

در چنین دنیایی ما راهی جز آموختن و به کار گرفتن همه جانبه مفاهیم و ابزارهای دانش آینده‌پژوهی و حرکت در مسیر جاری کردن انگاره آینده نگاری استراتژیک در زندگی و کسب و کارها و حوزه‌های فعالیت سازمانی خود نداریم.

انتهای پیام/