به‌گزارش میراث آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، محمدرضا نعمتی عضو هیئت‌علمی این پژوهشگاه، در نشست پنجم «پانزدهمین گردهمایی باستان‌شناسی ایران» که دوشنبه 16 اسفند برگزار شد، گفت: «فصل سوم پژوهش‌های باستان‌شناسی قلعه ایرج ورامین با هدف کاوش ارگانیک به‌منظور اتمام کاوش ترانشه‌های فصل قبل و خوانا‌سازی و ترسیم پلان دروازه شرقی قلعه ایرج، کاوش در بخش بیرونی حصار برای مشخص کردن شیوه‌های ساخت و استحکام‌بخشی حصار، کاوش در سازه‌های معماری داخل دیواره‌های حصار برای فهم بهتر نحوه ارتباط فضاهای معماری حصار با یکدیگر و با فضای درون محوطه انجام گرفت.»
این باستان‌شناس افزود: «از کاوش‌های انجام‌گرفته در قلعه ایرج یافته‌های باستان‌شناختی شاخصی به‌دست آمده است که برخی از آن‌ها می‌تواند در تاریخ‌گذاری این محوطه راه‌گشا باشند.»
او یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناختی قلعه ایرج را سفال‌نوشته‌هایی به‌خط پهلوی ساسانی دانست که از کاوش‌های این فصل دو سفال‌نوشته در قسمت مرکزی دروازه شرقی کشف شده است.»
این باستان‌شناس اظهار کرد: «با کاوش‌هایی که در این فصل انجام گرفت، علاوه‌بر مشخص شدن پلان دروازه شرقی و همچنین دوره‌های مختلف استفاده از آن، می‌توان مراحل ساخت حصار و دوره‌های آن را ــ شامل کندن خاک از اطراف قلعه ایرج و تهیه چینه و خشت، ساخت دیوار چینه‌ای، ساخت دیوار خشتی، راهرو، برج‌ها، تاق‌ها و اتاق‌ها بر روی دیوار چینه‌ای و پُر کردن نمای بیرونی حصار از کاه گل و... ــ دانست.»
کاوش نجات‌بخشی تپه چُقاقِلاتَه در حوضه آبگیر سد مروک لرستان
مسعود بیرانوند، باستان‌شناس و دیگر سخنران این نشست، با اشاره به اینکه تپه چقاقلاته در شهرستان دورود و در 500متری شرق ساختگاه سد مروک واقع شده است، گفت: «یافته‌های کاوش در این منطقه ــ علاوه‌بر بقایای معماری شامل اشیای آهنی اکسیدشده (ازجمله تعدادی میخ) ــ قطعات ظروف شیشه‌ای، بخش کوچکی از یک ظرف برنزی، مفتول‌های برنزی، اشیای سنگی (سنگ‌ساب‌ها، سنگ‌های پاشنه و...)، مهره‌های کوچک از جنس سنگ یا خمیر شیشه، النگوهای شیشه‌ای و شمار زیادی قطعات سفال را شامل می‌شود.»
او با اعلام اینکه بر اثر مطالعه و مقایسه یافته‌های حاصل از کاوش، دوره‌های استقراری تپه چقاقلاته تعیین شده است، تصریح کرد: «قدیمی‌ترین استقرار آن، که با ساخت سازه‌های سنگی نیز همراه بوده، مربوط به دوره اشکانی است.»
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه آثار این دوره مستقیماً بر روی بستر صخره‌ای تپه ایجاد شده است افزود: «به‌نظر می‌رسد در این دوره سطح وسیعی از صخره‌های تپه با برداشت سنگ و سکوسازی تسطیح شده باشد.»
کشف 60 گوردخمه و بقایای معماری از دوره اشکانی در وِستِمین
عبدالمطلب شریفی، باستان‌شناس و مسئول پژوهشی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مازندران، نیز دیگر سخنران این نشست بود که به بیان گوشه‌ای از پژوهش‌های باستان‌شناختی محوطه تاریخی وِستِمین کیاسر استان مازندران پرداخت.
او گفت: «شرکت پیمانکار مجری خط انتقال 42 اینچ گاز قوشه و دامغان و نکا، درحین انجام عملیات عمرانی، چند گوردخمه از دوره اشکانی را در منطقه لته‌سر روستای وستمین بخش چهاردانگه شهرستان ساری نمایان ساخت.»
به‌گفته شریفی، بررسی‌های ابتدایی گویای این مطلب بود که داده‌های فرهنگی گورهای تخریب‌شده مربوط به دوره اشکانی است.
این باستان‌شناس، با اشاره به بررسی و شناسایی طول مسیر لوله گاز و کاوش محوطه وستمین توسط خودش، تصریح کرد: «ماحصل کاوش کشف 60 گوردخمه و بقایای معماری از دوره اشکانی بود.»
او اظهار کرد: «با توجه به اهمیت داده‌های باستان‌شناسی، با همکاری استانداری مازندران و شرکت ملی توسعه گاز ایران و پژوهشگاه میراث‌فرهنگی، مسیر لوله گاز از عرصه و حریم اثر خارج شده است.»
کاوش‌های باستان‌شناختی هیئت مشترک ایران و ایتالیا در خوزستان
جعفر مهرکیان، دیگر سخنران این نشست، به بیان گوشه‌ای از کاوش‌های صورت‌گرفته در دره شمی پرداخت و گفت: «گسترش پژوهش‌های باستان‌شناختی در سرزمین بختیاری به‌مرکزیت شمی در ایذه خوزستان فرایند افزایش آگاهی‌ها از فروپاشی هخامنشیان با هلنیزم (یونانیگری) و دوران سلوکی تا دوره ساسانی را در این سرزمین کوهستانی میانه زاگرس به‌دنبال خواهد داشت.»
او با اشاره به اینکه این کاوش‌ها با همکاری هیئت باستان‌شناسی ایتالیا انجام گرفته است افزود: «از آنجا که زمین‌های باستانی در همه‌جای شمی در تملک بومیان است که با کشاورزی و دامداری زندگی می‌کنند، بنابراین نمی‌توان به‌دل‌خواه و هدفمند در شمی به‌کاوش پرداخت.»
او افزود: «تملک اراضی باستانی شمی با تفهیم ارزش‌های مادی و معنوی و کارآفرینی‌های فراوان و جلب رضایت مردم یک وظیفه مبرم و ملی است که تمرکز ما بر این بوده و باید باشد.»
انتهای پیام/
