یوسف سلمان‌خواه- بر اساس تئوری‌های جهانی، کشور ایران در بیضی استراتژیک انرژی، هلال بحران،کمرشکننده، ناحیه ریملند، هارتلند جهان و در منطقه ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک قرار گرفته و جزء لاینفک استراتژی‌های جهانی است. این کانون انرژیک با لرزش‌های پیرامونی، به طور مستمر با کشورهای منطقه‌ و نیروهای مداخله‌گر بیرونی در کشمکش و چالش‌ است.در واقع ژئوپلیتیک انرژی علاوه بر این که میزان استهلاک (آنتروپی) کشورهای منطقه با چنین سطح جغرافیایی پر تنش را افزایش می‌دهد و در امنیت ملی کشورها نیزتاثیرگذار است، اهمیت  فوق‌العاده آن برای یک واحد سیاسی به عنوان یک ارزش جغرافیایی – اقتصادی  و امنیتی و حیاتی پوشیده نیست.

به طوری‌که از دید سیاست‌های جغرافیایی(ژئوپلیتیک) از مولفه‌های یک واحد سیاسی(کشور) قدرتمند داشتن ذخایر و معادن، جمعیت، نیروی انسانی ماهر، دسترسی به آب‌های آزاد جهان و... می باشد. هرچند با کاهش ارزش‌های انرژیک از حساسیت‌های ژئوپولیتیکی مناطق جهانی نیز کاسته می‌شود اما ارزش‌های جغرافیایی ایران صرفا مباحث انرژیک نیست. توان ذاتی جغرافیای سیاسی ایران پس از قبض و بسط‌های جغرافیایی،گسست‌ها و گسله‌ها و فراز و فرودهای سیاسی در ادوار تاریخی هنوز به عنوان پل ارتباطی تمدن‌های شرق و غرب، پویایی فزاینده‌ی خود را در تبادلات  و تعاملات و مناسبات جهانی  حفظ نموده و به علت ویژگی‌های منحصر به فرد جغرافیایی کماکان کانون توجهات قدرت‌های جهانی است. ظرفیت‌ها و ارزش‌های جغرافیایی ایران در منطقه آنقدر جذاب است تا در اجرای بزرگ‌ترین تغییر ژئواکونومیک و استراتژیک که در ابعاد جهانی در ربع قرن پیش رو در شرق آسیا و آن هم حول محور چین در حال تکوین است، نقش محوری و اساسی ایران برجسته شود. طرح احیای جاده ابریشم از سوی شی جین پینگ، رئیس جمهور چین در سال 2013 میلادی که به «یک کمربند - یک جاده» مشهور است و سرمایه‌گذاری چهل میلیارد دلاری چین در «صندوق سرمایه‌گذاری راه ابریشم» و درخواست از سایر کشورها برای پیوستن به این صندوق حاکی از اهمیت احیای جاده ابریشم در دیدگاه چینی است. اهمیت این طرح تا آنجاست که پکن قصد دارد این پروژه را با طرح وسیع‌تری به نام «منطقۀ آزاد تجاری آسیا‌پاسیفیک» (FTAAP) متصل و مرتبط سازد و سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) نیز با برگزاری نشستهای مختلف و با ارایه طرح «آسمان باز» با ابتکار عمل تقویت ناوگان هوایی کشورهای حوزه راه ابریشم و تسهیل در صدور ویزا برای گردشگران به اهمیت آن تاکید کرده است.
 احیای جاده ابریشم احیای ژئوپلیتیک گردشگری است. اتصال ابرکریدور سواحل شرقی چین تا سواحل غربی اروپا، ایران را به عنوان عنصر مرکزی کمربند اقتصادی جاده ابریشم، به کانون جاذبه‌های فرهنگی- تاریخی  تجاری- اقتصادی، دیپلماسی و گردشگری، در سطح منطقه‌ای و جهانی تبدیل می‌‌نماید. و باتوجه به نقش ژئوپلیتیک ایران که از دیرباز تاکنون غیرقابل اغماض بوده است؛ به دلیل گستردگی نفوذ فرهنگی، توانایی ایفای نقش مثبت و سازنده را در توسعه ارتباطات و مناسبات میان کشورهای آسیایی را داراست. احیای جاده ابریشم جدید، فرصت‌های گردشگری را در ایران تقویت و با گسترش ارتباطات با کشورهای عضو جاده ابریشم منشاء دستیابی به قدرت می‌شود. از این رو ژئوپلیتیک گردشگری رقابت قدرت‌ها را در جذب گردشگر درسطح منطقه‌ای و جهانی در راستای سیاست‌گذاری‌های اقتصادی با هدف توسعه فضای سرزمینی و کسب منابع ملی و توسعه پایدارگردشگری تبیین می‌کند. ژئوپلیتیک انسان‌گرایانه با عنصر گردشگری که خاصیت امنیت‌زایی و صلح‌گرایی دارد نقشی اساسی در روابط بین‌الملل ایفا می‌نماید. امروزه فراگیر شدن گردشگری  و میل فزاینده ملت‌ها به گردشگری، ارزش‌های جغرافیایی گردشگری بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. شکل‌گیری سازه‌ی منطقه‌ای جاده ابریشم متشکل از کشورهای حوزه ابریشم، همگرایی منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را افزایش و با تبادل انرژی(مبادلات،تعاملات و ارتباطات) میزان آنتروپی(استهلاک کشورها) کاهش می‌یابد بر اساس نظریات جهانی در حوزه جغرافیای سیاسی هر کشوری که سطح استهلاک( آنتروپی) آن پایین باشد، در قالب کشورهای «باز» از توان و قدرت بیشتری در سطح جهان برخوردار است. امروزه قدرت، بیشتر ناظر بر توان اقتصادی ملت‌ها است بدینسان در ترتیب و اولویت‌بندی منافع و قدرت ملی و ابزارهای نفوذ جهانی، توان اقتصادی هر کشور مهمترین جایگاه را در سال‌های اخیر به خود اختصاص داده است .بنابراین ژئوپلیتیک گردشگری با احیای جاده ابریشم  در افزایش توان اقتصادی و قدرت ملی کشور تاثیرگذار بوده و دیپلماسی گردشگری هم‌راستای دیپلماسی انرژی در کانون ژئواکونومیک و  ژئوپلیتیک، راهگشای توسعه اقتصادی کشور  خواهد بود.

انتهای پیام/