فرشید مصدقی امینی عضوهیات علمی پژوهشکده باستان شناسی با تاکید بر اهمیت و نقش تعامل آگاهانه و آینده نگرانه میراث فرهنگی و توسعه گفت : دولت ها موظف هستند ضمن توجه به پیشرفت و توسعه حافظ هویت و دانش تمدنی ممالک خویش باشند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری ،مصدقی در گفت وگو با خبرنگار سایت پژوهشگاه (richt.ir) در پاسخ به پرسشی درباره ضرورت برگزاری همایش میراث فرهنگی و توسعه پایدار گفت:«میراث فرهنگی» به دلیل دایرة وسیع موضوعاتش اعم از اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، صنعتی، فناوری، اقتصادی و حتی اعتقادی و طیف گستردة آثار و بقایای بازمانده در هر یک از این زمینه¬ها با تمامی جوانب زندگی آدمیان در گذشته ارتباط دارد و وظیفه¬اش پژوهش در چگونگی شکل¬گیری فرهنگ¬ها و تبیین سیر تطور دستاوردهای گوناگون انسانی تا به امروز و حفاظت مادی از آثار و صیانت معنوی از مدارک به دست آمده برای بهره¬برداری¬های آموزشی، پژوهشی و ترویجی است. 

 او افزود:بنابراین، در روزگار معاصر به رغم همة تحولاتی که بنا به ضرورت¬های انکارنشدنی حیات بشری در حوزه¬های پیش¬گفته به وقوع پیوسته، دولت¬ها موظف¬اند تا در عین توجه به پیشرفت و توسعه کشورها و برخورداری از مظاهر و منافع فناوری¬های نو، حافظ هویت و دانش تمدنی ممالک خویش نیز باشند. چراکه توسعه با وجود نیازها و بایدها ، الگوها و برنامه¬ها، نظریه¬ها و راهبردها  حتی یکسان و جهانشمول  همواره در ظرف فرهنگی، محیط زیستبومی، بستر فکری و چارچوب اعتقادی اقلیم¬های گوناگون و نظام¬های حکومتیِ متفاوت اتفاق می¬افتد. 

 این باستان شناس تاکید کرد: در برگزاری چنین همایشی¬ که خیلی پیشتر باید برگزار می شد،  نه¬تنها تردیدی نیست، بلکه باید برای آن با توجه به استمرار نوآوری¬ها و برنامه¬های تحول¬گرایانة عمرانی از یک سو و نویافته¬های میدانی و دستاوردها باستان¬شناختی از سوی دیگر دبیرخانه¬ای دائمی و همایش¬های دو سالانه ترتیب داد.  

عضوهیات علمی پژوهشکده باستان شناسی در پاسخ به این پرسش که آیا میراث فرهنگی در تقابل با توسعه است؟ گفت:همانطور که در حوزة دین و باورهای مذهبی، آیینی کامل دانسته می¬شود که امور دنیا و عقبی انسان¬ها را در نسبتی عادلانه، موجه و جامع¬نگر مد نظر داشته و دستخوش افراط و تفریط نباشد، در دیدگاه¬های کلان محور حکومتی و در چارچوب تصمیم¬گیری¬ها و برنامه¬ریزی¬های جامع دولتی نباید «تعارض» و «تقابلی» میان وظایف حاکمان و تکالیف مسئولان در حوزه¬های «عمرانی» و «فرهنگی» مطابق با آنچه پیشتر گفته شد، پدید آید. 

او درادامه اظهار داشت:آنچه گاه از اختلاف یا رویاوریی این دو حوزه می¬شنویم یا می¬بینیم، غالباً به دلیل «اتکای جزمی و نزدیک¬بینانه به وظایف»، «غفلت از نگرش¬های دوراندیشانه»، «رواج تصورات غیرواقعی»، «شکل¬گیری ذهنیت¬های خوداندیشانه و مقصریاب» است. در حالیکه این همه، مانع دستیابی به راهکارهای خردورزانه و تفکرات برآمده از التزام به منافع ملی خواهد شد.   

 او تصریح کرد:حقیقت این است که در هم¬سازی و تعامل آگاهانه، بی¬غرض، فراصنفی و آینده-نگرانة میان «میراث فرهنگی» و «توسعه» سطح بهره¬وری از پروژه¬ها افزایشِ کیفیِ بسیار یافته و تأثیرگذاری آنها بر منافع عمومی چندبرابر خواهد شد. 

 مصدقی در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار سایت پژوهشگاه مبنی بر اینکه میراث فرهنگی چگونه می¬تواند در پیشبرد اهداف توسعه مؤثر باشد؟ اظهار داشت:مسئولیت¬های حاکمیتی و توانش¬های اداری و علمی به دستگاه میراث فرهنگی امکان می¬دهد تا با دو کارکرد «پیشینی» و «پسینی» نقشی سازنده، مؤثر و مثبت در پیشبرد اهداف توسعة کشور داشته باشد. در کارکرد نخست با برنامه¬های علمی¬ـ اجرایی شامل
الف. بررسی و شناسایی آثار و محوطه¬های باستانی و تاریخی،
ب. تعیین عرصه، تصویب حریم، نشانه¬گذاری محدوده¬ها و ابلاغ ضوابط حفاظتی آثار و محوطه-ها،
ج. تهیة نقشة پراکنش آثار و محوطه¬ها،
د. تدوین و اعلام فهرست و اطلاعات شناسنامه¬ای محوطه¬های ثبت شده در فهرست آثار ملی و جهانی،
ﻫ . حضور فعال و صاحب¬نظرانه در شوراها و مراکز تصمیم¬گیری برای تصویب طرح¬های عمرانی،
و. تجهیز و گسیل کارشناس ناظر یا هیئت¬های نظارت به هنگام اجرای طرح¬های عمرانی خُرد یا کلان، 
می¬توان از موضعی «پیشگیرانه» بسیاری از خسارت¬ها و مواجهه¬های اداری و قانونی ناخواسته و فرسایشی را به حداقل رساند و کارگردان صحنه¬های تأسف¬آور یا راوی روایت¬های حسرت¬آفرین «نوش¬دارو پس از مرگ سهراب» نشد. 

 او افزود:در کارکرد دوم، با وقوع اکتشاف¬های تصادفی و خارج از پیش¬بینی¬های انجام شده، دستگاه میراث فرهنگی از موضعی «درمان¬گرایانه» توانایی¬ها و راهکارهای علمی¬ـ اجرایی لازم را از نظر کارشناسی و رسیدگی¬های عاجل میدانی دارا است. بدیهی است در چنین مواردی تشریک مساعی «میراثیان» و «توسعه¬گران» در تحقق راهکارها و تضمین پایبندی به آنها مؤثر واقع می¬شود و سرفرازی هرکدام در عمل به وظایف در عین حفظ یا نجات¬بخشی آثار  و به-ویژه تدوین اطلاعات و مدارکِ دانش تمدنی  از یک¬سو و اجرای سنجیده، بی¬حاشیه و متعهدانة طرح¬های عمرانی از سوی دیگر  در پی می¬آید.     

این باستان شناس در پاسخ به پرسش دیگری درباره چگونگی گام برداشتن توسعه برای آسیب نرساندن به میراث فرهنگی گفت :وقتی شما قصد ساخت خانه¬ای را دارید، یک رشته مراحل اداری زمان¬بر و حتی هزینه¬آور را پیش از شروع گودبرداری برای تصویب طرح ساخت-وساز در چارچوب التزام به «مصوبات قانونی»، رعایت «قاعده¬های جاری» در حوزة معماری و شهرسازی و «عمل به موازین» حفاظتی و ایمنی و در نهایت «کسب مجوزهای لازم» طی می¬کنید و سپس به کارهای اجرایی و میدانی دست می¬زنید.

او افزود: حتی اگر درجریان عملیات ساختمانی، تخطی یا تخلفی از ضوابط تعیین¬شده روی دهد یا مغایرتی با نقشة مصوب پیش آید یا آسیبی به املاک مجاور یا همسایه برسد، موظف هستید تا بار دیگر به مسیر و چارچوب¬های قانونمند بازگشته و با جلوگیری از خسارت¬های بیشتر، زیان¬های احتمالی را نیز جبران کنید.  

او تصریح کرد:همه اینها نشان می¬دهد که هرچه «مقدماتی جامع¬تر» را طی کرده و «پیش-بینی¬هایی دوراندیشانه¬تر» را از سر گذرانده و «الزمات» برآمده از تجربه¬ها و نیازها را پذیرفته باشید، ضریب موفقیت و سرعت کار شما افزایش و درصد ناکامی یا اخلال در کارتان کاهش می¬یابد. 

مصدقی افزود: متولیان طرح¬های توسعه با توجه به سه اصل اساسی یعنی «جامعیت در مقدمات»، «دوراندیشی در پیش¬بینی¬ها» و «پایبندی به الزامات» که همگی ماهیتی فراصنفی و درون¬مایه¬ای «ملی» دارد، نه¬تنها برنامه¬های خود را در برابر توقف¬ها، تأخیرها و حاشیه¬ها بیمه می¬کنند، بلکه با وقوع پیشامدها و رویدادهای غیرمترقبه سریعاً چاره¬اندیشی کرده و در کم¬ترین زمان بار دیگر به مسیر اصلی باز می¬گردند و چه¬بسا این¬بار به تجربه¬هایی بی¬سابقه مجهز و به دستاوردهایی ارزنده مفتخر شوند.  

5عضوهیات علمی پژوهشکده باستان شناسی درباره راهکارهایی که توسعه و میراث فرهنگی بتوانند بدون صدمه زدن به هم در کنار یکدیگر باقی بمانند گفت:التزام به قوانین کشور، درک مسئولیت¬های سازمانی طرفین و احترام به ضوابط جاری در هرکدام از آنها و قراردادن منافع ملی بلندمدت در سرلوح مذاکرات، تعامل¬ها و تصمیم¬گیری¬ها است.  

مصدقی در باره چگونگی اجرای فعالیت¬های عمرانی برای توسعه بدون آسیب رساندن به میراث فرهنگی اظهار داشت:ویژگی¬های زمین¬شناختی، موقعیت جغرافیایی و شرایط زیستبومی حاکم بر سرزمین ایران (اعم موانع و محدودیت¬های اقلیمی، دوری و نزدیکی به سرزمین¬های پیرامون، وجود مواهب طبیعی تا منابع معدنی، ذخایر زیستی و راه¬های ارتباطی) باعث شده تا شکل¬گیری و پراکنش استقرارگاه¬های انسانی از کهن¬ترین روزگاران تا به امروز تابع الگو و بستر زیستی خاصی باشد. 
 او افزود:از این¬رو، آنچه در گذشته شکل گرفته، تطور یافته و سیر حیات، شکوفایی و افول را طی کرده با آنچه امروزه شکل می¬گیرد، دگرگون می¬شود و به فرجام خواهد رسید از نظر زیستبوم و محدودة مکانی تفاوت¬هایی چشمگیر ندارد. به همین خاطر است که آبادی¬های «امروز» با سکونتگاه¬های «دیروز»، کاشانه¬ها و مسیرهای ارتباطی «گذشته» با خانستان¬ها و راه¬ها و شاهراه¬های «معاصر» چندان فاصله¬ای ندارند. در واقع، نقشة پراکنش آثار باستانی و تاریخی ایران با نقشة شهرها و آبادی¬های هم روزگار ما برابری¬هایی مشهود دارد.

 مصدقی در پایان تصریح کرد:با چنین چشم¬انداز مستدلی، وجود آثار باستانی و تاریخی را در حوزه و مسیر طرح¬های عمرانی باید بسیار محتمل دانست و بر راهکارهایی که پیش¬تر گفته شد، تأکید کرد و اصولاً با توجه به مواجهة تقریباً پیوسته و همیشگی برنامه¬های توسعه با آثار میراثی به اهمیت همایش «میراث فرهنگی و توسعه»و نتایج کاربردی آن امیدوار بود.      

انتهای پیام/