محمدرضا پهلوان -

هجرت تاریخی امام رضا (ع) از مدینه به مرو مهم ترین رویداد تاریخی مذهبی ایران بعد از اسلام است. مامون عباسی امام را احضار نمود و به ولایتعهدی خود برگزید تا مشروعیتی به خلافت لرزان عباسیان ببخشد و ناخواسته زمینه ی هجری تاریخی را مهیا کرد که اثرات و پیامدهای مثبت این هجرت پایه گذار تمدنی عظیم و جدید در تاریخ جهان اسلام گشت.

پی بردن به مسیر واقعی هجرت، تدوین جغرافیای مسیر، پیامدها و رخدادهای این حرکت تاریخی، سیاسی، شکل گیری تمدن شیعی در ایران، بررسی و شناسایی قدمگاهها و آثار تاریخی و مذهبی مسیر جاده ولایت، ثبت این مسیر در فهرست آثار ملی کشور و برنامه ریزی جهت ثبت جهانی مسیر در فهرست یونسکو همانند دیگر جاده های مقدس در دنیا. موضوعاتی بودند که اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی را واداشت که نهال جاده ولایت را بنشانند و به بررسی این حرکت مهم تاریخی بپردازند.

امام به خوبی می دانست که بعد از دعوت مامون، برگشتی نخواهد بود و بایستی با شهادت خودش، پرچم تشیع را در ایران به اهتزاز در بیاورد و شکل گیری تمدن شیعی را بنیان گذارد. و هم اکنون حرم مطهر ایشان قبله گاه دلهای شيفته مسلمانان جهان گشته و مشهد را تبدیل به قطب گردشگری مذهبی ایران در جهان اسلام نموده است. تا قبل از اینکه با برگزاری اولین همایش علمی و پژوهشی جاده ولایت برگزار گردد، نقل قول ها و متون تاریخی با تردید از جغرافیای مسیر هجرت سخن می گفتند ولی بعد از برگزاری اولین همایش در سال 1384 همزمان با سومین جشنواره ی بین المللی امام رضا (ع) برنامه ریزی وسیعی صورت پذیرفت و ما هم اکنون با ثمربخشی نه دوره برگزاری همایش، شاهد مشخص شدن مسیر واقعی و علمی این حرکت هستیم. بررسی مسیر در 2 بعد بین المللی و داخلی قابل طرح و واکاوی است. بعد از دعوت و حرکت امام از مدینه در عربستان، طی مسیر از کشور عراق ، ایران و نهایتاً مرو ترکمنستان صورت گرفت. درخصوص مخفیانه یا غیر مخفیانه بودن حركت کاروان امام هنوز هم اختلاف نظر وجود دارد. ولی آنچه مسلم است اينكه نبایستی این حرکت بدون سروصدا و مخفیانه صورت گرفته باشد. چرا که اهداف هجرت و مهم تر از همه تبلیغ و ترویج دین مبین اسلام و بنیان گذاری تمدن شیعی مغفول واقع می شد و یا با تاخیر صورت می گرفت.

به منظور تدوین جغرافیای مسیر هجرت در داخل ایران گروه متخصصی ماموریت پیدا کردند تا به صورت میداني مسیر را پیمایش کنند که این امر محقق شد و براساس همین تحقیقات میدانی و علمی نقشه ی مسیر چاپ و منتشر و در اختیار علاقمندان، پژوهشگران و عموم مردم قرار گرفت.

امام از مرز شلمچه در استان خوزستان به ایران ورود پیدا کردند، شلمچه را مدخلگاه ورود امام به ایران می نامند. سپس به استان کهکیلویه و بویر احمد. در ادامه فارس، بعد از آن یزد، خراسان جنوبی و نهایتاً خراسان رضوی بود. امام از مرز سرخس به مرو ترکمنستان رفتند که بقایای آخرین قدمگاه ایشان قابل تشخیص است.

و سپس به مشهد برگشتند. بررسی و شناسایی آثار و بناهای تاریخی و مذهبی مسیر در استانهای مذکور، شناسایی صنایع دستی و هنرهای سنتی این مسیر، ثبت مسیر در فهرست آثار ملی کشور، احیاء ساماندهی و کاربری آثار تاریخی موجود از برنامه های میراث فرهنگی استان است. سالیانه حدود 30 میلیون زائر و گردشگر داخلی و 5/2 میلیون نفر توریست به خراسان رضوی به ویژه مشهد وارد می شدند.

لزوم برنامه ریزی توزیع سفر، ایجاد ماندگاری برای زائرین و توریست ها ساخت و تکمیل زیر ساخت های گردشگری از مهم ترین اقداماتی است که بایستی برای دوام و بقای قطب گردشگری ایران، به آن توجه داشت. ما در طول سال به ویژه دهه آخر محرم و صفر و دهه ی کرامت شاهد حضور زائرین پیاده در این مسیر در ایران به ویژه خراسان رضوی هستیم. به منظور رسیدن به اهداف و رسالت های این حرکت عزمی ملی را طلب می نماید که تمامی دستگاههای متولی امر گردشگری در آن دخیل بوده و با ایجاد زیر ساخت های گردشگری و تکمیل آنها گام بردارند. و حرم مطهر رضوی، همچنان نگین درخشنده ی زائران و شیفتگان حضرت علی ابن موسی الرضا(ع) تلالو الطاف امام مهربانی را با بارش رحمتش ما را سیراب کند.

، مدير اجرايي همايش و رئيس اداره ي روابط عمومي و امور فرهنگي خراسان رضوي

انتهای پیام/