سونیا شیدرنگ، باستانشناس و پژوهشگر دوره پارینهسنگی، در گفتوگو با خبرنگار میراثآریا و در تشریح اهمیت شواهد مکشوفه از غار یافته در دره خرمآباد گفت: سابقه کاربرد زیورآلات در ایران به حدود ۴۰ هزار سال پیش و به اوایل دوره پارینهسنگی جدید بازمیگردد؛ دورهای که «نقطه آغاز رفتارهای نمادین و هنر انسانی» در زاگرس محسوب میشود و یکی از ارکان «انقلاب پارینهسنگی جدید» در جهان است.
او با تاکید بر جایگاه برجسته ایران در این حوزه افزود: غار یافته لرستان یکی از مهمترین مکانهای پارینهسنگی جهان است که در کاوشهای باستانشناسی آن، مجموعهای کمنظیر از زیورآلات شامل دندان نیش گوزن، صدفهای دریایی، قطعات هماتیت و اشیای کارشده با فرم اشکیشکل به دست آمده است. این میزان تنوع تاکنون در هیچ محوطه دیگری از ایران مشاهده نشده و غار یافته را در زمره غنیترین مکانهای پارینهسنگی منطقه قرار میدهد.
وی همچنین یادآور شد: علاوه بر یافته، در غار بوف فارس نیز مجموعهای از زیورآلات صدفی یافت شده که متعلق به انسان مدرن و اوایل دوره پارینهسنگی جدید هستند.
زیورآلاتی با ۱۰ هزار سال تداوم استفاده
این باستانشناس درباره شیوه تاریخگذاری این مجموعه توضیح داد: نمونهبرداری رادیوکربن از زغالهای مجاور این اشیا نشان میدهد کاربرد زیورآلات در غار یافته از حدود ۴۰ هزار سال پیش آغاز شده و تا حدود ۳۰ هزار سال پیش ادامه داشته است؛ یعنی نزدیک به ۱۰ هزار سال تداوم فرهنگی در این غار.
ایران در مقایسه جهانی
شیدرنگ با بیان اینکه قدیمیترین نمونههای شناختهشده زیورآلات جهان در غار بلومبوس آفریقای جنوبی و با قدمت بیش از ۷۰ هزار سال کشف شدهاند، تاکید کرد: یافتههای لرستان حلقهای مهم در زنجیره مهاجرت انسان مدرن از آفریقا به اوراسیا و شکلگیری فرهنگهای پارینهسنگی جدید است و بدون تردید ایران در بازسازی این مسیر، نقشی کلیدی و تعیینکننده دارد.
زیورآلات؛ نماد هویت، مهارت و قدرت
به گفته شیدرنگ، کارکرد زیورآلات در پارینهسنگی صرفا جنبه زیباییشناختی نداشته است.
او اظهار کرد: این اشیا حامل معنا، جایگاه اجتماعی، مهارت فردی در شکار و حتی باورهای معنوی بودهاند. فردی که دندان نیش گوزن به گردن داشت، پیامی درباره توانایی و منزلت خود به گروه منتقل میکرد. این اشیا بخشی از زبان نمادین انسان بودهاند.
ایران؛ یکی از نخستین صحنههای مبادلات فرهنگی در پارینهسنگی جدید
این باستانشناس یکی از شواهد مهم غار یافته را وجود صدفهای دریایی متعلق به خلیجفارس دانست و گفت: این صدفها از فاصلهای نزدیک به ۵۰۰ کیلومتر دورتر گردآوری و در نهایت به لرستان رسیدهاند. بنابراین وجود آنها در غار یافته نشاندهنده نوعی مبادله و تعامل میان گروههای انسانی پارینهسنگی است. بهاحتمال زیاد این موارد، قدیمیترین شواهد مبادلات بلندفاصله در ایران به شمار میآیند.
چشمانداز آینده پژوهش
شیدرنگ ادامه داد: ظرفیت پژوهشی باستانشناسی دوران پارینهسنگی در ایران بسیار گسترده است و بیتردید با انجام کاوشهای نظاممند در دیگر محوطهها، اسناد تازهای از رفتارهای نمادین، مبادلات و هنر انسان مدرن به دست خواهد آمد.
او تاکید کرد: غار یافته در حال حاضر متنوعترین مجموعه زیورآلات دوره پارینهسنگی جدید در ایران را ارائه کرده، اما سایر محوطهها نیز پتانسیل کشفیات بزرگ را دارند.
مقایسه انسان مدرن و نئاندرتال
او همچنین با اشاره به استفاده محدود انسانهای نئاندرتال از زیورآلات گفت: تفاوت اساسی اینجاست که انسان مدرن این اشیا را در مقیاس گسترده، متنوع و با کارکردهای پیچیده بهکار میبرد و همین مسئله یکی از شاخصهای مهم تمایز رفتاری این دو گونه انسانی است.
انتهای پیام/
نظر شما