با توجه به گسترش جغرافياي اسلام در سر تاسر گيتي، وجه اشتراکي در مساجد شکل مي‌گيرد که ويژگي بارز آن گنبدها و مناره‌ها هستند. اما آنچه که معماري عظيم مسجد امام اصفهان را از ديگر مساجد تاريخي جهان متمايز مي‌کند، کاشي‌هاي منقوش به طرح‌هاي زيبا و منحصر به فرد در سطح بنا، مناره‌ها و گنبد است.
با توجه به قدمتي که در ساخت اين بناي زيبا و آسيب پذير بودن کاشي‌هاي منقوش مشاهده مي شود ( بيش از 4 سده )، در سالهاي گذشته حفاظت و مرمت از اين کاشي‌ها انجام و حتي در دوره‌اي از تاريخ، طرح و نقش اين کاشي‌ها بطور کامل تعويض شد.
در دوران معاصر و همزمان با پيشرفت هاي علمي و آگاهي مرمتگران و هنرمندان، شاهد دوره هاي مختلفي از نگهداري و مرمت تزيينات کاشي در اين بنا هستيم که از تئوري‌هاي علمي و تکنيکهاي مختلف نشأت گرفته و اجراي آن با در نظرگرفتن مطالعات اوليه، آسيب شناسي، فن شناسي و در نهايت استفاده تلفيقي از مواد و مصالح سنتي، جديد براي حفاظت و مرمت بافت قديمي اين کاشي‌ها انجام مي‌شود.
در مشاهدات اوليه، آسيب‌هاي وارد شده به کاشي‌هاي گنبد مسجد امام بر اثر عواملي همچون از بين رفتن بافت و استحکام گچ پشت کاشي‌ها با بدنه اصلي در اثر مرور زمان، بادگير بودن ضلع غربي گنبد که همراه با باران و گرد و غبار، همچنين انبساط ناشي از برودت هوا که باعث جدا شدن خشت کاشي از مصالح زيرين مي‌شود، تابش شديد آفتاب در فصل گرما، بارش باران و برف بر سطح که موجب رطوبت و به خشت کاشي آسيب وارد مي‌شده شکل گرفته است.
در مورد ترک‌هاي ضلع جنوب غربي سطح گنبد مسجد امام که دچار چين خوردگي شده، اين نکته قابل توجه است که مسير آسيب ديده دقيقاً زاويه رو به قبله است و مي‌توان بيشترين زمان تابش آفتاب در طول روز را بر روي اين قسمت مشاهده کرد.
در طول زمستان نيز در زمان بارش برف، با توجه به آفتاب گير بودن ضلع جنوب غربي، انبساط و انقباض ناشي از آب شدن برفها در طول روز و يخ زدن آن در زمان شب ، از دلايل اين آسيب به کاشي هاي چين خورده، به همراه ديگر دلايل است.
در طول سالهاي گذشته ( از حدود 25 سال پيش ) گروه کارشناسان متخصص در امر مرمت کاشيکاري ميراث فرهنگي، طرح ها و مطالعات فراواني در زمينه آسيب‌هاي وارده انجام دادند که با استناد به اين پشتوانه پروژه هاي مرمتي از آسيب شناسي و فن شناسي علمي و تکنيکي با حفظ الگوها برخوردار شدند.
در حال حاضر 9 ترک از گنبد به طور کامل بازسازي شده اما مرمت 3 ترک باقي‌مانده به دليل تقارن با انتخاب اصفهان به پايتختي فرهنگي کشورهاي اسلامي و لزوم جمع‌آوري داربست‌ها ناتمام ماند با اين حال، برنامه‌ريزي براي آغاز مرمت اين 3 ترک باقي‌مانده در نيمه دوم سال 1389 انجام شد و کارشناسان حوزه معاونت حفظ و احياء استان در انتظار تخصيص اعتبار لازم هستند./118
انتهای پیام/
