به‌گزارش میراث آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، در این بخش از نشست که صبح امروز 17 اسفند برگزار شد، علی‌اکبر مرادان و علی هژیری گزارش‌های مربوط به کاوش و مطالعات باستان‌شناختی خود را ارائه دادند.
علی‌اکبر مرادان، سرپرست فصل نخست کاوش باستان‌شناختی تپه گزوار، گفت: «با توجه به یافته‌ها به‌نظر می‌رسد که تپه گزوار به‌عنوان یکی از استقرارگاه‌های میان‌راهی کوچ‌نشینان شمال به جنوب در عصر آهن مورداستفاده قرار گرفته است.»
به‌گفته این باستان‌شناس، سفال‌های سیاه‌رنگ با نقوش کنده و پُرشده با ماده سفیدرنگ شباهت نزدیکی به سفال ماورای قفقاز قدیم مانند فرهنگ کورا-ارس، یانیق و گودین IV دارد.
او با اشاره به اینکه همین فناوری در ساخت ظروف عیلام میانه هم‌زمان با عصر آهن I در دشت خوزستان به‌کار رفته است، گفت: «برخی نیز این‌گونه سفال‌ها را با سفال‌های به‌دست‌آمده از محوطه رودخانه دجله مانند نوزی، شاخص عصر آهن I آسیای جنوب غرب یکسان می‌دانند.»
مرادان افزود: «کشف این سفال‌ها در گورستان‌های قم نیز گزارش شده که طبق تاریخ‌سنجی انجام‌شده به عصر آهن I منسوب شده‌اند.»
او در ادامه تصریح کرد: «علاوه‌بر ویژگی‌های ذکرشده، از دسته‌های سبدی این‌گونه سفال‌ها نیز نباید غافل شد که مشابه سفال‌های فرهنگ سفالی کورگان است.»
به‌گفته این باستان‌شناس، سفال‌های جیلینگی که شاخص دوره اشکانی در ایران هستند از دیگر نمونه‌های قابل‌تاریخ‌گذاری در آثار مکشوفه از تپه گزوار محسوب می‌شوند.
او افزود: «با توجه به آثار موجود، دو دوره عصر آهن و اشکانی را می‌توان برای تپه گزوار درنظر گرفت؛ اما برای تاریخ دقیق‌تر نیاز به مدارک بیشتر و همچنین انجام نمونه‌های سال‌یابی دقیق‌تر است.»
طرح سایت‌موزه در محوطه کانی زیرین
در ادامه نشست، علی هژیری به ارائه نتایج کاوش اضطراری نجات‌بخشی محوطه کانی زیرین پرداخت و گفت: «کاوش‌ها نشان داد که ساختار معماری در تدفین‌های سکایی‌مانایی به‌نحوی است که زمین تا رسیدن به ساختار طبیعی صخره‌ای کنده شده و دیواره‌های قبر به‌صورت چهار چینه سنگی با سنگ‌های بزرگ ساخته شده‌اند.»
این باستان‌شناس گفت: «بعد از قرار دادن جسد در گور، رویش را با سنگ‌های حجیم بسیار بزرگ می‌پوشانده‌اند و روی آن کپه‌هایی از سنگ ایجاد می‌کرده‌اند.»
او در ادامه، ضمن توضیح معماری مسکونی، گفت: «به‌نظر می‌رسد که در عصر آهن، با وجود معادن سنگ‌آهن در این منطقه، مردمانی یکجانشین با کاویدن در معادن به تولید شمش‌های آهن در کارگاه‌هایشان می‌پرداخته‌اند.»
او با اشاره به ظرفیت بالای معرفی و حفظ محوطه کانی زیرین گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی واحد سقز و شهرداری درحالِ بررسی طرح تبدیل این محوطه تاریخی به سایت‌موزه‌اند.»
کاوش نجات‌بخشی سد کوچری‌گلپایگان
کاظم عرب، دیگر سخنران این نشست، با اشاره به کاوش نجات‌بخشی محوطه‌های Ku.103 و Ku.104 سد کوچری‌گلپایگان گفت: «محوطه Ku.103 با توجه به بقایای اندک معماری و مواد فرهنگی، عمق کم نهشته‌های فرهنگی و طبیعی، تیپولوژی سفال‌ها و... ازجمله محوطه‌های تک‌دوره‌ای متعلق به اقوام کوچ‌رو متکی به معیشت دامداری ارزیابی می‌شود.»
او افزود: «با توجه به نتایج نمونه‌های پنج‌گانه سال‌یابی‌شده به‌روش ترمولومینسانس و سبک‌شناسی سفال‌های مکشوفه از گورها و محوطه‌های استقراری، محوطه Ku.103 با قدمت هزاره اول پیش‌ازمیلاد به‌صورت عام و دوران سلوکی و اشکانی به‌صورت خاص قابل‌تاریخ‌گذاری است.»
این باستان‌شناس گفت: «با توجه به شواهد باستان‌شناختی ازجمله فرم و جنس سفال‌ها و مطالعات آزمایشگاهی انجام‌شده، دوره استقراری محوطه Ku.104 قرون اولیه میلادی (اواخر اشکانی، ساسانی و اوایل اسلام) ارزیابی و تدفین یادشده نیز می‌تواند متعلق به اواخر دوران اسلامی (قرون نهم تا دوازدهم قمری) باشد.»
فعالیت هیئت مشترک ایران و دانشگاه بولونیای ایتالیا در تل آجری پارسه
علیرضا عسکری‌چاوردی، دیگر سخنران این نشست، با اشاره به اینکه محوطه تل آجری به‌صورت تلی از آوار خاک و آجر کم‌ارتفاع و پست است گفت: «این محوطه در فاصله تقریبی 3.5کیلومتری شمال‌غرب تختگاه تخت‌جمشید در محل فیروزی واقع شده است.»
او عمده‌ترین یافته‌های فصل سوم کاوش باستان‌شناختی در این محوطه را قطعات آجری لعاب‌دار نقش‌دار اعلام کرد که به تزیینات سازه اصلی بنا تعلق داشته است.
به‌گفته این باستان‌شناس، این تزیینات به تابلوهای چهارگوشی تعلق داشته‌اند که تصویر گاوهای نر و نقش حیوان افسانه‌ای موشخوشّو را همانند تزیینات دروازه ایشتار نمایش می‌دادند.
او اظهار کرد: «مدارک مکشوفه از محوطه تل آجری تا امروز نشان می‌دهد که در این محوطه بنای دروازه‌ای وجود داشته که به‌صورت خاص با دروازه ایشتار در دوره بابل نو، در بابل، مشابه بوده است.»
به‌گفته چاوردی، تمام شواهد باستان‌شناختی در این مجموعه اعم از سبک معماری، بن‌مایه‌های حیوانی و گیاهی به‌کاررفته در تزیین نمای دیوارها و خطوط بابلی و ایلامی در آجرهای لعاب‌دار نشان می‌دهد که این بنا در آغاز دوره هخامنشی و پیش از ساخت تختگاه تخت‌جمشید بنا شده است.
انتهای پیام/
