به‌گزارش میراث آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، امروز 16 اسفند در دومین روز از نشست «نوروز، تنوع فرهنگی و همبستگی ملی و منطقه‌ای» که به‌همت پژوهشکده مردم‌شناسی در پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، گفت: «اسفند پربرکتی است که همه آن صرف آمادگی برای استقبال از نوروز می‌شود.»
سیدمحمد بهشتی افزود: «به‌نظر می‌رسد که در فرهنگ ایرانی فصل زمستان چندان به‌رسمیت شناخته نمی‌شود؛ چراکه ما آغاز زمستان را با شب یلدا جشن می‌گیریم ــ جشنی برای آغاز تولد خورشید ــ و همه ماه اسفند را هم صرف استقبال از بهار و نوروز می‌کنیم.»
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری اظهار کرد: «اگر در فرهنگ ما به چیزی توجه شده، تلاش کرده‌ایم از زمین تا آسمانش را فتح کنیم، و درواقع هیچ موردی را فقط به زمین یا تنها آسمان محدود نکرده‌ایم.»
بهشتی با بیان اینکه ویژگی یادشده یکی از خصوصیات فرهنگی ما ایرانی‌هاست گفت: «این ویژگی در مورد نوروز بارزتر است. وجه آسمانی نوروز و تقدس آن نزد ایرانی‌ها و وجه زمینی نوروز نقطه خاصی در زمان است، همان نقطه‌ای که ما در آن به نوعی اعتدال دست می‌یابیم.»
او در ادامه با اشاره به اینکه در سایر فرهنگ‌ها زمین نقش خاصی ندارد، گفت: «در کریسمس مسیحیان زمین جایی ندارد و فقط آسمان مطرح است، اما در فرهنگ ایرانی، زمین نوروز جایگاه خاصی دارد و آمدن بهار کاملاً محسوس است.»
با گل بهار می‌آید
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به ضرب‌المثل «با یک گل بهار نمی‌شود» گفت: «در این ضرب‌المثل نوعی شوخی وجود دارد، چراکه با گل بهار نمی‌شود، بلکه با بهار گل می‌آید و بهار با یک گل آمدنِ خود را اعلام می‌کند، گلی که در ابتدای بهار حضورش احساس می‌شود.»
او در توضیح واژه «فتح» گفت: «ما در نوروز خانه‌تکانی می‌کنیم، لباس نو می‌خریم، حساب‌وکتابمان را صاف می‌کنیم و همه می‌خواهیم پرونده این سال را کامل ببندیم و نو و پاکیزه وارد سال جدید شویم.»
بهشتی با تأکید بر اهمیت موضوع خانواده و دیدوبازدید و صله رحم در نوروز گفت: «در آیین‌های ایرانی، سفره به‌نوعی نماد خانواده است، چون سفره جایی است که محل همه مشخص است و همه رو به موضوعی نشسته‌اند.»
سفره همراه با الفت
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری عامل پیوندزننده افراد دور سفره را الفت دانست و گفت: «همیشه سفره همراه با الفت است و در همه آیین‌های ما سفره نقش مهمی دارد و بارزترین سفره‌های ایرانی سفره نوروز یا همان سفره هفت‌سین است.»
او با اشاره به توجه نوروز به مناسبات بشری گفت: «نوروز حتی در زمینه باورها، قصه‌ها، روایت‌ها و اسطوره‌ها بسیار غنی و همواره همراه با آیین‌ها و مناسک خاصی بوده است.»
بهشتی با مطرح کردن این پرسش که در آستانه بهار چه‌کسی خبر اتمام زمستان را می‌آورد گفت: «فردی به‌نام ”حاجی فیروز“ از دنیای زیر زمین خبر می‌آورد که زمستان درحالِ تمام شدن است و سپس زمین نفس می‌کشد و ما با برگزاری چهارشنبه‌سوری به پیشواز نوروز می‌رویم.»
او با اشاره به وجود سنت‌ها و آیین‌های سیزده‌به‌در و روز مردگان گفت: «در همه آیین‌ها و مناسک نوروزی، ما به‌نوعی سعی در سرودن شعرِ وقت داریم.»
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در تعریف «وقت» به شعر حافظ اشاره کرد و گفت: «همان‌طور که حافظ شیرازی می‌گوید: ”دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند“؛ درواقع در اینجا ”وقت“ مفهومی متفاوت از زمان به‌لحاظ فیزیکی دارد و ابعاد و کیفیت دیگری را شامل می‌شود.»
او در ادامه افزود: «ما نوروز را ”وقت“ می‌کنیم و ”شعرِ وقت“ را با آیین‌ها و مناسکمان می‌سراییم.»
تقدس نوروز ایرانیان
بهشتی مرحله آسمانی هر چیزی را ریشه در قائل شدن تقدس برای آن دانست و به تقدس نوروز نزد ایرانی‌ها اشاره کرد.
او شاهد تقدس نوروز بین ایرانی‌ها در زمان قبل‌ازاسلام را تخت‌جمشید شمرد و گفت: «نوروز کهن برای ایرانی‌ها چیزی شبیه حج بوده است، همان‌گونه که حج مناسکی است که طی چند روز از یک ”وقتی“ آغاز می‌شود و در ”وقتی“ پایان می‌یابد، نوروز هم در ”وقتی“ آغاز می‌شود و در ”وقتی“ دیگر به‌پایان می‌رسد.»
شهر پارسه، مکه نوروز
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به مکه به‌عنوان معبد حج گفت: «مکه نوروز ”شهر پارسه“ است و همان‌طور که غیرباورمندان اجازه ورود به مکه را ندارند به‌نظر می‌رسد هر کسی حق نداشته وارد پارسه شود و به همین دلیل در گزارش‌های یونانی‌ها تا قبل از حمله اسکندر مطلبی در مورد شهر پارسه وجود ندارد.»
او در توضیح نوروز بعدازاسلام گفت: «بنا بر دو شاهد وجه قدسی نوروز بسیار ممتاز است.»
بهشتی با اشاره به دعای تحویل سال نو گفت: «این دعا فقط برای نوروز نقل شده و حتی برای اعیاد مذهبی بزرگی مانند عید فطر و قربان هم نقل نشده.»
او در توضیح اهمیت دعای تحویل سال نو، به روایتی از معصوم اشاره کرد که «به صحابه فرمودند آیا می‌دانی امروز نوروز است؟ نوروز روز بزرگی بود که ایرانی‌ها آن را حفظ کردند و شما فراموش کردید. نوروز روزی است که انسان خلق شد و هبوط کرد و نوح نجات پیدا کرد و ابراهیم بت‌ها را شکست، و درنهایت نوروز روزی است که امام منتظر ما ظهور خواهند داشت.»
رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به اینکه همه نقاط عطف حیات معنوی بشر به نوروز نسبت داده شده گفت: «بر همین اساس، نوروز باید دعای تحویل سال داشته باشد و این همان فتح آسمان نوروز است.»
سیدمحمد بهشتی افزود: «فتح آسمان و زمین نوروز و سایر چیزها را نباید به‌پای هوشمندی نوشت، بلکه موضوع پیچیده‌تر از هوش است و از نوعی دانایی و خردمندی نشئت می‌گیرد و با غنای فرهنگی مرتبط است.»
در پایان این نشست از سیدمحمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سیداحمد محیط‌طباطبایی مشاور ریاست پژوهشگاه، علیرضا حسن‌زاده رئیس پژوهشکده مردم‌شناسی، و چند نفر از مسئولان حوزه فرهنگی تقدیر شد.
انتهای پیام/
