«علويان صدر» در ادامه افزود: اين منطقه از اهميت فرهنگي و تاريخي برخوردار است و مي‌توان آن را منشا بسياري از دانش‌هاي اساطيري و هنر تصويرنگاري ايران دانست. وجود اين تمدن حاکي از حضور ديرينه فرهنگ و تمدن ايران در دو ساحل ايراني و عربي خليج‌فارس است.
وي تصريح کرد: در جريان کاوش‌هاي باستان‌شناختي آثار بسياري از جيرفت به دست آمده که از مهارت سازندگان آن‌ها حکايت دارد. هم‌چنين تنوع مواد اوليه و مصالح ساخت، گستردگي فعاليت اقتصادي اين منطقه از ايران پيش از تاريخ را نشان مي‌دهد. انواع ظروف سفالي، اشياي فلزي، سلاح‌هاي متنوع و مهرها بر گستردگي فعاليت‌هاي اقتصادي آن دوران دلالت دارند، و انواع سنگ‌هاي تزييني چون لاجورد، عقيق، فيروزه و سنگ اپسيدين، دليلي بر توسعه نظام تجاري و بازرگاني در اين برهه از تاريخ جنوب شرق ايران‌اند.
معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري کشور با اشاره به اين که گستره اين جنبش تجاري از افغانستان و تاجيکستان در آسياي ميانه، تا درياچه وان در ترکيه را در برمي‌گرفت، يادآور شد: اهميت جيرفت به خصوص زماني مشخص مي‌شود که دريابيم هزاران شي از اين دست در منطقه‌اي به وسعت 400 کيلومتر گسترده است، و از منطقه هليل‌رود در جيرفت تا درياچه هامون در سيستان و بلوچستان را در بر مي‌گيرد، اين محوطه گورستان‌ها و محوطه‌هاي استقراري و يک بناي زيگوراتي را که قدمتي کهن‌تر از سلسله‌هاي عيلام و سومر دارد، معرفي مي‌کند.
وي با طرح اين مطلب که مي‌توان هليل‌رود را گاهواره تمدن بشري دانست، خاطرنشان کرد: شايد اگر اطلاعات مربوط به اين تمدن در جلسات باستان‌شناسي منتشر نمي‌شد، برخي گمان مي‌بردند که اين مساله براي فريب افکار عمومي منتشر شده است. ژان پرو، که در فاصله سال‌هاي 1969 تا 1978 در شوش به حفاري پرداخت، کشف آثار فوق را در جيرفت مانند بمبي دانست که جهان را به لرزه درآورده است.
علويان صدر ادامه داد: اين باستان‌شناس مي‌گويد منطقه‌اي که پيش‌تر تصور ما بر اين بود که کسي جز چادرنشينان و گله‌هاي دام آن‌ها در آن سکونت نداشت، بواقع قلب تمدني بوده که به‌شکل شگفت‌انگيزي پيشرفته بوده است. در اين منطقه اجتماعاتي بزرگ زندگي مي‌کرده‌اند که واجد سلسله‌مراتب اجتماعي بوده‌اند. اين اجتماعات ديدگاه و نگرش خاصي به جهان داشتند که به هيچ وجه پايين‌تر از ديدگاه سومريان نبود. از اين پس جيرفت را بايد مبدا تاريخ دانست و ساير تمدن‌ها را بايد با استناد به آن، و به صورت «قبل» و «بعد» از تمدن جيرفت، سنجيد.
معاون سازمان ميراث‌فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري با اشاره به اقدامات شيطنت‌آميز برخي از کشورهاي سابقه‌دار عربي گفت: نخستين گزارش‌هاي در دست از سال 1379 حاکي از داد و ستد برخي اشيا از جنس سنگ‌صابون در برخي بازارهاي تهران و کشورهاي حاشيه جنوبي خليج‌فارس توسط دلالان اشياي عتيقه است.
وي يادآور شد: اين گزارش حساسيت‌هايي را در جمع متخصصان و متوليان امر برانگيخت. در اين ارتباط، به‌ويژه اقدامات شيطنت‌آميز برخي از کشورهاي سابقه‌دار عربي در دلالي و غارت اشياي تاريخي مورد اشاره مشهود بود؛ تا بدان‌جا که حتي در مقام نام‌گذاري اين اشيا، به دروغ و براي گمراه‌کردن اذهان در ارتباط با مبدا جغرافيايي اين آثار، از اصطلاح «اشياي امارت» استفاده مي‌کردند.
علويان صدر گفت: در نخستين اقدام، پي‌گيري فوري سازمان ميراث‌فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري با همکاري نزديک نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران، به قرنطينه کردن محوطه و جلوگيري از ادامه روند خروج اشيا منجر شد.
معاون ميراث‌فرهنگي کشور اظهار داشت: در ادامه، پس از کنترل مجدد منطقه، حفاري‌هاي باستان‌شناسي از سال 1381 از سوي هيات‌هاي متخصص ايراني آغاز شد و تا سال 1386 ادامه يافت. در اين دوره، طي 6 فصل کاوش باستان‌شناسي، نتايج درخشان و چشمگيري حاصل شد.
وي تصريح کرد: نتايج چشمگير اقدامات ياد شده، جلوگيري از تخريب بيشتر در اثر حفاري‌هاي غيرمجاز و هدايت امر کاوش به شيوه علمي و استاندارد جهاني بود. يافته‌هاي اين دوره از کاوش‌ها نيز در نوع خود، استثنايي و بسيار ارزشمند است.
علويان صدر يادآور شد: به موازات اقدامات برشمرده، در بعد ديگر، اقدامات حقوقي نيز در سطح بين‌الملل و با انجام رايزني‌ها و پي‌گيري‌هاي حقوقي مستمر به انجام رسيد، که حاصل آن استرداد شماري چشمگير از اين اشيا در دوره‌هاي مختلف به کشور عزيزمان بود.
وي خاطرنشان کرد: اکنون پس از به نتيجه رسيدن آخرين اقدامات و پي‌گيري‌هاي حقوقي در زمينه استرداد اشياي تاريخي ـ فرهنگي منطقه باستاني جيرفت، شاهد رونمايي 18 قلم شي مسترد شده جديد هستيم. شايان ذکر است اشياي مزبور که در جريان يک حراجي موسوم به «برکت» در کشور انگلستان شناسايي شده بودند، بعد از انجام اقدامات حقوقي و قانوني ابتدا از فرايند حراج خارج شدند، و پس از تشکيل چندين جلسه دادگاه بدوي و تجديد‌نظر، در نهايت با صدور حکم «تعلق آثار به کشور جمهوري اسلامي ايران»، به موطن اصلي بازگردانده شدند.
/119
انتهای پیام/
