طبق گفته فریدون بیگلری، مسئول بخش پارینه سنگی موزه ملی ایران، طی این برنامه مشترک، پژوهشگران تاکنون موفق به استخراج توالی ژنوم کامل از پنج نمونه استخوان مربوط به دوره های نوسنگی (با قدمت بین 9 تا 10 هزار سال) و عصر آهن (800 پیش از میلاد) شده اند که همگی آنها به روش کربن 14 تاریخگذاری شده اند.
یکی از نمونه‌های مطالعه شده قطعه ای از استخوان کف پای انسان است که در سال 1380 در غار وزمه در نزدیکی کرمانشاه یافت شده است. بررسی دی ان ای این مرد که در حدود 9 هزار سال پیش در منطقه اسلام آباد غرب می زیست نشان داده که وی پوستی نسبتا تیره، موهایی سیاه و چشمانی قهوه‌ای داشته است. آزمایش ایزوتوپ موجود در این نمونه نشان داده که رژیم غذایی وی متکی بر غلات بوده و گوشت بخش کمی از خوراک روزانه‌اش را تشکیل می داده است.
علاوه بر این نمونه، توالی ژنوم و آزمایش ایزوتوپ سه قطعه استخوان از مکان دوره نوسنگی تپه عبدالحسین نیز بررسی شده است. این تپه توسط باستان شناس انگلیسی، جودیت پولار در دهه 1350 کاوش شده و در کنار یافته های مختلف، آثار هفت تدفین دوره نوسنگی در آن یافت شد. این افراد از لحاظ ژنتیک به انسان غار وزمه بسیار نزدیک هستند. علاوه بر این آزمایش ایزوتوپ نشان می دهد که رژیم غذایی آنها سرشار از غلات بوده که شاخصه کشاورزان است.
ژنوم انسان‌های دوره نوسنگی زاگرس با جوامع امروزین ایران خصوصا مردمان زرتشتی، بلوچ، براهویی و کلاش در ایران، افغانستان و پاکستان قرابت دارند. این شباهتها احتمالا نشان از پراکنش زبانهای هندواروپایی یا دراویدی از زاگرس به جنوب آسیا همراه با گسترش اولیه کشاورزی است.
نتایج این مطالعات که توسط تیمی از پژوهشگران شامل 32 متخصص ژنتیک، باستان شناس و باستان جانورشناس از کشورهای ایران، آلمان، فرانسه، انگلستان، سویس، ایرلند، سوئد انجام شده در روز پنج شنبه 24 تیرماه 1395 در ژورنال معتبر علوم (Science) منتشر شد. انتشار این نتایج جدید بازتاب فراوانی در خبرگزاری های جهان داشت و نشان می دهد که برخلاف تصورات قبلی مبنی بر تک منشا بودن آغاز کشاورزی در هلال حاصلخیزی، این رویداد مهم تاریخ بشری در چندین نقطه و تقریبا بطور همزمان آغاز شده است.
پژوهشگران ایرانی در این مطالعه فرناز بروشکی از دانشگاه ماینز آلمان، مرجان مشکور از موزه تاریخ طبیعی پاریس، فریدون بیگلری از موزه ملی ایران، کامیار عبدی از دانشگاه کالیفرنیا و حسین داودی از دانشگاه تربیت مدرس هستند. لازم به ذکر است که بخش استخوان شناسی موزه ملی ایران با سرپرستی دکتر مرجان مشکور در سال 1390 آغاز به کار کرد و طی این مدت در کنار ساماندهی مجموعه های بقایای جانوری و انسانی، پژوهش‌های جدیدی را به انجام رسانده که مطالعه فوق یکی از این مطالعات است.
علاقمندان برای دریافت اصل مقاله منتشر شده می‌توانند به این وبگاه مراجعه کنند:
https://www.academia.edu/26990050/Broushaki_et_al_2016_._Early_Neolithic_genomes_from_the_eastern_Fertile_Crescent_Science_14_Jul_2016_DOI_10.1126_science.aaf7943
انتهای پیام/
