مریم منصوری، کارشناس ثبت آثار ناملموس استان گلستان در یادداشتی نوشت: کشتی در لغت به معنی شال است و دو نفر با گرفتن شال یکدیگر به مبارزه می‌پردازند. این ورزش، ورزشی است دونفره، تن‌به‌تن و ورزشی رزمی محسوب می‌شود.

کشتی با شال در تمام کشورهای جهان به اشکال گوناگون و با نام‌های مختلف رواج دارد. در آسیای میانه به آلیش (Alysh) و در میان ترکمن‌ها به گورش (Gorash) مشهور است. در سال‌های اخیر کشتی با شال به نام کشتی با کمربند خوانده می‌شود.

پیشینه‌ای که در خصوص شال ذکر شده است، منسوب به ایران باستان است؛ بر اساس این بینش ورزش مذکور اقتباسی از آیین «سدره پوشی» است و این آیین گواه این مدعاست، چراکه در طی آن مراسم، «شال» یا «گستی» یا «کشتی» به کمر فرزندان خردسال یا پسرانی که به سن تکلیف رسیده بودند، می‌بستند. اما بر اساس روایت‌های ذکرشده توسط پیشکسوتان و مورخان قدمت آن را به شکل امروزی، به دوران صفویه نسبت می‌دهند.

کشتی در این آیین به معنی شال است. استفاده از «میان‌بند»، «شال» و «سربند یا عمامه» به‌عنوان یکی از اجزاء پوشاک سنتی متداول میان مردم خطه گلستان، این نظر را تائید می‌کند. این سبک از کشتی یعنی کشتی میاوندی با گارد چپ (چپ پا) منحصراً در منطقه شرق و غرب گرگان متداول است و همه پهلوانان آن نیز در این مناطق زندگی می‌کنند.

مکان برگزاری کشتی میاوندی امروزه در استادیوم‌ها و در گذشته در میدانگاه‌های شهر و روستا، مجالس عروسی و… بود.

راهکارهایی که می‌توان برای کاهش آسیب‌های وارده به این رشته ورزشی عنوان کرد ازجمله بهره‌گیری از حضور مستمر پیشکسوتان این رشته، اختصاص باشگاه ویژه برای پرورش پهلوانان کشتی با شال، تولید فیلم مستند در این خصوص و یا برگزاری فستیوال‌های نمایشی کشتی‌های سنتی به‌منظور معرفی کشتی ایرانی به مجامع جهانی و بازتاب بین‌المللی آن در دنیای ورزش از سوی فدراسیون ورزش روستایی و بازی‌های بومی محلی است که خود گامی در راستای اعتلای کشتی سنتی ایران خواهد بود و بکار گرفتن همت و سرمایه مسئولان ورزشی استان و بهره‌گیری از نقش صداوسیما برای پوشش خبری و گزارش‌های ورزشی و سایر دستگاه‌های دولتی مرتبط می‌تواند متضمن بقاء و توسعه این رشته باشد.

مراحل کشتی

شروع کشتی: دو کشتی‌گیر بعد از بستن یک شال قرمز یا آبی وارد تشک مسابقه شده، بعد از دست دادن و روبوسی با یکدیگر کشتی را زیر نظر داور آغاز می‌کنند. داور در ابتدای مسابقه محل و نحوه استقرار کشتی گیران را تعیین می‌کند.
نحوه بستن شال: ابتدا شال را که به‌صورت دایره‌وار به هم وصل است در پای چپ قرار داده و به‌صورت ضربدری از روی سر عبور داده و به دور کمر قرار می‌گیرد.

فن کندن: کشتی‌گیر بعد از گرفتن و سوت آغاز مسابقه به سمت جلو حرکت کرده و پای چپ را در بین دو پای حریف قرار داده و حریف را از زمین بلندکرده و در حین بلند کردن به سمت چپ می‌چرخد. پس از بلند کردن حریف و پیچیدن به سمت چپ، حریف را به ست جلو دنبال کرده و به زمین می‌زند.

فن دو کن: به‌محض حرکت کردن حریف به‌منظور کندن، بلافاصله کشتی‌گیر حرکت کرده و در حین حرکت حریف، جلو رفته و با قرار دادن پای چپ کشتی‌گیر در داخل پاهای حریف، وی را از زمین کنده و به زمین می‌زند.

کندن به‌صورت یک‌ور: کشتی‌گیر بعد از سوت آغاز مسابقه با سرعت به سمت جلو حرکت کرده و با پیچیدن به سمت چپ و قرار دادن پای راست بین پاهای حریف و کشیدن پای چپ حریف با دست راست، ایشان را به سمت جلو رانده و به زمین می‌زند.

نشستن روی پای حریف: بعدازاین که حریف کشتی‌گیر را از زمین کند، کشتی‌گیر می‌تواند با پای چپ‌ روی پای چپ حریف نشسته و بدن را به سمت پایین کشاند و با فشار آوردن به حریف آماده گشته تا به‌محض رسیدن پا به زمین، حریف را از زمین کنده و به زمین زند.

نشستن داخل پای حریف:پس از کندن حریف از روی زمین، با پای چپ داخل پای حریف نشسته به‌طوری‌که در ناحیه زانو شکستگی ایجاد شود، حال آماده می‌شویم تا با کتف چپ که روی سینه قرارگرفته دست چپ به کمر و دست راست به پاهای حریف و پای چپ به داخل پای راست حریف فشار می‌آورد و به‌محض این‌که پای کشتی‌گیر به زمین رسید، حریف را از زمین کنده و به زمین می‌زند.

فن دمپاردن: بعد از شروع مسابقه کشتی‌گیر با یک حرکت و زده و با حرکت به جلو حریف را به سمت جلو و راست برده و به زمین می‌زند.

فن ساچمه زدن یا دل کاب از داخل: با شروع مسابقه هنگامی‌که حریف به سمت جلو آمد یا اینکه کشتی‌گیر به سمت جلو رفت تا به‌گونه‌ای نشان داد که می‌خواهد حریف را از زمین بکند با پای چپ، پای راست حریف را از داخل گرفته و به زمین می‌زند.

فن ساچمه زدن یا دل کاب از راست: بعدازاینکه حریف به سمت کشتی‌گیر حمله کرده و قصد کندن وی را از زمین دارد، جلو رفته و با پای چپ از قسمت بیرون، پای راست حریف را زده و هم‌زمان پای چپ حریف را نیز با دست راست کنده و به زمین می‌زند.

فن ساچمه زدن یا دل کاب از چپ: به‌محض اینکه حریف به‌منظور کندن کشتی‌گیر از زمین به جلو آمد، با پای چپ خود، پای چپ حریف را از بیرون زده و حریف را به زمین می‌زند.

کشتی میاوندی همان‌گونه که شاهد هستیم با گذشت زمان در انزوا فرورفته و ناشناخته مانده است و مورد بی‌توجهی و بی‌مهری برخی مسئولین ورزشی در طی این سال‌ها قرارگرفته و تحقیقات علمی و پژوهشی در خصوص آن انجام نشده است.

اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گلستان اولین گام برای حفاظت از این رشته ورزشی را در اسفندماه سال ۱۳۹۴ با به ثبت رساندن پرونده «کشتی میاوندی؛ از انواع کشتی با شال در گرگان و حومه» به شماره ثبت ۱۱۵۵ در فهرست آثار میراث ناملموس کشور، برداشته است.

انتهای پیام/