به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، خدیجه امامی، کارشناس پژوهشکده مردم‌شناسی این پژوهشگاه، در نشست تخصصی حجاب و عفاف گفت: «پوشاک اقوام ایرانی با توجه به کاربرد و سپس براساس شرایط مذهبی و اقلیمی انتخاب و با هنرهای دستی مانند سوزن‌دوزی و پولک‌دوزی تزیین شده است.»
او با اشاره به اینکه پوشاک فقط به تن‌پوش محدود نیست، گفت: «پوشاک یک مجموعه شامل سرپوش، تن‌پوش و پاپوش است.»
امامی راحتی و گشادی را از ویژگی‌های پوشاک اقوام ایرانی عنوان کرد و گفت: «پوشاک اقوام ایرانی نه‌تنها بسیار زیباست بلکه از منابع داخلی و طبیعی تهیه شده است.»
امامی در ادامه به تنوع پوشاک در مناطق مختلف کشور اشاره کرد و گفت: «پوشاک براساس جنسیت و رده سنی متفاوت است؛ به‌طور مثال، پوشاک سالمندان نه‌تنها در رنگ بلکه در الگوی دوخت نیز متفاوت با پوشاک جوانان است.»
این کارشناس پوشاک ایرانی را پوششی نجیب و کامل و چشم‌نواز عنوان کرد و با ابراز تأسف از اینکه در چند دهه اخیر توجه به لباس‌های سنتی بیشتر جنبه تبلیغاتی پیداکرده است، گفت: «در بسیاری از فروشگاه‌ها شاهد وجود کارهای بسیار ناشیانه و ابتدایی از لباس‌های سنتی هستیم.»
او با تأکید بر اینکه روزآمد کردن پوشاک سنتی یکی از موضوعات مهم فرهنگی است گفت: «به‌طور حتم، نمی‌توان لباس قدیمی را به همان شکل اولیه احیا کرد، اما می‌توان از عناصر این لباس‌ها در پوشاک امروزی بهره برد.»
امامی در بخش دیگری از سخنانش به فعالیت‌های پژوهشکده مردم‌شناسی درزمینه گردآوری پوشاک اقوام ایرانی از سال 1376اشاره کرد و افزود: «متأسفانه ما فضای مناسب و کافی برای نمایش و حتی نگه‌داری این پوشاک‌ها در اختیار نداریم؛ هرچند با همکاری پژوهشکده حفاظت و مرمت تا حدودی این پوشاک‌ها احیا شده‌اند.»
او یکی از معانی بازشناسی فرهنگ ایرانی‌اسلامی اقوام مختلف کشور را فرهنگ حجاب دانست و افزود: «بااین‌حال، حجاب تنها به پوشش ظاهری خلاصه نمی‌شود بلکه حجاب باید در تفکر، رفتار و گفتار باشد و در آخرین مرحله حجاب باید در پوشش نمود پیدا کند و این امر باعث می‌شود زندگی مردان و زنان ایرانی سرشار از آرامش و صلح و دوستی باقی بماند.»
نگاه باستان‌شناختی به حجاب و عفاف
در ادامه این نشست عبدالکریم شادمهر، معاون اداری، مالی و توسعه مدیریت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، نیز گفت: «پژوهش‌های این حوزه با سایر حوزه‌ها دارای تفاوت ماهوی است، چراکه نگاه به موضوعات مختلف اعم از حجاب و عفاف در این حوزه باید باستان‌شناختی باشد و با توجه به گذشته، پژوهش و مستندنگاری و نتایج آن معرفی شود.»
او با اشاره به موضوع حجاب و عفاف گفت: «از دوره عیلامی، بحث پوشش در ایران مطرح بوده و بعد از ورود اسلام هم از آن استقبال شده است.»
به‌گفته شادمهر، براساس پژوهش‌های انجام‌شده، مردان و زنان در دوران پیش‌ازتاریخی پوشش کاملی داشته‌اند و فطرت و اصالت زن نقشی مهم در جامعه داشته است.
او افزود: «برای مرکز نوآوری پژوهشگاه قرار است دو رویداد برگزار شود و در یکی از این دو رویداد که کاربست نتایج پژوهشی خواهد بود، مبحث پوشاک با رویکرد هویت ملی و ایرانی را خواهیم داشت.»
معاون اداری، مالی و توسعه مدیریت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری درباره رویداد دوم گفت: «این رویداد تحت‌عنوان ”پوشاک با رویکرد هویت اسلامی‌ایرانی“ برگزار خواهد شد.»
او مد را از نظر آماری یک شاخص مرکزی دانست و گفت: «هر اتفاقی که فراوانی بیشتری داشته باشد مد است و ما در بحث پوشاک چنین نگاهی نخواهیم داشت.»
شادمهر در ادامه به اهمیت نسبت جنسیت در مطالعات مختلف اعم از مطالعات جمعیت‌شناسی اشاره کرد و گفت: «نسبت جنسیتی 1.05 است؛ به‌عبارت دیگر، به‌ازای هر 105 مرد 100 زن در جامعه وجود دارد.»
او با اشاره به حضور فعال زنان در جامعه گفت: «خانم‌ها نقش بسیار سنگینی برعهده دارند و زمانی که به‌عنوان الگوی ایرانی‌اسلامی صحبت می‌کنیم باید توجه داشته باشیم که پوشش ریشه تاریخی دارد و باید تلاش کنیم خودمان باشیم.»
معاون اداری، مالی و توسعه مدیریت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، با بیان اینکه در بحث مد نگاه‌ها به خارج از مرزهاست، تأکید کرد: «این در حالی است که با توجه به یافته‌ها آن‌ها باید به ما نگاه کنند.»
عفاف چیست؟
فاطمه کرباسی، مشاور و مدیرکل حوزه ریاست سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، نیز با تأکید بر اینکه رفتارهای انسان از اعتقادت درونی او نشئت می‌گیرد، گفت: «اگر به عفت اعتقاد نداشته باشیم، نمود آن در رفتارهای بیرونی مشاهده خواهد شد.»
او انسان‌های عفیف را افرادی خوددار، خودنگه‌دار و باتقوا دانست و گفت: «این افراد می‌توانند جلوی هوای نفسانی خود را بگیرند؛ به‌طور مثال، افراد فقیری می‌بینیم که در رفتار و گفتار خود غنی و بی‌نیاز هستند و به‌عبارت دیگر، با سیلی صورت خود را سرخ نگه می‌دارند، چراکه این افراد عفیف هستند.»
او در تعریف عفاف گفت: «عفاف یعنی جلوگیری و نگه‌داری نفْس از آنچه حلال و لایق نیست؛ به‌عبارت دیگر، در مقامی که نمی‌توانی به حلالی دسترس داشته باشی از حرام بپرهیزی.»
کرباسی افزود: «در مرحله بعدی باید آنچه از انسان سربلند شایسته نیست سر بزند انجام ندهی.»
او با تأکید بر اینکه عفت و عفاف، پذیرش درونی است، گفت: «همه رفتارهایی که از انسان سر می‌زند بستگی به اندیشه و نظر درونی او دارد.»
عفیف کیست؟
او در توصیف یک مرد عفیف نیز گفت: «مردان عفیف چشم خود را از نامحرم فروهشته با نخستین نگاه سر خود را پایین می‌اندازند و با دید بد به زن مقابل خود نگاه نمی‌کنند.»
او درباره زن عفیف نیز گفت: «این زنان از خودنمایی خودداری کرده، با پوشش، نوع حرف زدن و راه رفتن خود باعث جلب‌توجه نمی‌شوند.»
کرباسی، با اشاره به اینکه پوشش و حجاب در حضور نامحرم معنا پیدا می‌کند، گفت: «حجاب با حضور زنان در جامعه و فعالیت‌های اجتماعی آن‌ها منافاتی ندارد؛ عفت و حجاب فقط در پوشش نیست بلکه نوعی نگاه درونی است که در رفتار تجلی پیدا می‌کند.»
مشاور و مدیرکل حوزه ریاست سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، با اشاره به گسترش فضاهای مجازی، گفت: «آیا به‌راستی در این فضاها عفت را رعایت می‌کنیم؟ آیا از ورود کسی به‌جز همسرمان به حریممان جلوگیری می‌کنیم؟»
جای خالی خودشناسی در زندگی ما
زهره سادات‌نبوی، مدرس مرکز آموزش توسعه افق اندیشه ایرانیان، در ادامه نشست با موضوع سلامت معنوی به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: «چهار بُعد سلامت شامل سلامت جسمی، معنوی، روحی و اجتماعی می‌شود.»
او سلامت معنوی را تعالی متعالی بین فرد با خود، دیگران، قدرت ماوراءالطبیعه و محیط اطراف تعریف کرد.
این مدرس اظهار کرد: «یکی از مشکلات بزرگ جامعه امروز ما این است که به‌جای اینکه انرژی خود را صرف خودشناسی و تعامل با خود کنیم تمرکزمان را بر عیب‌جویی و تربیت دیگران گذاشته‌ایم؛ این در حالی است که هنوز نمی‌دانیم چگونه باید با خودمان تعامل داشته باشیم.»
نبوی گفت: «ما باید بتوانیم استعدادها و توانمندی‌های خود را نام ببریم و ویژگی‌های مثبت و صفات منفی و نقاط‌ضعفمان را بشناسیم.»
او با اشاره به سیستم آموزشی بیمار در کشور گفت: «متأسفانه افق دید ما کم است درحالی‌که قرآن تأکید می‌کند وقتی از کاری فارغ شدی به کاری دیگر بپرداز.»
او نخستین گام برای دستیابی به‌سلامت معنوی را تعامل متعالی فرد با خودش دانست و گفت: «اگر بتوانیم این گام را به‌درستی برداریم، می‌توانیم ارتباط بهتری با دیگران، محیط و خداوند داشته باشیم.»
این کارشناس، با ابراز از تأسف از اینکه در نگاه جامعه ما انسان‌ها یا سالم‌اند یا جانی، گفت: «درحالی‌که برخی افراد بیمار هم در جامعه وجود دارند که باید به آن‌ها کمک کرد، چراکه نیاز به درمان دارند.»
او در ادامه سخنان خود به تأثیرگذاری زنان در جامعه اشاره کرد و گفت: «اگرچه زن‌ها از نظر آماری نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند، اما از نظر تأثیرگذاری، همه قدرت جامعه در دست زنان است، چراکه می‌توانند خود و مردان را مدیریت کنند.»
تحلیل جامعه‌شناختی حجاب
فریده مجیدی، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده مردم‌شناسی، دیگر سخنران این نشست بود که به تحلیل جامعه‌شناختی حجاب با تکیه بر نظریه سرمایه‌های اجتماعی پرداخت.
او با اشاره به تحقیقی در این زمینه با تمرکز بر شبکه‌های مجازی اجتماعی گفت: «مد اغلب توسط افرادی از طبقات بالای اجتماعی در راستای تلاش برای متفاوت بودن ایجاد می‌شود و زمانی که این مد را دیگر افراد جامعه دنبال می‌کنند این افراد بار دیگر برای متفاوت شدن مد جدیدی به‌وجود می‌آورند.»
به‌گفته او، این در حالی است که سایرین برای اتصال به طبقات بالا و افراد مشهور از این مدها پیروی کرده، با این کار تلاش می‌کنند بیشتر شناخته شده و مقبولیت به‌دست آورند.
او افزود: «درواقع، افرادی که با استفاده از سایر روش‌ها نتوانند نمودی در جامعه کسب کنند از طریق پیروی از مد سعی می‌کنند این کمبود را جبران و سرمایه اجتماعی کسب کنند.»
مجیدی، در مورد انتشار عکس‌های خصوصی با پوشش‌های خاص و تلاش افراد برای جذب دنبال‌کننده‌های بیشتر در فضای مجازی به‌ویژه اینستاگرام گفت: «برخی از افراد که نمی‌توانند با تکیه بر سرمایه‌های اجتماعی مانند تحصیلات، خانواده و غیره به مقبولیت اجتماعی موردنظر خود برسند و می‌خواهند دنبال‌کننده‌های زیادی در این شبکه‌ها داشته باشند با استفاده از نوع پوشش خود سعی می‌کنند دنبال‌کننده‌های بیشتری جذب کنند تا سرمایه اجتماعی را که از سایر روش‌ها نتوانسته‌اند جذب کنند با این روش به‌دست آورند.»
او در ادامه به کسب درآمد این افراد به پشتوانه دنبال‌کننده‌های زیاد در فضای مجازی اشاره کرد و سپس با بیان اینکه یک پدیده اجتماعی به‌طور حتم فقط یک دلیل ندارد و باید به بررسی مجموعه علل آن پرداخت، گفت: «اگر این اعمال را سیاست‌گذاران ناهنجاری اجتماعی محسوب می‌کنند باید علت آن را در جدایی بین اهداف نهادینه‌شده فرهنگ یک جامعه و راه‌های ساخته‌شده برای دستیابی به سرمایه‌های اجتماعی جست‌وجو کرد.»
در پایان این نشست به‌قید قرعه به پنج نفر از شرکت‌کنندگان به‌رسم یادبود چادر اهدا شد.
انتهای پیام/
