به‌گزارش خبرنگار میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قزوین، محمد‌علی حضرتی‌ها، مدیرکل میراث‌فرهنگی این استان، شنبه 21 مرداد 96، دژ باشکوه حسن صباح را یکی از مهم‌ترین شگفتی‌های گردشگری استان قزوین خواند و گفت: «قلعه تاریخی حسن صباح یکی از قلاع تاریخی ایران و مهم‌ترین پایگاه اسماعیلیان در دوران حکومت این فرقه در سرزمین الموت است که به‌دلیل پیشینه تاریخی، طبیعت بکر و آب‌و‌هوای مطلوب روستای گازرخان و آداب‌ورسوم جامعه محلی آن، گروه‌های گردشگری داخلی و خارجی بسیاری در طول سال جذب این منطقه می‌شوند.»
او سامان‌دهی و بهسازی آثار و محدوده‌های تاریخی را از ضرورت‌های اجرایی این اداره‌کل برشمرد و اظهار کرد: «با توجه به اینکه قلعه تاریخی حسن صباح سالانه پذیرای خیل عظیمی از گردشگران است و ایمنی بازدیدکنندگان از آثار تاریخی و فراهم آوردن رضایت‌خاطر این عزیزان از اولویت‌های نخست محسوب می‌شود، عملیات مرمت و بهسازی مسیر دسترس به این اثر ارزشمند تاریخی شامل احداث دیوار سنگی حائل به‌طول 100 متر و تسطیح و خاک‌برداری و خاک‌ریزی کف‌فرش آجری آن در سال گذشته با تأمین هزینه از محل اعتبارات ملی این اداره‌کل صورت پذیرفت.»
او در ادامه یادآور شد: «مرحله جدید سامان‌دهی و بهسازی این اثر باشکوه تاریخی شامل سامان‌دهی ورودی قلعه، نصب نرده‌های چوبی در مسیر ورودی، بازسازی دیواره‌های ضلع شرقی، مرمت و بهسازی دیوارها با کاه‌گل، مرمت پله‌های قلعه، پاک‌سازی محیطی و احداث انبار برای قلعه از اواسط تیر‌ماه سال جاری با هزینه‌ای معادل 700میلیون ریال از محل اعتبارات ملی میراث‌فرهنگی و تحت نظارت و کارشناسی سعید صفاری آغاز شده و هم‌اکنون درحال انجام است و درصورت تأمین اعتبار موردنیاز، مرمت بدنه، برج‌ها و سقف قلعه همراه با انجام کاوش‌های باستان‌شناختی در دستورکار قرار خواهد گرفت.»
پیشینه تاریخی قلعه حسن صباح
در شمال‌شرق آبادی گازرخان و بر بلندای کوهی از سنگ یکپارچه با ارتفاع 2100 متر از سطح دریا که به پرتگاه‌های مخوفی منتهی می‌شود قلعه‌ای پرشکوه قرار دارد که به‌گزارش حمدالله مستوفی، نخست در سال 226 قمری به‌دست داعی الی‌الحق حسن‌بن زید‌الباقری بنا شده و در شب چهارشنبه ششم رجب سال 483 قمری به‌تصرف حسن صباح درآمده و اکنون آن را به‌نام «قلعه الموت» یا «قلعه حسن» می‌خوانند.
تنها راه ورود به قلعه در انتهای ضلع شمال‌شرق چند متر پایین‌تر از برج شرقی دژ واقع شده که کوه هودکان با فاصله‌ای نسبتاً زیاد بر آن مشرف است. در این محل تونلی در تخته‌سنگ بریده شده که دارای 6 متر طول، 2 متر عرض و 2 متر ارتفاع است. پس از عبور از این گذرگاه، آثار باقی‌مانده برج جنوبی قلعه و دیواره جنوب‌غرب آن، که روی شیب تند تخته‌سنگ ساخته شده، آشکار می‌شود. در دامنه جنوبی کوه قلعه، خندقی به‌طول تقریبی 50 متر و عرض 2 متر کنده‌اند و آن را از آبی که داخل قلعه می‌آمد پُر می‌کرده‌اند تا هیچ راه نفوذی از آن جبهه متصور نباشد.
بر روی دامنه‌های تند دیگر صخره نیز هر جا که بیم بالا رفتن مهاجمان می‌رفته خندق‌هایی کنده و دیواره بالایی آن‌ها را مورب برآورده‌اند تا امکان هر گونه عبوری را بازستاند. همچنین در هر نقطه که شیاری وجود داشته است با ساختن دیواره‌هایی سنگی یا آجری راه ورود را مسدود ساخته‌اند. با عبور از پای دیوار شرقی قلعه که حدود 10 متر و به‌ارتفاع 5 متر است به بخش اصلی دژ می‌رسیم که تختگاه حسن صباح در طول اقامت 35ساله او در الموت است و در بالای آن بقایای چند اتاق که سقفشان فرو ریخته به‌چشم می‌خورد.
این قلعه پس از تسلیم رکن‌الدین خور‌شاه در شوال 654 قمری به‌دستور هلاکو به آتش کشیده و ویران شد و از آن پس به‌عنوان تبعیدگاه و زندان مورد استفاده قرار گرفت.
یکی از شگفتی‌های قلعه حسن، سیستم پیچیده آب‌رسانی با تنبوشه‌هایی به‌قطر 10 سانتی‌متر است که از چشمه کلدر، آب را به دژ رسانده و در حوض‌های سنگی ذخیره می‌کرده‌اند. در جنوب‌غرب این قسمت از قلعه در میان شیب بسیار تندی که به پرتگاه‌های عمیق می‌رسد حوضی در دل سنگ به‌ابعاد تقریبی5×8 متر کنده‌اند که هیچ‌گاه از آب خالی نشده است.
انتهای پیام/
