حميده چوبک با بيان اينکه حوضه آبريز جازموريان در دروه هاي مختلف جايگاه ارزشمندي در تاريخ داشته است، افزود: از جمله آن مي توان به تسلسل فرهنگي، تسلسل پيوستگي فرهنگي تاريخي به دليل وضعيت مناسب زيست محيطي و موقعيت جغرافيايي جازموريان، ويژگي ميان فرهنگي و قرار گرفتن در شبکه آبي و پيوستگي و تداوم تا دوران اسلامي اشاره کرد.
وي اضافه کرد: از دوران پيش از حضور انسان با و جود فسيل هاي انساني پيش از تاريخ ،امکان زيست در اين منطقه فراهم بوده است.
وي با اشاره به تپه يحيي به عنوان تسلسل فرهنگي جازموريان بيان داشت: در دوره مفرخ آغاز شهرنشيني منطبق با سرزمين مکران (نام ناحيه اصيل آريايي نشين در جنوب شرقي ايران زمين) است.
به گفته اين کارشناس؛ شهر جيرفت در آغاز شهرنشيني از مراکز مهم به شمار مي رفته به طوري که در طول باستان شناسي در اين شهر سازه هاي مربوط به حکومت و فرمانروايي يک حوزه بزرگ ديده شده است.
وي با بيان اينکه شهر کهن جيرفت گاهي به شهر کرمان و گاهي به سرزمين مکران متعلق بوده است، افزود: در واقع شهر جيرفت مرکزيت منطقه جازموريان بوده به طوري که تمام تصف جنوبي ايالت کرمان تا ساحل دريا در ولايت جيرفت بوده است.
اين کارشناس اضافه کرد: شهر جيرفت داراي ضرابخانه اي بوده است که وجود سکه اي به تاريخ 48هجري با ضرب جيرفت بيانگر قدمت نام اين شهر به طور احتمالي از دوران پيش از اسلام است.
وي با اشاره به اينکه شهر جيرفت مرکز بازرگانان چين و رم و انبارگاه بوده و نمونه هاي بسياري از آثار ساخت چين بدست آمده در اين شهر تبادلات اين دو کشور را نشان مي دهد، افزود: ثروتمند و شاد بودن مردم جيرفت را مي توان در آثار برجاي مانده چون ادوات موسيقي و تداوم ظروف سنگي به خوبي مشاهده کرد.
چوبک با بيان اينکه آثار بدست آمده از شهر قديمي جيرفت بيشتر در محوطه گسترده دقيانوس است به توضيح دوران اسلامي محوطه باستاني شهر دقيانوس پرداخت و گفت: روستاهاي مختلفي با استفاده از مصالح محوطه برروي محوطه دقيانوس ساخته شده اند.
وي با اشاره به کاوش هاي باستان شناسي اشتاين و بررسي تعيين حريم توسط سجادي افزود: چهار فصل کاوشهاي باستان شناسي انجام شده در اين محوطه، بخش هايي چون پايگاه حفاظتي، بخش هاي صنعتي، مسجد، مناره را از زيرخاک آشکا رکرد.
اين کارشناس با بيان اينکه بافت شهر در دوران اسلامي داراي ميدان ها، گذرگاه ها، تأسيسات و شبکه آبرساني و محلات در دور تا دور شهر بوده است، تصريح کرد: براساس مطالعات مردم شناسي اين سيستم آب به صورت يک آب شکن با شکستن فشار آب و و ارد کردن آب به حوضچه هايي باعث جريان آب در شهر مي شد.
وي با اشاره به اينکه حمام مربوط به دوره اسلامي بدست آمده در طول کاوش در نزديکي بازار نشاندهنده اهميت پاکيزگي مردم شهر دقيانوس بوده است، بيان داشت: در طول کاوش از بخش راسته بازار و گذرگاه هاي اصلي شمال جنوبي به عنوان محل کسب، معماري ها و انبارهاي مختلفي بدست آمده است.
چوبک مهمترين بخش بدست آمده در طول چهار سال کاوش را مسجد جامع جيرفت عنوان کرد و گفت: براساس مدارک و نوشته هاي تاريخي چون \"دوري از بازار و نزديکي به دروازه بم در شرق\" با بررسي پيمايش ميداني به آن سمت، محل مسجد جامع جيرفت را پيدا کرديم.
وي در ادامه اظهارداشت: اين مسجد با بيش از چهار هزار وسعت داراي طرح شبستاني ستون دار و محراب گچ بري، صحن مياني، شرقي و غربي، رواق، تک مناره و چندين دوره تغييرات معماري است.
کارشناس اين پروژه ويژگي ساختار معماري جيرفت را يک سازه اي از پاره آجر و ملاط گل پرشده با نخاله توصيف کرد و گفت: اين شيوه کار از ويژگي هاي دوره اسلامي و ساساني است.
چوبک علت متروکه شدن و نابودي شهر کهن جيرفت را براساس متون و اسناد ، برداشت خشت از خشت به صورت مکرر توسط غزها، اختلافات داخلي حکمرانان سلجوقي و تسطيح محوطه براي کانال آب و کشاورزي و ويران شدن آن توسط تاتارها عنوان کرد.
به گفته وي؛ تداوم پژوهش هاي گسترده، حفاظت از منابع فرهنگي، حفظ تماميت و اصالت(عرصه و حريم)، ساماندهي و حفاظت و پايش دائم، احياي ارزش هاي چون باغهاي نارنج، گردش آب، احياي هنرهاي سنتي برپايه ريشه ها، سنگ و سفال و شيشه و فلزکاري و ايجاد يک سايت موزه و پارک موزه به منظور توسعه گردشگري، به عنوان چشم انداز توسعه پايدار و ماندگار براي اين شهر ديده شده است./119
انتهای پیام/
