علي هژبري در ادامه خاطرنشان کرد:پس از مراجعه به مقالات استروناخ و مشخص شدنبرخي مسايل و پيچيدگي‌ها ، طرح بازنگري بازخواني و بازپيرايي کاوش هاي پيشين نوشيجان تپه ارائه شد.
به گفته اين کارشناس ارشد باستان شناسي؛از جمله مسائلي که استروناخ در مقالات و کاوش‌هاي خود به آنها اشاره نکرده مربوط به اتاقي در ضلع جنوب شرقي تالار ستوندار است که اکنون مي‌توان داخل آن‌را از بالا نگريست.
وي با اشاره به اين‌که درگاه اين بخش در قسمت شمال غربي اتاق با خشت و چينه پر شده اظهار داشت: اين درحالي است که بخش مياني اين اتاق چاه بيضي شکلي وجود دارد که اگرچه در پلان استروناخ به آن اشاره شده اما به اتاق آن اهميتي نداده و به ديوراهاي اين اتاق در پلان خود نيز اشاره‌اي نکرده است.
هژبري اضافه کرد:استروناخ به عنوان يک باستان شناس واقعي در کاوش‌هاي خود تنها کار باستان‌شناسي صرف انجام داده و تاريخ را به مطالعات خود وارد نکرده است .
وي ادامه داد:به گفته استروناخ؛ بعد از پر کردن معبد مرکزي در دوره ماد پيرامون آن را با چهارميليون خشت پر کردند به طوري‌که معبد مرکزي تا سقف با سنگ‌هاي ورقه‌اي پر شده و بنا را با خشت پنهان کردند.
اين باستان شناس بيان داشت:بعدها گيرشمن با مطالعه کارهاي استروناخ مقاله‌اي در اين باره نوشت و به اين موضوع اشاره کرد که در اين مورد مخفي کاري نبايد کتيبه ديوان خشايارشا شاه را در مورد تخريب معابد ديوان از نظر دور داشت چراکه براساس اسناد تاريخي موجود از دوره هخامنشي تغييراتي در مذهب ايجاد شد.
وي با بيان اين که در زمان داريوش کبير و پسرش خشايارشاه تنها نام يک خدا يعني اهورامزدا به چشم مي‌خورد تصريح کرد: از زمان اردشير دوم و سوم هخامنشي ايزد مهر و آناهيد نيز به فهرست خدايان افزوده شدند بنابراين اين موضوع نشان مي‌دهد که دوباره مهر ظهور کرده است .
مسئول طرح بازنگري، بازخواني و بازپيرايي کاوش هاي پيشين نوشيجان تپه همدان افزود:بر اساس بررسي‌هاي انجام شده به اين نتيجه رسيديم که تالار ستوندار يک مجموعه هخامنشي و نه مادي بوده و نيز در کاربري آن با عنوان يک بناي حکومتي يا شاه نشين شبهه ايجاد شده است .
وي ادامه داد: زمان پر شدن معبد مرکزي اوائل دوره هخامنشي بوده و معبد غربي نيز بايد در همين ايام تعطيل و پر شده باشد چراکه ديورا غربي تالار ستوندار، درگاه معبد غربي را مسدود کرده و عملاً استفاده از آن را مخدوش کرده بنابراين تالار ستوندار مربوط به دوره هخامنشي بوده ولي کاربري آن براي ما مشخص نبود.
هژبري اضافه کرد:مهر خدايي ايراني بوده که در دوره هخامنشي پس از تغيير کاربري و زنده نگهداشتن معبد با تالار ستوندار نيز پرستش آن دوام نيافت زيرا براساس اسناد تاريخي موجود از دوره هخامنشي تغييراتي در مذهب ايجاد شد.
به گفته وي؛ وقتي به يکي از يشت هاي اوستا به نام آبان يشت مراجعه کنيم براساس اشارات آبان يشت خانه آناهيتا داراي هزارستون و هزاردريچه است پس تالار ستوندار در اين دوره تاريخي در بخش‌هاي مذهبي مربوط به آناهيتا بوده است .
وي با بيان اين که پس از مدتي با صدور کتيبه ديوان خشايارشا شاه دستور تخريب اين نوع معبد صادر شد يادآور شد: مومنان مهرپرست اين معابد را خراب نکردند چنانچه داخل آنها را با سنگ پر کرده و از رمپ يا شيب راه بالارو معبد سوراخي ايجاد کرده و در نهايت تا سقف بنا ر را پرکردند البته اطراف آنها را با خشت پوشاندند تا به طور کامل از انظار دور بماند./118
انتهای پیام/
