اشکان شکاری، مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری استان اردبیل در یادداشتی نوشت: بررسی دقیق اقدامات وزارتخانه در این چندماه اخیر و مطالعه مستندات و پیامدهای سیاستی آن، نشان میدهد که بخشی از این داوریها نیازمند بازنگری منصفانه است. ابتکاراتی همچون تشکیل شورای راهبردی میراثفرهنگی و گردشگری، ایجاد اتاقهای فکر استانی، برقراری ارتباط مستمر با رسانهها و نخبگان و تلاش برای تقویت گفتمان مشارکتمحور، حاکی از آن است که این دوره مدیریتی واجد نوآوریهایی است که نمیتوان آنها را نادیده گرفت.
از این منظر، نوشتار حاضر تلاشی است برای بازخوانی منصفانه اقدامات و ابتکارات آقای صالحیامیری در وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی و بررسی این پرسش که آیا این سیاستها میتوانند زمینهساز نهادمندسازی مشارکت، ارتقای سرمایه اجتماعی و بازتعریف جایگاه گردشگری در اقتصاد ملی باشند یا خیر؟
میراثفرهنگی و گردشگری در بستر چالشها
میراث فرهنگی و گردشگری ایران در یکی از پرچالشترین مقاطع خود قرار گرفته است. تحریمهای اقتصادی، رکود سرمایهگذاری، کاهش ورود گردشگران خارجی به دلیل جنگها و نااطمینانیهای منطقهای و همچنین فرسودگی زیرساختها، همگی شرایطی را رقم زدهاند که صنعت گردشگری کشور را به یکی از «بخشهای نحیف اقتصاد» بدل کرده است. در چنین بستری، هر اقدام نوآورانهای برای بازتعریف سیاستهای این حوزه اهمیت ویژهای پیدا میکند.
ابتکارات وزارت میراثفرهنگی در دوره اخیر
وزارت میراثفرهنگی و گردشگری در دوره اخیر با ابتکاراتی چون: تشکیل شورای راهبردی میراثفرهنگی و گردشگری، راهاندازی اتاقهای فکر استانی، برگزاری نشستهای منظم با رسانهها، پیشکسوتان و چهرههای ماندگار و تلاش برای تقویت گفتمان مشارکتمحور کوشیده است راهی تازه برای بازسازی اعتماد و ارتقای جایگاه این حوزه بیابد.
پیامدهای مثبت ابتکارات وزیر
۱- سیاستگذاری جمعی به جای فردگرایی
شوراها و اتاقهای فکر این امکان را فراهم کردهاند که فعالان دانشگاهی، بخش خصوصی، انجمنهای محلی و پیشکسوتان حوزه میراثفرهنگی در سیاستگذاری سهیم شوند. چنین رویکردی نهتنها کیفیت تصمیمات را ارتقا میدهد، بلکه باعث افزایش حس تعلق و مسئولیتپذیری اجتماعی میشود.
۲- تقویت سرمایه اجتماعی و شفافیت
نشستهای رسانهای و گفتوگوهای مستمر با نخبگان، موجب شده میراثفرهنگی و گردشگری بیش از گذشته در افکار عمومی دیده شود. شفافیت و گفتوگو با جامعه، اعتمادسازی را تقویت کرده و میتواند به جذب سرمایههای داخلی نیز کمک کند.
۳- توجه به ظرفیتهای بومی و اقتصاد محلی
ایجاد اتاقهای فکر استانی اقدامی ارزشمند است، زیرا سیاستهای ملی گردشگری اگر بدون درک واقعیات محلی طراحی شوند، معمولا ناکام میمانند. این ساختارها میتوانند پل ارتباطی میان توانمندیهای بومی و سیاستهای کلان کشور باشند.
نقشآفرینی رسانهها، سفرهای استانی و بینالمللی
یکی از ویژگیهای برجسته صالحیامیری، توجه ویژه به رسانهها به عنوان بازوی اصلی توسعه گردشگری است. او تنها وزیر کابینه بوده که در روز خبرنگار، شخصا به دیدار بخش قابل توجهی از رسانهها رفت و در عمل نشان داد که برای گفتوگو با افکار عمومی ارزش قائل است.
سفرهای مرتب استانی او، ارتباط مستقیم با فعالان محلی، پیشکسوتان و مدیران استانی را ممکن ساخته و موجب تقویت پیوند سیاستهای ملی با ظرفیتهای محلی میشود. همچنین سفرهای بینالمللی و منطقهای وزیر، جایگاه ایران را در بازار جهانی گردشگری ارتقا داده و زمینه جذب سرمایهگذاری خارجی و همکاریهای بینالمللی را فراهم کرده است.
تفاهمنامهها و تعاملات کلان با دولت
صالحیامیری در دوره مسئولیت خود، تفاهمنامههایی با وزارتخانهها و سازمانهایی مانند محیط زیست امضا کرده است تا هماهنگی میانبخشی در گردشگری پایدار و حفاظت از منابع فرهنگی و طبیعی افزایش یابد.
علاوه بر این، او جلسات مهمی با سایر وزرا و معاونان رییسجمهور برگزار کرده است تا جایگاه وزارت میراثفرهنگی و گردشگری در سطح دولت تقویت شود و پروژههای ملی و استانی با حمایت کلان، اجرایی شوند.
ضرورت نهادمندسازی و آیندهنگری
موفقیت اقدامات اخیر تنها زمانی تضمین خواهد شد که این ساختارها به شکل نهادینه، بودجهمند و ساختاریافته ادامه یابند. شوراها و اتاقهای فکر باید بخشی از نظام حکمرانی گردشگری کشور تلقی شوند. همچنین استفاده از دیپلماسی گردشگری، فرهنگی و اقتصادی و سفرهای بینالمللی میتواند گردشگری را به یکی از معدود حوزههایی بدل کند که در شرایط تحریم نیز ظرفیت تعامل با جهان را حفظ میکند.
نهادمندسازی شوراها و اتاقهای فکر با تدوین آییننامه الزامآور و تثبیت جایگاه حقوقی آنها در ساختار وزارتخانه، تعریف منابع مالی پایدار از طریق ردیف بودجهای مشخص و مشوقهای سرمایهگذاری خصوصی، در کنار تمرکز بر پروژههای کوتاهمدت با اثر ملموس مانند بازسازی مراکز اقامتی سنتی، توسعه روستاهای هدف و دیجیتالیسازی خدمات، میتواند مبنای تحول پایدار باشد.
رویکرد صالحیامیری در مشارکتمحوری، رسانهگرایی هوشمندانه، سفرهای استانی و بینالمللی، تعاملات کلان با دولت و توجه به ظرفیتهای بومی، گامی مثبت در مسیر بازآفرینی سیاست گردشگری کشور است. این ابتکارات، اگرچه در شرایط دشوار اقتصادی و سیاسی آغاز شدهاند، اما ظرفیت آن را دارند که به پایهای برای تحول پایدار بدل شوند. موفقیت این مسیر در گرو آن است که ابتکارات به شکل اجرایی، نهادمند و بودجهمند دنبال شوند. تنها در این صورت است که گردشگری ایران میتواند از یک حوزه کمرمق به یکی از موتورهای توسعه فرهنگی و اقتصادی کشور بدل شود.
انتهای پیام/
نظر شما