بختياري گفت: چيغ که عبارت از حصيري به پهناي تقريبي 150 سانتيمتر است و روي آن نقش‌هاي متفاوتي به وسيله نخ‌هاي رنگارنگ پشمي ايجاد ميشود و توليد آن در جوامع عشاير‌نشين و حتي بسياري از نقاط روستايي مناطق مختلف کشور جريان دارد.
وي افزود: اين رشته نيز مانند ديگر رشته‌هاي صنايع دستي در طول سده‌ها و سال‌هاي متمادي شکل گرفته و به تکامل رسيده و با صراحت نمي‌توان تاريخي دقيق براي ابداع و پيدايي آن تعيين کرد، اما چون از نظر ساختار در گروه حصيربافي قرار مي‌گيرد، مي‌توان تصور کرد شاخه‌‌اي از هنر حصيربافي است که برحسب ضرورت‌هاي مناطق توليد و به پشتوانه ذوق توليد‌کنندگان، به تدريج از حصيربافي فاصله گرفته و به صورت هنري مستقل درآمده است.
بختياري در خصوص تفاوت چيغ با حصير توضيح داد: در چيت از نقوش و طرح‌هاي مختلف استفاده ميشود، ولي جهت ساخت حصير از طرح و نقش استفاده نمي‌شود و به‌صورت خط هاي عمودي است.
وي ادامه داد: بافت حصير بيشتر توسط مردان صورت مي‌گيرد و به منظور خريد و فروش تهيه و توليد ميشود ولي چيغ توسط زنان بافته ميشود و علاوه بر آن ني‌هايي که در چيغ به کار مي‌روند ضخيم و با دوام‌تر ولي در حصير باريک و نرم و کم دوام‌ترند.
اين مقام مسئول تصريح کرد: در حال حاضر 221 نفر (85/2 درصد از کل صنعتگران دستي) در ايلام به‌طور پراکنده به فن چيغ(چيت) بافي آشنايي داشته و فعاليت دارند.
بختياري با اشاره به مواد اوليه و ابزار چيت بافي گفت: ني، نخ و شيرازه مهم‌ترين ماده در ساخت چيت ني است که ابتدا آنها را در مجاورت نور خورشيد خشک کرده، سپس به دو نيم تقسيم مي‌کنند.
وي افزود: سپس نخ‌ها را از پشم گوسفند يا موي بز انتخاب مي‌کنند بعد از شستن و خشک کردن، آنها را رسيده و تاب مي‌دهند و سپس مورد استفاده قرار مي‌دهند.
بختياري با بيان اينکه شيرازه، سرکش يا سرچک به‌صورت نواري باريک به اندازه طول چيت مي‌بافند و با نخ پشمي و سوزن به دو طرف آن به‌صورت طولي وصل مي‌کنند، يادآور شد: داربست يا دار (دارکول) و سنگ‌هاي زاويه‌دار، وسايل و ابزار کار در زمينه فن چيت‌سازي هستند.
وي ادامه داد:دستگاه ابتدايي عمودي بر پا ميشود و از دو تير عمودي موازي که انتخاي فوقاتي آن دو شاخه مي‌باشد و يک تير افقي که روي آنها به‌صورت افقي در داخل دو شاخه رد مي‌کنند، سنگ‌هاي زاويه‌دار نيز براي ايجاد کشيدگي در تارها مورد استفاده قرار مي‌گيرند که اگر به کار برده نشوند بافت چيت سست ميشود.
اين کارشناس گفت: معمولاً طول چيت 6 سانتيمتر و عرض آن بين 150 تا 120 سانتيمتر است و چيغ در مناطقي که از سياه چادر استفاده مي‌کنند کاربرد دارد، در ايران بيشتر نواحي کوهستاني ازجمله مناطق غرب(زاگرس‌نشين) ايلام، کرمانشاه، لرستان و... در بين عشاير استفاده ميشود.
وي يادآور شد: در زندگي عشايري خانواده‌هاي ثروتمند و داراي منزلت اجتماعي بالا سياه‌چادرهاي بزرگ و چيت‌هاي بزرگ دارند که قسمت مهمان را از ساير جايگاه‌ها جدا مي‌کند و هر دو سال يک بار چيت جايگاه مهمان عوض ميشود.
بختياري تصريح کرد: در عروسي‌ها از چيت رنگي استفاده ميشود، در ضمن در بين عشاير اصطلاحي به نام چيت‌جي(citeji) به کار برده ميشود که مخصوص عروس و داماد است.
وي افزود: در مجموع چيت هم در منزلت خانواده عشاير، قدرت مانور احداث سياه چادر، تصرف مراتع، بهداشت خانواده عشايري و در مراسم‌ها نقش عمده‌اي دارد.
خاطر نشان ميشود؛ چيغ در اطراف چادرهاي عشايري، به صورت يک حصار نصب ميشود و بزرگ‌ترين خاصيتش اين است که جلوي تابش مستقيم آفتاب به چادر را مي‌گيرد و اجازه نمي‌دهد گرماي آفتاب به داخل چادر نفوذ کند. همچنين در ساعاتي از روز و همچنين شب‌ها، وقتي لبه‌هاي چادر را بالا مي‌زنند تا هواي خنک به داخل بيايد، چيغ ضمن آن‌که مانع ديده شدن درون چادر از بيرون‌مي‌شود، هواي خنک را از لابه‌لاي خود عبور مي‌دهد و جلوي ورود گرد و غبار ناشي‌از باد و عبور حيوانات را مي‌گيرد.
114/M
انتهای پیام/
