به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، فرشته رحیمی، کارشناس ایکس‌ری و آی.سی.پی این مطلب را در نشست موزه سبز که امروز چهارشنبه 25 مرداد 96 در محل پژوهشگاه برگزار شد، مطرح کرد و با اشاره به طرح بررسی کیفیت هوا در دو ایستگاه شهر تهران در سال 1394 افزود: «تهران به‌عنوان یکی از کلان شهرهای جهان با وسعت و جمعیت زیاد، ساخت‌و‌سازهای شهری و انبوه خودروها، ترافیک و صنایع‌کوچک و بزرگ، به‌گونه‌ای است که سلامت انسان‌ها و موجودات زنده دیگر را می‌تواند مورد تهدید قرار دهد.»
این کارشناس اظهار کرد: «بررسی آماری دادههای ثبت‌شده از آلاینده‌های گازی NO2 ، SO2، O3 و ذرات معلق با قطر کوچک‌تر از 2.5 و 10 میکرون می‌توانند یکی از منابع مفید اطلاعاتی ما برای مطالعات شرایط محیطی موزه‌ها و وضعیت حفاظتی آثار موجود در آن‌ها محسوب شوند.»
به گفته او در فاز اول این پروژه با توجه به موقعیت موزه‌های مورد مطالعه نزدیک‌ترین ایستگاه‌ها برای بررسی کیفیت هوای پیرامون آن‌ها اطلاعات دو ایستگاه امام خمینی و پاسداران در دو منطقه مرکز و شمال شهر تهران انتخاب شد و دادههای آن‌ها در یک بررسی آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
رحیمی تصریح کرد: «طبق نتایج بررسی غلظت ذرات معلق PM2.5 و PM10 در سال 94 فراتر از حد مجاز بوده و پدیده‌های گرد و غبار، وارونگی و بارندگی بر تأثیر‌پذیری بالای چگونگی توزیع و پراکندگی ذرات معلق از شرایط جوی دلالت دارد.»
او گفت: «غلظت گاز NO2 در ایستگاه پاسداران در ماه‌های مشابه دارای غلظت بیشتری نسبت به ایستگاه امام خمینی است درحالی‌که ذرات معلق PM2.5 در ایستگاه امام خمینی دارای غلظت بیشتری نسبت به ایستگاه پاسداران است.»
ساختمان موزه مهم‌ترین و نخستین لایه حفاظتی
در ادامه نشست منیژه هادیان دهکردی، مدیر گروه شناخت مواد پژوهشکده حفاظت و مرمت، مهم‌ترین و نخستین لایه حفاظتی موزه، ساختمان آن و سپس گالری‌ها و ویترین‌ها اعلام کرد.
او گفت: «همیشه برای پیشگیری از آلودگی‌های محیطی در موزه‌ها، نیاز به صرف هزینه فراوان نیست بلکه گاهی با بسته نگه‌داشتن پنجره‌ها و استفاده از درزگیر برای در و پنجره می‌توان به اندازه چشمگیری از آلودگی پیشگیری کرد.»
هادیان دهکردی در ادامه به تجزیه و تحلیل داده های محیطی موزه‌های مورد مطالعه در شهر تهران پرداخت و گفت: «اگرچه ویترین موزه‌ها به‌دلیل بسته بودن، کمتر تحت‌تأثیر آلودگی‌های محیط بیرون قرار می‌گیرند اما برای پیشگیری از آلودگی باید به جنس مواد سازنده ویترین، نوع اثری که در آن نگهداری می‌شود و میزان تبادل هوا با بیرون نیز توجه داشت.»
این کارشناس در ادامه توضیحاتی درباره اندازه‌گیری غلظت آلاینده‌های گازی با استفاده از دستگاه آنالیزگر، تخمین غلظت گاز ازن با استفاده از دزیمترلاتکس و ارزیابی پتانسیل خوردگی محیط با استفاده از کوپن‌های فلزی ارائه کرد.
به گفته او با استفاده از محاسبات ریاضی می‌توان، شاخص مدت زمان پیشگیری در برابر آسییب را در یک دوره زمانی تعیین کرد.
هادیان دهکردی افزود: «این شاخص براساس تأثیرات دما و رطوبت روی آثار آسیب‌پذیرتر مانند مواد آلی تعیین شده و براساس آن می‌توان به کیفیت محیط موزه پی برد.»
او با اشاره به این که شرایط محیطی موزه‌های ما در بسیاری از موارد ضعیف است، گفت: «این ضعف عمدتا در فصل تابستان وجود دارد چراکه در این فصل به‌دلیل جوابگو نبودن سیستم سرمایشی، اغلب در و پنجره‌های موزه‌ها را باز می‌گذارند و همین امر منجر به نوسان دما و رطوبت در موزه می‌شود.»
هادیان در توضیح غلظت گاز ازن در موزه‌ها نیز گفت: «کمترین غلظت این گاز را عمدتا در ویترین‌های نمایش داشتیم چراکه در این ویترین‌ها کمترین تبادل هوا وجود دارد.»
او با اشاره به تأثیر پارامترهایی مانند دما و رطوبت در پتانسیل خورندگی محیط‌های مورد مطالعه گفت: «برای این‌که شاهد آلودگی کمتری باشیم باید حداقل یک سال از تولید محصولات مورد استفاده در موزه‌ها گذشته باشد تا مواد سازنده مانند چوب، چسب و غیره باعث آلودگی و آسیب به اشیا موزه‌ای نشوند.»
راهنمای کنترل شرایط محیطی در مراکز فرهنگی
در ادامه فرح‌السادات مدنی کارشناس آر. اف به‌معرفی کتاب «راهنمای کنترل شرایط محیطی در مراکز فرهنگی» که از سوی او و منیژه هادیان دهکردی ترجمه شده است، پرداخت و گفت: «این کتاب ترجمه‌ای از یک منبع انگلیسی است که در ارتباط با پروژه موزه‌سبز ترجمه و چاپ شده است.»
اوافزود: «در این کتاب شرایط مناسب محیطی برای مجموعه‌های فرهنگی و راهبردهای حفاظت پیشگیرانه از دیدگاه‌های مختلف (شرایط محیطی مناسب، مهار آفات زیست‌محیطى و مقابله با آن‌ها و نقش معماری و...)، در شرایط مختلف اقلیمی و به‌طور خاص در کشور استرالیا بررسی می‌شود.»
به گفته این کارشناس، مطالب کتاب حاصل تجربیاتی است که در کشور استرالیا به‌دست آمده است.
او توجه به عوامل محیطی و روش‌های کنترل آن در مناطق مختلف اقلیمی با تأکید بر اهمیت حفاظت پیشگیرانه به‌عنوان راهکاری بنیادی برای حفاظت از مجموعه‌های فرهنگی و تأکید بر استفاده از روش کنترل محیطی غیر‌فعال با اهداف حفاظتی، با توجه به شرایط اقلیمی محلی و فناوری مناسب ساختمان را دو هدف اصلی تهیه و انتشار کتاب اعلام کرد .
مدنی افزود: «از دلایل انتخاب این کتاب برای ترجمه می‌توان به طرح موضوع کنترل محیطی غیر فعال به‌عنوان یک روش غیر‌مخرب، کم‌هزینه و قابل اجرا در مراکز فرهنگی، بررسی انواع مختلف شرایط آب و هوایی و ارائه راهکارهای متناسب با هر اقلیم که با توجه به تنوع اقلیمی در کشور ما اشاره کرد.»
به گفته این کارشناس، راهکارهای ارائه شده در کتاب می‌تواند برای متخصصان نیز راهنمای مناسبی باشد که کاربردی بودن موضوعات مطرح شده در کتاب (ساده و عملی) است .
بررسی شرایط محیطی 9 موزه تهران
«معرفی و توصیف شرایط محیطی موزه های مورد مطالعه در تهران» موضوع دیگری بود که نرگس افضلی‌پور و فضه رحیمی کارشناسان حفاظت و مرمت در دو سخنرانی مجزا؛ به‌معرفی و موقعیت هر موزه در شهر تهران پرداخته و مشخصات عمومی بخش‌های مورد مطالعه در هر یک از آن‌ها را توصیف کردند و با بیان دلایل انتخاب این موزه‌ها برای پروژه یاد شده مکان‌های مورد ارزیابی در موزه‌ها را بررسی کردند.
به گفته این دو کارشناس در قالب فاز اول طرح پژوهشی‌آموزشی کیفیت هوای 9 موزه دولتی و خصوصی در سطح تهران شامل موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی، کاخ‌موزه گلستان، کاخ‌موزه نیاوران، موزه دفاع‌مقدس، موزه علوم و فناوری، موزه علوم زمین تهران، موزه حشرات و موزه گرافیک ایران مورد بررسی قرار گرفتند.
این موزه ها در مناطق مختلف آب و هوایی و بافت شهری با امکانات و شرایط متفاوت (معماری، تأسیسات، نوع آثار و غیره) انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند.
انتهای پیام/
