انتقال پايتخت تا کنون توسط هر کدام از دولت‌هاي قبل، مطرح و بلافاصله از آن عبور شده است. اما با مصوبه اخير مجمع تشخيص مصلحت نظام، تهران نهايت تا سال 1394 مهمان پايتخت‌نشينان خواهد بود. مجمع تشخيص شنبه گذشته تصويب کرد پايتخت سياسي کشور تا پايان برنامه چشم‌انداز ( سال 1404) بايد تغيير کند.
آخرين تصميم‌گيري درباره انتقال پايتخت از تهران، به اواسط عمر دولت نهم برمي‌گردد. در دولت نهم محمد جهرمي وزير کار و عضو شواري عالي مسکن به شدت پيگيري انتقال پايتخت بود تا جايي که در دي ماه سال 86، از تشکيل کميته کارشناسي براي اين پيگيري اين موضوع خبر داد.
کميته کارشناسي انتقال پايتخت در دولت نهم به اين نتيجه رسيده بود که قبل از اقدام به انتقال بايد به گونه‌اي برنامه‌ريزي کرد که جمعيت پايتخت جديد از 250 هزار نفر تجاوز نکند و دولت بايد فقط از ناحيه هسته اصلي و مرکزي منتقل شود.
اکنون که طرح انتقال پايتخت از فاز حرف عبور کرده و مرحله تصويب را پشت‌سر گذاشته، پيشنهاد‌هاي کارشناسان براي اجراي بدون عيب اين مصوبه نيز وارد مرحله تازه و البته جدي‌تري شده است.
محمد خوش‌چهره نماينده سابق مردم تهران و استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران ، حذف مزيت مهاجرپذيري از پايتخت را شرط موفقيت در اجراي مصوبه اخير مجمع تشخيص مصلحت نظام دانست و تصريح کرد: اگر اين اتفاق نيفتد، با انتقال پايتخت صرفاً کلانشهر ديگري همچون تهران با حاشيه‌ها و مشکلات جديد ايجاد مي‌شود.
شهر جديد لازم است
از سوي ديگر مهدي چمران رئيس شوراي شهر تهران دراين باره گفت: بايد براي پايتخت جديد شهر جديد ايجاد کرد.
بنا بر اين گزارش، در شرايطي که به گفته مسئولين شهري 35 درصد مراکز آموزش عالي در کشور و 50 درصد فعاليت هاي آموزشي در کنار بيشترين ميزان حمل و نقل عمومي و ساخت و ساز در تهران در جريان است براي چندمين بار طرح انتقال پايتخت مطرح شد ولي اين بار مهندس مهدي چمران ،رييس شوراي شهر تهران در تئوري جديدي عنوان کرد : در شرايط کنوني نمي توان پايتخت را به شهر ديگري منتقل کرد بلکه بايد شهر جديدي با ظرفيت هاي متفاوت به وجود آورد.
به عقيده وي تهران هنوز آنطور که بايد ساخته نشده و کارهاي ناتمام بسياري داشته و با مشکلات بسياري دست به گريبان است و حالا مي خواهيم شهر ديگري بسازيم.
تجربه ساير کشورها کافي نيست
با وجود تمامي نظرات موجود و با استناد به گفته هاي رييس کميته برنامه و بودجه شوراي شهر، تهران سالهاست بار سنگين 10 ميليون نفر از جمعيت کل کشور را به دوش مي کشد ولي با اين وجود حداقل سرانه حمل و نقل عمومي ،آموزشي ، خدمات شهري و .... براي اين کلان شهر در نظر گرفته شده است.
رسول خادم در توضيح موانع و مشکلات موجود بر سر راه طرح انتقال پايتخت توضيح داد: درست است که انتقال پايتخت درمواقع بحراني در برخي از کشورهاي جهان جواب داده است ولي اجراي اين طرح براي ايران نيازمند زمان طولاني و انجام مطالعه و برنامه ريزي مدوني است که مطابق با افق چشم انداز کشور و طرح جامع بايد باشد.
وي همچنين تاکيد کرد: طرح اين موضوع بدون پشتوانه مطالعاتي، عملي نيست و هم اکنون نيز تهران با وجود تمامي منابع مالي درنظر گرفته شده هنوز با مشکلات خدمات شهري ،سيستم آب و فاضلاب ،مشکلات بافت هاي فرسوده و حمل و نقل عمومي دست به گريبان است.
مشکل پايتخت مهاجر پذيري است
خادم با اشاره به اين مطلب که اجراي اين طرح بايد با هماهنگي مسئولين شهري و مطالعات فراوان صورت گيرد گفت: تا به امروز هيچ اظهار نظري از شوراي شهر در اين زمينه خواسته نشده چراکه تصميم گيري در اين مورد بايد در سطح کلان صورت گيرد ولي با اين وجود در صورت عملياتي شدن شوراي شهر نيز بايد از هم اکنون در جريان قرار بگيرد تا بتواند پروژه هاي شهري را با در نظر گرفتن اين تغيير و تحول و طرح جامع سامان دهي کند.
وي بهترين راهکار براي نجات تهران را جلوگيري از مهاجرت و جمعيت پذيري عنوان و تاکيد کرد: جمعيت پايتخت با رشد فعلي تا سال 1404 به 9 ميليون نفر خواهد رسيد و بايد با اجراي سياست عدم مهاجر پذيري از افزايش مشکلات جاري جلوگيري کرد چراکه در حال حاضر نيز تهران با شهرهاي حاشيه اي وتنوع بالاي دهک هاي مختلف دچار مشکلات عديده اي است.
رييس کميسيون برنامه و بودجه شورا همچنين يادآور شد : جابه جايي و ساخت پايتخت جديد نيازمند پشتوانه و منابع مالي وسيعي است و مي توان به جاي انجام هزينه براي الگوهايي که تاکنون مطالعه نشده اند راهکارهايي چون مهاجرت معکوس به تهران و جمعيت گريزي را در پيش گرفت.
پايان دادن به رونق کاذب در پايتخت
در نظري مشابه به اين مطلب مي رسيم که طرح جابه جايي پايتخت در تئوري جالب و جذاب است ولي به دليل تمرکز مهاجرت‌ها در برخي نقاط کشور علي الخصوص تهران، عدم تعادل فضايي در ايران به وجود آمده و اين مسئله ريشه در توزيع نامناسب و عدم توجه به ساختار اقتصادي مناطق مختلف و برخي سياست ها و تصميم گيري هاي نامناسب و شعار گونه ظرف 4 دهه گذشته علي الخصوص 40 سال اخير دارد.
محمد خوش چهره ،نماينده سابق مردم تهران در مجلس و استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران با بيان مطلب فوق در توضيح مشکلات پيش‌روي طرح انتقال پايتخت به دنياي اقتصاد گفت: در اوايل دهه 30 ،75 درصد جمعيت روستا نشين، 25 درصد شهر نشين بوده اند ولي از سال 85 تاکنون اين آمار بر عکس شده و در حال حاضر 75 درصد جمعيت شهرنشين و 25 درصد روستا نشين شده اند و اين روند باعث شده تعادل جمعيتي بين کلان شهرهايي چون اصفهان ،شيراز،تهران و .... بر هم خورده و تمرکز فعاليت هاي صنعتي ،خدماتي ، دانشگاهي از بين برود.
وي در ادامه توضيح داد: عدم توجه به اقتصاد منطقه اي مخصوصا اقتصاد شهري و روستايي که به جاي توليد محصولات کشاورزي عمدتا به پرداخت هاي نقدي مثل سهام عدالت و ... مي پردازند ،رونق هاي کاذبي را ايجاد مي کنند که باعث افزايش نابرابري بين افراد جامعه مخصوصا ساکنين شهرهاي بزرگ مي شود و تهران نيز از اين قاعده مستثني نيست .
خوش چهره با تاکيد بر حذف مهاجر پذيري در کلان شهرها گفت: اگر مشکلات زير بنايي اقتصادي در تهران حل نشود ،حل اين معضلات در هيچ نقطه ديگري نيز امکان پذير نخواهد بود ،با در نظر گرفتن اين مطلب ضمن مکان يابي و برآورد هزينه هاي سرسام آور پايتخت بايد در نظر داشت که نبايد کلان شهر ديگري مانند تهران را با مشکلات مشابه به وجود آورد و ابر شهر ديگري را با حاشيه هاي جديد متولد کرد.
نحوه انتقال بدون هزينه سنگين
به رغم اينکه برخي از مسئولين معتقدند جابه جايي پايتخت نيازمند برنامه ريزي بلند مدت و صرف هزينه بالا و زمان بر است حمزه شکيب ،رييس کميسيون عمران شوراي شهر تهران اجراي اين طرح را ضروري دانسته و در اين باره گفت: پايتخت کشش جمعيت و امکانات فعلي را ندارد و اين جمعيت به دليل حضور دولت در اين شهر و جاذبه هاي زندگي در پايتخت بوجود آمده است .
وي همچنين با اشاره به لزوم انجام مطالعات همه جانبه در اين رابطه توضيح داد: اگرچه دولت بايد هزينه هاي زير ساختي را براي اين طرح پرداخت کند ولي مي تواند با واگذاري و انتقال دارايي هاي خود که ارزش بالايي در تهران دارد ،تقريبا بدون هزينه به شهر جديد نقل مکان کند.
شکيب همچنين در پايان تاکيد کرد: انتقال پايتخت را مي توان در فازها و سطوح مختلفي به اجرا درآورد تا مردم و سازمان هاي مختلف چار مشکل نشوند .
100
انتهای پیام/