درباره ثبت ملی نجف دریابندری و دیگر بزرگان فرهنگ ایران

یكى از بزرگ‌ترین تهدیداتى كه حیات میراث‌فرهنگی ناملموس (ICH) را تهدید می‌كند، کاهش روزافزون تعداد حاملان میراث ناملموس است. این حاملان را می‌توان گنجینه زنده بشرى به شمار آورد كه اغلب استادكاران صنایع‌سنتی، موسیقی، رقص یا نمایش و قصه‌گویی و به عبارتى حافظان دانش و مهارت‌هاى سنتى هستند.

 یک راه مؤثر برای پاسدارى مناسب از میراث‌فرهنگى ناملموس این است که اطمینان حاصل شود که حاملان این میراث همچنان دانش و مهارت‌های خود را به نسل‌های جوان انتقال می‌دهند. از این رو است كه کنوانسیون 2003 راه را براى پاسدارى و انتقال میراث‌ناملموس ناشناخته، میسر می‌کند. یونسکو همچنین دولت‌ها را تشویق می‌کند سیستم‌های ملی حمایت از «گنجینه‌های زنده بشرى» را ایجاد کرده، حاملان میراث‌ناملموس را شناسایی و آن‌ها را به آموزش و انتقال دانش و مهارت‌های خود تشویق كنند.

 برنامه «گنجینه‌های زنده بشرى» با هدف تشویق کشورهای عضو به حمایت رسمى حاملان و متخصصان سنتی با استعداد، موجبات انتقال دانش و مهارت‌های آن‌ها به نسل‌های جوان را فراهم می‌كند.

سازمان میراث‌فرهنگى، صنایع‌دستى و گردشگرى در سال گذشته به شناسایى گنجینه‌هاى زنده بشرى اقدام كرده و تاكنون افرادى را در حوزه‌هاى گوناگون میراث ناملموس معرفى كرده است. تاكنون تعدادى از بزرگان فرهنگ ایران، در زمره گنجینه زنده بشرى معرفى شده‌اند.

شیرمحمد اسپندار نوازنده دونلی از بلوچستان، خالو قنبر راستگو نوازنده نی‌جفتى از هرمزگان، استاد غلامرضا نبى‌پور مقنى و حفار قنات از خراسان‌رضوی از این جمله‌اند. نجف دریابندرى هم به‌عنوان گنجینه زنده بشری در میراث خوراک در فهرست حاملان میراث ناملموس (نادره‌کاران) كشور ثبت شد. او بخش عظیمی از معارف میراث خوراك ایران را در كتاب «مستطاب آشپزى» گرد آورده است. پیش از او هم كتاب‌هاى ارزشمندى در آشپزى ایران  نوشته شده، اما كار دریابندرى  ویژه است. كتاب او دایره‌المعارف میراث خوراک ایرانى است و سهم مهمى در حفظ میراث ناملموس خوراك ایران دارد؛ اگرچه ایجاد فهرست گنجینه‌هاى زنده بشرى زودهنگام نیست، اما می‌تواند زمینه را براى انتقال دانش و مهارت میراث ناملموس فراهم كند.

*مدیر‌كل دفتر ثبت آثار و احیای میراث معنوى و طبیعى

یادداشت منتشر شده در شماره94 (شهريور 96) ماهنامه سرزمين‌من

انتهای پیام/

کد خبر 1396060813