اين مصوبه از سوي محمدرضا رحيمي؛ معاون اول رئيس‌جمهور براي اجرا ابلاغ شده است.
بسته اجرايي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري
امروزه اهميت حفظ ميراث فرهنگي و صنايع‌دستي و گسترش صنعت گردشگري در ايجاد اثرات مثبت اقتصادي در سطح دنيا به طور روزافزوني آشکارتر شده و دولت‌هاي مختلف دنيا، گردشگري را به‌عنوان يکي از عوامل مهم ايجاد اشتغال و کاهش نرخ بيکاري مي‌دانند. در ساليان گذشته در کشور ما پس از ادغام حوزه‌هاي ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي در يکديگر، تشکيلات واحدي پديد آمده است که در فرجام اهداف مشترکي را پيگيري مي‌کنند. گرچه مجموعه اين تشکيلات در حوزه «فرهنگ» مي‌گنجد، اما بهره‌برداري از آنها و به زبان ساده‌تر درآمدزايي از اين بخش، با توجه به توان و درون‌مايه نهفته در آن، بدون ترديد اقتصادي است. همچنين حفظ ميراث فرهنگي و صنايع‌دستي و بهره‌برداري از آنها در راستاي توسعه گردشگري مبتني بر شرايط فرهنگي و تاريخي و همچنين جاذبه‌هاي طبيعي و تاريخي و فرهنگي کشورمان، باعث تعامل سازنده و مؤثر با جهـان شده و با توجـه به منافع سرشار اقتصادي، اجتماعي و سياسي آن، مصالح ملي کشور نيز برآورده خـواهد شد. علاوه بر اين توسعه زيرساختهاي گردشگري نقش مؤثري بر گسترش گردشگري داخلي نيز خواهد داشت که ضمن ايجاد رونق در مناطق گردشگري کشور، باعث بهبود توزيع درآمد مي‌شود.
ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري در سند چشم‌انداز
دستيابي به اهداف تعيين شده در اسناد فرادست براي بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري به‌ويژه سند چشم‌انداز و نيز اهداف مندرج در برنامه پنجم توسعه کشور، حرکتي نظام‌مند را مي‌طلبد. همانگونه که در بند (1) سند چشم‌انداز ملاحظه مي‌شود، توسعه کشور بايد در راستاي مقتضيات فرهنگي، جغرافيايي و تاريخي کشور تحقق يابد که از جمله مصاديق فرهنگ و تاريخ کشورمان ميراث فرهنگي کشور مي‌باشد. لذا توجه به حفظ، احيا و نگهداري ميراث فرهنگي کاملاً در راستاي اهداف آرماني کشور بوده و توجه به آن از اساسي‌ترين پايه‌هاي توسعه کشور مي‌باشد. همچنين از ديگر اهداف آرماني کشور در سند چشم‌انداز، رسيدن به جايگاه اول اقتصادي در سطح منطقه آسياي جنوبي و غربي است که با تأکيد بر رشد پرشتاب و مستمر اقتصادي، ارتقاء نسبي درآمد سرانه و رسيدن به اشتغال کامل حاصل خواهد شد (بند6 چشم‌انداز). در اين راستا صنعت گردشگري و صنايع‌دستي بايد در اولويت‌هاي توسعه کشور قرار گيرد. چرا که وجود ضريب فزاينده بالا در اين بخش مطمئناً باعث رشد پرشتاب اقتصاد همراه با بهبود توزيع درآمد در کشور خواهد شد. همچنين توسعه گردشگري مبتني بر شرايط فرهنگي و تاريخي کشورمان باعث تعامل سازنده و مؤثر با جهان خواهد شد (بند 8 چشم‌انداز).
در افق چشم‌انداز اجراي سياستهاي کلي مندرج در اين سند، در قالب عمليات توأم با درايت و مديريت خردمندانه، علمي و همه‌‌جانبه و توجه به ديپلماسي هدفمند کشور، همراه با حفظ منابع ملي، باعث تحولات چشمگيري در همه شئونات اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي کشور خواهد شد. رسيدن به هدف‌هاي ياد شده مستلزم برداشتن گام‌هاي بزرگ، توأم با نهادسازي پيشرفته و استفاده از تجربيات کشورهايي است که اين مسير را پيموده‌اند.
در همين راستا چشم‌انداز سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري نيز که با توجه به اسناد بالادست و در قالب برنامه پنجم طراحي شده، به شرح ذيل است:
1 ـ دست يافتن به جايگاه واقعي ايران در جهان به‌عنوان يکي از غني‌ترين، کهن‌ترين و تأثيرگذارترين فرهنگ‌ها و تمدن‌هاي بشري، با ويژگي‌هاي طبيعي کم‌نظير و برخوردار از تعاملي سازنده و الهام‌بخش در عرصه بين‌المللي
2ـ برخورداري از نظام مديريت بروز و کارآمد، بهره‌مند از دانش فناوري مرتبط در سطح جهاني، توانا در توليد علم و فنآوري، با اتکا بر دانش پايه، منابع انساني ماهر و مسئوليت‌پذير، سرمايه اجتماعي روبه رشد، مبتني بر اصول اخلاقي و ارزشهاي اسلامي و ملي و مقتضيات فرهنگي، جغرافيايي و تاريخي کشور
3ـ برخورداري از نظام برنامه‌ريزي هدفمند با اقتصادي سالم، باثبات، رقابت‌پذير و با رشد و شتاب مناسب و در تعامل با اقتصاد جهاني، با ايفاي نقش مؤثر در اقتصاد ملي و منطبق بر مزيتهاي نسبي فرهنگي ـ تاريخي و طبيعي
4ـ بهره‌مندي از آثار فرهنگي ـ تاريخي و طبيعي و هنرهاي سنتي، متکي بر نظام جامع شناخت و پژوهش، حفاظت، احياء، ارتقاء و بهره‌برداري خردمندانه، در تعامل سازنده و هدفمند با حيات فرهنگي ـ اجتماعي و اقتصادي، تقويت حس مسئوليت عمومي، تحکيم هويت ملي و وفاق اجتماعي
5 ـ بهره‌مندي از گردشگري پر رونق با محصولات متنوع، بازارهاي سامان‌يافته، خدمات استانداردشده و دست يافتن به جايگاه برتر گردشگري منطقه و معرفي ايران به‌عنوان يکي از قطب‌هاي گردشگري جهان به ويژه جهان اسلام.
ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري در برنامه پنجم توسعه
در سياستهاي کلي برنامه پنجم که مبناي تهيه و تدوين قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوري اسلامي ايران بوده است نيز بر حمايت از گسترش فعاليتهاي گردشگري با تأکيد بر سفرهاي زيارتي تصريح شده است. همچنين در قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه وظايف ذيل براي سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي درنظر گرفته شده است : انجام اقدامات قانوني براي ايجاد مراکز گردشگري و مراکز تخصصي غيردولتي ميراث فرهنگي و مراکزي جهت نظارت بر مراکز اقامتي، پذيرايي دفاتر خدمات گردشگري، حمايت مالي از راه‌اندازي موزه‌هاي تخصصي به‌ويژه موزه‌هاي دفاع مقدس، حمايت مالي از ايجاد مراکز حفظ آثار و فرهنگ سنتي عشايري و روستايي، حمايت مالي و معنوي از مالکيت و حقوق قانوني مالکين بناها و آثار و اشياء تاريخي منقول و اقدام لازم جهت بيمه آثار هنري و تاريخي، شناسائي و حمايت از آثار فرهنگي تاريخي و ميراث معنوي حوزه فرهنگي ايران، موجود در ساير کشورها، استفاده بهينه از ظرفيت معنوي اماکن زيارتي به‌ويژه در شهرهاي مقدس مشهد، قم و شيراز به وسيله شناسايي مشکلات زائرين، برنامه‌ريزي جهت ساماندهي امور زائرين و تأمين زيرساختهاي لازم و توسعه امکانات و خدمات زيارتي در قطب‌هاي زيارتي و گردشگري مذهبي و اجراي پروژه‌هاي زيربنايي مورد نياز در قالب بودجه‌هاي سنواتي.
وظايف و سياستهاي کلان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
ميراث فرهنگي صنايع‌دستي و گردشگري سياستهاي کلان سازمان به شرح ذيل معين شده است:
شناسائي و مستندسازي ميراث فرهنگي (ملموس و غيرملموس)، ميراث طبيعي، هنرهاي سنتي، صنايع‌دستي و جاذبه‌هاي گردشگري کشور
شناخت گستره جغرافيائي، پژوهش دوره‌هاي تاريخي، معرفي و حمايت از فرهنگ، هنر و تمدن‌ايراني
ارتقاء کمي و کيفي، تنوع‌بخشي و گسترش پژوهشهاي بنيادي، کاربردي و بهره‌گيري از علوم و فناوري‌هاي روزآمد در بخش ميراث فرهنگي، هنرها و دانش سنتي، ميراث طبيعي، صنايع‌دستي و گردشگري
معرفي ارزش‌ها و ظرفيت‌هاي نهفته در ميراث فرهنگي (مادي وغيرمادي)، ميراث طبيعي، دانش و هنرهاي سنتي و صنايع‌دستي و گردشگري کشور در سطح ملي، منطقه‌اي و جهاني
تدوين نظام مديريت حفاظت، احيا، ساماندهي و بهره‌برداري خردمندانه از آثار بر اساس معيارهاي طبقه‌بندي و هرم ارزشي آنها
تدوين نظام مديريت حفاظت و نجات‌بخشي آثار فرهنگي و طبيعي در معرض خطر و يا در شرايط بحران و هنرهاي سنتي در حال زوال
طبقه‌بندي آثار بر اساس ارزشهاي فرهنگي، تاريخي و طبيعي و تدوين هرم ارزشي آنها
توسعه کمي و کيفي نظام آموزشي رسمي و عمومي بمنظور ارتقاء دانش تخصصي و همگاني، ترويج فرهنگ و گسترش آگاهي‌هاي عمومي در زمينه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري
تعميق وحدت ملي و وفاق اجتماعي و درک و احترام متقابل در ميان فرهنگ‌هاي بومي کشور با تأکيد بر بقا فرهنگ و هويت ملي اسلامي ايران از طريق صيانت از تنوع فرهنگي و گسترش گردشگري
تقويت باور و عزم ملي در ارکان تصميم‌گيري کشور و اقشار مختلف جامعه از طريق توسعه بخش ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي وارتقاء جايگاه آن در برنامه‌هاي توسعه بويژه برنامه پنجم توسعه
نهادينه‌سازي ارزشهاي ميراث فرهنگي، هنرهاي سنتي و طبيعي کشور، حفظ و تقويت سرمايه اجتماعي بخش از طريق توسعه آموزش‌هاي رسمي و تخصصي و ارتقاء آگاهي عمومي, مسئوليت همگاني و مشارکت حداکثري مردم در حفاظت و بهره‌برداري خردمندانه از آنها
ايجاد سازوکارهاي لازم و تقويت انگيزه در مجامع علمي جهاني براي مطالعات ايرانشناسي و پژوهشهاي مرتبط با تمدن ايراني ـ اسلامي
ايفاي تعهدات ذيربط بين‌المللي و منطقه‌اي، توسعه طرحها و پروژه‌هاي مشترک، تبادل تجارب، ارتقا سطح همکاري و تعامل مؤثر با کشورها، مجامع علمي، پژوهشي و دانشگاهي و سازمانهاي بين‌المللي در بخش ميراث فرهنگي، طبيعي، صنايع‌دستي و گردشگري
توسعه همکاري‌هاي علمي، پژوهشي، آموزشي و اجرايي با مراکز آموزش عالي، دانشگاهي و مؤسسات پژوهشي در بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
بهره‌گيري از ساز و کارهاي مديريت يکپارچه به منظور گسترش همکاري و هم‌افزايي در فعاليتهاي بين حوزه‌اي و بين بخشي و افزايش بهره‌وري ميراث‌فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
تدوين نظام جامع حمايت از فعاليتهاي خلاقانه و ابتکارات داوطلبانه در بخش ميراث فرهنگي، طبيعي، صنايع دستي و گردشگري
اعتمادسازي و حمايت از گردشگران، ساماندهي خدمات گردشگري در مبادي و مقاصد گردشگري و تسهيل ورود و خروج گردشگران
تدوين نظام جامع استانداردهاي ناظر بر محصولات و خدمات گردشگري
حمايت از تنوع محصولات گردشگري و صنايع‌دستي و خلق مزيتهاي جديد بمنظور پاسخگوئي به بازارهاي هدف
بهره‌گيري از روش‌هاي نوين تبليغات، بازاريابي و ارائه بسته‌هاي محصولات گردشگري کشور بمنظور معرفي مزيت‌ها و محصولات گردشگري و صنايع‌دستي کشور
شناسائي بازارهاي هدف گردشگري و صنايع‌دستي، تبادل تجارب، ارتقاء سطح همکاري فيمابين با تأکيد بر ايجاد توازن در تبادل گردشگر
توسعه زيرساختهاي مرتبط با گردشگري و صنايع‌دستي با استفاده از مشارکت حداکثري جامعه ذي‌نفعان و با اولويت فعاليتها و مناطق داراي مزيت نسبي
ايجاد شرايط حقوقي ـ مديريتي و اقتصادي مناسب براي تعامل سازنده ميراث فرهنگي و طبيعي با حيات جاري جامعه به منظور ايجاد ارزش افزوده اقتصادي ميراث‌ها بويژه در شهرها و بافتهاي تاريخي با هدف جلوگيري از تخريب آنها
اتخاذ تدابير لازم به منظور ايفاي نقش بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري در ارتقاء شاخصهاي اقتصاد ملي، اشتغالزايي، کاهش محروميت مناطق محروم و افزايش سطح معيشت جوامع محلي
ايجاد زمينه‌هاي لازم براي کاهش اتکاء بخش به منابع مالي دولتي از طريق افزايش مشارکت و سرمايه‌گذاري بخش خصوصي داخلي و خارجي در بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
تدوين نظام جامع حمايتي (تعرفه‌اي و غيرتعرفه‌اي) و تشويقي (مالي و غيرمالي) از فعالان در بخش ميراث فرهنگي، طبيعي، صنايع‌دستي و گردشگري
گسترش و حمايت از گردشگري طبيعي و روستائي به منظور افزايش نشاط اجتماعي، سلامت عمومي، رونق روستا، گردش متوازن مالي و کاهش مهاجرت‌هاي روستايي
ايجاد نظام مديريت داده و اطلاعات يکپارچه، بروز و کارآمد بخش با پشتيباني سيستم اطلاعات جغرافيائي به منظور جمع‌آوري، بازخواني، پردازش، انتقال و تبادل اطلاعات و ايجاد امکان دسترسي ذي‌نفعان و با تأکيد بر ضرورت استقرار نظام حسابهاي اقماري گردشگري
ارتقاء کمي و کيفي نيروي انساني از طريق ايجاد نظام بهينه جذب، آموزش، ارتقاء تخصص و مهارت و حمايت از نيروي انساني شاغل در بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
توانمندسازي جوامع محلي، ساماندهي و انتظام بخشي به فعالان بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري و حمايت از ايجاد و توسعه تشکل‌هاي غيردولتي در اين بخش
ايجاد محيط حقوقي و اداري مناسب براي تحقق اهداف توسعه بخش ازطريق تدوين، اصلاح و تکميل قوانين و مقررات، تشکيلات روش‌ها و استانداردها
بهينه‌سازي ساختار مديريتي به منظور اثربخشي حاکميت از طريق کاهش تصدي‌گري و تمرکز دولت در حوزه سياست‌گذاري، هدايت، حمايت و نظارت و همچنين ارتقاء نقش و سهم بخش غيردولتي در بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
ايجاد نظام مديريت بروز و کارآمد مديريت و کنترل پروژه به منظور هدايت، پايش و ارزيابي مستمر فعاليتهاي بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
بکارگيري اصول و سازوکارهاي ارزيابي محيطي راهبردي در توسعه بخش به منظور تحقق مفاد سند چشم‌انداز بخش ميراٍث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري
تبيين و نهادينه کردن معيارهاي اخلاق حرفه‌اي در فعاليتهاي مرتبط با بخش از جمله کد اخلاق گردشگري براي ارتقاء سطح سلامت بخش ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري و انطباق آن با معيارها و ارزشهاي ملي ـ اسلامي
صيانت از ميراث طبيعي و تنوع زيستي و تنوع منظر کشور و تعميق رابطه مردم با طبيعت از طريق توسعه پايدار طبيعت‌گردي
شناسائي، معرفي و حمايت از گنجينه‌هاي زنده بشري، مشاهير و مفاخر فرهنگ و هنر و حوزه تمدني ايران
مسائل اساسي دستگاه و راهبردهاي اصلي
با توجه به مطالب پيش گفته مسائل اساسي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري و راهبردهاي متناظر با آن به شرح ذيل است:
افزايش سهم درآمدهاي گردشگري در GDP کشور که راهبرد در نظر گرفته شده براي آن ارتقاء فعاليت هاي بازاريابي و تبليغات براي جذب توريسم و توسعه تسهيلات جهت رفاه گردشگران شامل تسهيل ورود و خروج گردشگر، آسان‌سازي انجام عمليات مالي و گسترش تبليغات و اطلاع‌رساني منطقه‌اي و موضوعي.
توسعه تعاملات بين‌المللي جهت تحکيم روابط سياسي و اجتماعي و تقويت تعاملات فرهنگي که با شرکت در رويدادهاي بين‌المللي و ميزباني اين رويدادها امکان‌پذير است.
توزيع متوازن سفر براي گردشگران داخلي در فصول مختلف سال در کليه استان‌ها که راهبرد آن را مي‌توان افزايش سهم سفر در سبد هزينه خانوار و ارزان‌سازي سفر در نظر گرفت.
توزيع و تخصيص بهينه و عادلانه منابع که با بازنگري در نحوه توزيع اعتبارات به استان‌ها و پروژه‌ها، امکان‌پذير است.
ارائه راهکارها و سياستهاي اجرايي به منظور رفع مشکلات و موانع سرمايه‌گذاري که راهکار درنـظر گرفته شـده براي آن افزايـش راندمان و کـارايي ادارات کـل استاني است.
در بخش صنايع‌دستي، تقويت و پشتيباني زمينه‌هاي اقتصادي صنايع جانبي و مرتبط با حوزه صنايع‌دستي که توسعه و تسهيل فعاليتها و مبادلات تجاري در حوزه صنايع‌دستي راهکاري بهينه براي اين مسئله است.
افزايش توليد ملي و ارتقاء ارزآوري به کشور که با تقويت و ساماندهي امور توليد، بازاريابي، فروش و صادرات به منظور افزايش توان رقابتي و حضور مؤثر در بازارهاي داخلي و خارجي امکان‌پذير و لازمه آن کمک به استانداردسازي صنايع‌دستي و ارائه حمايت براي توسعه و تقويت امور تبليغات، بازاريابي و فروش است.
توسعه جوامع محلي و روستايي با انجام حمايت جهت ايجاد و تقويت اشتغال آنان در زمينه صنايع دستي
توسعه، تشويق و ترغيب سرمايه‌گذاري و فعاليت در حوزه صنايع ملي داراي بازدهي اقتصادي که لازمه آن انجام حمايتهاي مؤثر جهت ايجاد، نوسازي و توسعه واحدهاي توليدي و تجاري صنايع‌دستي است.
احيا و حفظ آثار هنري رو به زوال و فراموش شده ملي، که با حمايت از حقوق مالکيت معنوي، ميراث مادي، نوآوري‌ها و خالقان آثار در حوزه صنايع‌دستي و احياء رشته‌هاي رو به زوال و منسوخ شده از طريق ايجاد مرکز اسناد و بانک اطلاعاتي صنايع‌دستي و ثبت آثار هنري و حمايت از خالقان آن و احياء رشته‌هاي رو به زوال و منسوخ شده امکان‌پذير است.
افزايش درآمدهاي ريالي و ارزي و ارتقاء توليد ناخالص ملي و صادرات غيرنفتي که از طريق ايجاد و تقويت ارتباط با مجامع و سازمانهاي بين‌المللي مرتبط از قبيل يونسکو، آيسسکو و ... با توسعه کيفي رويدادهاي علمي، فرهنگي، ملي و بين‌المللي در زمينه صنايع‌دستي و افزايش بهره‌وري و ارتقاء سطح کمي و کيفي محصولات توليدي کشور امکان‌پذير است.
ايجاد انگيزه در نسل جوان به فراگيري و ترويج رشته‌هاي متنوع و اصيل صنايع‌دستي، به منظور شناسايي، تقويت و پرورش استعداد خلاق هنرمندان و صنعتگران صنايع‌دستي و فراهم نمودن محيط مناسب به منظور بروز تفکر خلاق در هنرمندان و صنعتگران صنايع‌دستي با ايجاد و تأسيس مراکز آموزشي، توليدي براي آموزش عمومي و تخصصي صنايع‌دستي.
به منظور اجرايي کردن اهداف مندرج در سند چشم‌انداز، سياستها و قانون برنامه پنجساله پنجم در حوزه ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري، بسته اجرايي سازمان با رويکرد مسئله محوري شامل سه بسته اجرايي فرعي به شرح زير است:
1ـ گردشگري
2ـ ميراث فرهنگي
3ـ صنايع دستي
ضمنا برنامه‌هاي عملياتي ذيل هريک از بسته‌هاي اجرايي فرعي در جداول پيوست به آدرس زير آمده است :
http://www.dolat.ir/Images/News/AtachFile/21-8-1391/FILE634882220146897500.pdf
انتهای پیام/
