علی مجنونی پژوهشگر، مخترع و مسئول پایگاه روستای تاریخی صور در یادداشتی نوشت: کشورها در برنامه‌های خود سرعت قابل‌توجه نوآوری‌های فناوری‌محور، فرصت‌های تجاری جدیدی را در اکوسیستم جهانی سفر ایجاد کرده است؛ فرصت‌هایی که منجر به غنی‌تر شدن و گسترش جهان سفر می‌شود. برای مثال، رقابت برای تولید و توسعه خودروهای بدون راننده، معرفی دستیارهای دیجیتالی به خانه‌ها، یا بررسی اطلاعات آنلاین کاربران که همگی نویدبخش ایجاد تغییرات در سفرها هستند، به خوبی شناخته و مبانی سناریوهای توسعه گردشگری را بر این اساس قرار می‌دهند. البته بررسی اسناد نشان می‌دهد که دنیا پر از اتفاق‌های ناگوار است؛ برای مثال جنگ اوکراین و روسیه، حملات تروریستی در سراسر اروپا، تنش در دریای چین، سیاست‌های دولت جدید ایالات متحده و… این اتفاقات و اخبار، خواه‌ناخواه دنیای سفر را نیز تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. در این راستا، محتوای برنامه‌های توریسم در کشورهای پیشرو را میتوان در قالب چهار سناریو اصلی دسته‌بندی کرد.
سناریوی اول: سفر یکپارچه
هدف اصلی این سناری ایجاد گردشگری یکپارچه بدون محدودیت مرزها است و نگرانیهای امنیتی ناشی از حذف محدودیت مرزی را از بین برد. در این سناریو کشورها اقدام به ایجاد نهادهای همکاری مشترک، اشتراک‌گذاری اطلاعات در ابعاد مختلف، مشاغل، افراد، هتل‌ها و رستوران‌ها و غیره به دنبال کاهش هزینه‌های سفر و کسب درآمد بیشتر از صنعت گردشگری خواهند بود.
سناریوی دوم: سفرهای شخصی سازی شده
مبانی این سناریو بر جمع آوری اطلاعات گردشگران از طریق نرم‌افزارها و اشتراک‌گذاری تجارب سفر است و شرکتهای دانش بنیان نقش کلیدی در این زمینه بر عهده خواهند گرفت. در این سناریو گردشگران دسته بندی شده و از طریق هوش مصنوعی رفتارهای گردشگران و حتی جامعه میزبان دسته‌بندی خواهد شد و در نهایت نرم‌افزارها، داده‌های استخراج شده را متناسب با سطح سواد و نیاز هر فرد در اختیار او قرار خواهد داد تا هر شخص بتواند متناسب با علاقه، ویژگی‌های روحی- روانی و توان مالی خود، برنامه‌ریزی کند. این سناریو اعلام می‌دارد که با تکمیل اطلاعات، هوش مصنوعی خواهد توانست حتی از تجربه سفر اشخاص نیز پیشی گرفته و تجربه‌های مفیدتری را نیز به علاقه‌مندان ارائه دهد. طرفداران این سناریو اعتقاد دارند که در صورت تلفیق نتایج سفر شخصی‌سازی شده با سفر یکپارچه (سناریوی اول) به گردشگران اجازه می‌دهد که سفرهایی را تجربه کنند که در آن همه جزئیات، از نحوه حمل‌ونقل گرفته تا انتخاب بالش در مقصد، با سلایق آنها که توسط یک اپلیکیشن جمع‌آوری شده است، مطابقت داشته باشد.
سناریوی سوم: سناریو صادقانه
این سناریو که در اسناد کشورها به عنوان یک سناریو تاریک یا سناریو بوش که برگرفته از هیرونیموس بوش نقاش هلندی است، نیز شاخته شده، به دنبال حمایت واقعی‌تر از تولیدات داخلی است. در واقع این سناریو بیشتر به اثرات منفی توسعه بی ضابطه گردشگری را مد نظر قرار داده و اعتقاد دارد که:
- توسعه گردشگری خارج از توان نظارتی دولت‌ها منجر به رکود اقتصادی، کاهش تجارت جهانی و به‌طور کلی، رکود صنعت سفر ایجاد خواهد شد.
- اشتراک بی‌ضابطه داده‌ها به جرقه‌ای برای جنگ‌های تجاری جدید بین کشورها تبدیل خواهد شد.
- سرعت نوآوری در دنیایی که نمی‌توان استعدادها، ایده‌ها و بودجه‌ها را به اشتراک گذاشت، کاهش می‌یابد.
- غول‌های فناوری و استارتاپ‌ها با نظارتی شدید مواجه می‌شوند مجبور خواهد شد حقوق شهروندی را نقض کرده و داده‌های را در اختیار نهادهای امنیتی قرار دهند.
- ترس از تروریسم، از جمله حملات سایبری، سفر را سخت‌تر و پرهزینه‌تر خواهد کرد.
- این سناریو از طریق شرکتهای فنآوری مورد انتقاد قرار گرفته است زیرا سناریو بوش نقش این شرکت‌ها محدود به تبلیغات میکند.
سناریوی چهارم: گردشگری آسیایی یا سناریو وارهول
کشورهایی که توسعه گردشگری خود را بر مبنای این سناریو قرار داده‌اند، معتقد هستند که به تدریج اقتصاد شرق آسیا جایگیزین اقصاد کشورهای اروپایی و کشورهای آمریکای شمالی خواهد شد و توسعه گردشگری خود را بر مبنای جذب گردشگر از طبقه متوسط کشورهای شرق آسیا مانند چین، کره، هنگ کنگ، مالزی و تایوران قرار دادند.
در این سناریو بنا به ویژگی‌های فرهنگی کشورهای شرق آسیا، گردشگران به قیمت‌ها بسیار حساس هستند و تمایلی به پرداخت هزینه بیشتر از بابت استفاده از تجارب شخصی سازی شده ندارند. و به جای استفاده از تجارب شخصی‌سازی شده، به دنبال وجود استانداردهای قابل اتکا برای گردشگران است تا آنها با اطمینان خاطر بیشتری برنامه‌ریزی کنند. برنامه‌های توسعه گردشگری متکی بر این سناریو دارای اصولی است:
- گردشگری محلی و منطقه‌ای به‌سرعت رشد خواهد کرد و بایستی سرمایه‌گذاری دولت‌ها بر اساس جذب گردشگران از کشورهای مجاور بر اساس اشتراکات فرهنگی باشد.
- تقاضا برای سفرهای هوایی افزایش می‌یابد و در نتیجه خطوط هوایی محلی و منطقه‌ای افزایش می‌یابد، لذا کشورهای بایستی خطوط هوایی با مسافت نزدیک را توسعه بخشند.
- طبقه متوسط جدید آسیایی، نسبت به آمریکا یا اروپا قدرت خرید کمتری دارد و در نتیجه، خانواده‌های کمتری حاضر به پرداخت هزینه بیشتر برای سفرهای شخصی‌سازی‌شده هستند.
- شرکتهای مسافرتی در آسیا، همواره بر پیشنهادات کم‌هزینه و بازار انبوه تمرکز می‌کنند که بایستی مورد توجه بازارهای گردشگری باشد.
- با گذشت زمان و با رکود اقتصادی در کشورهای غرب نیز، تقاضا برای سفرهای شخصی‌سازی شده کاهش خواهد یافت؛ لذا کشورها بایستی به سمت پلتفرم‌های ارزان حرکت کنند.
در نهایت بررسی‌ها نشان می‌دهد که گذشته از اینکه کشورها کدام سناریو را مبنای توسعه گردشگری خود قرار دادند، همگی آنها معتقد هستند که صنعت گردشگری باید برای تغییر و دگرگونی آماده شود. تغییرات سیاسی، تغییر عادات مصرف‌کننده، رونق اقتصادی یا رکود آن، تکامل پلتفرم‌های دیجیتال یا نوآوری‌هایی که هنوز اختراع نشده‌اند، همه و همه در نهایت این صنعت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در نهایت، این گردشگری است که باید آماده هرگونه تغییر باشد.
سناریوی مناسب توسعه گردشگری آذربایجان‌شرقی
توسعه صنعت گردشگری استان آذربایجان‌شرقی دارای نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای متعددی است که از جمله نقاط قوت و فرصت میتوان تنوع جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی، وجود زیرساخت‌های نسبی مناسب، هم‌مرزی به کشورهای ترکیه، آذربایجان و ارمنستان و از جمله ضعف‌ها تهدیدها میتوان به بخشی‌نگری برنامه‌ها، تورم و مشکلات مالی دولت، تحریم و بروکراسی اداری و مشکلات تبلیغات و بازاریابی اشاره کرد.
با در نظر گرفتن مؤلفه‌های اثرگذار و همچنین با توجه به سناریوهای موجود به نظر می‌رسد اولا اتخاذ یک سناریو مناسب برای عقب نماندن از اهداف توسعه گردشگری جهانی یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است. دوم اینکه سناریو تدوین شده بایستی مبتنی بر توجه به گردشگران کشورهای همسایه از جمله کشورهای عربی، گردشگری سلامت و همچنین کشورهای شرق آسیا از جمله کشور چین، ژاپن، کره، مالزی باشد.
برای تغییر مقصد گردشگران این کشورها به سمت استان آذربایجان‌شرقی بایستی تبلیغات و بازاریابی مبتنی بر فناوری‌های نوین، فعالسازی رایزن فرهنگی سفارتخانه‌ها، طراحی و تولید اپلیکشن‌های چندزبانه و خلاقانه با خدمات متنوع و متناسب با نیازسنجی از گردشگران، آموزش و مهارت افزایی فعالان بخش گردشگری و در نهایت ارتقای سطح استاندارد صنعت گردشگری استان و تمرکز زادیی زیرساخت‌ها به سمت شهرستان‌ها و روستاهای هدف گردشگری مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام/
نظر شما