به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مهرداد حجازی عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان این مطلب را امروز سه‌شنبه ۵ دی ۹۶ در نشست تخصصی «زلزله و میراث‌فرهنگی» که به همت پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی‌تاریخی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، برگزار شد، مطرح کرد.
او به مواردی در خصوص چارچوب یک توصیه‌نامه برای مدیریت زلزله در بناهای تاریخی اشاره کرد و افزود: «تهیه توصیه‌نامه برای مدیریت زلزله در بناهای تاریخی ایران نیازمند تعریف یک پروژه فراملی با حضور معدود متخصصان ایرانی و نامحدود متخصصان خارجی (با استفاده از تجارب خارجی) است.»
او با تأکید بر ضرورت استفاده از تجارب بین‌المللی در این زمینه افزود: «برگزاری دوره‌های آموزشی ادواری برای مرمتگران و برای مهندستان در این راه یک ضرورت است.»
به گفته حجازی این توصیه‌نامه را تنها دو کشور در اختیار دارند.
او تصریح کرد: «ما به اندازه انگشتان دست متخصص ایرانی و به تعداد نا‌محدودی متخصص خارجی داریم و هیچ راهی نداریم که برای دستیابی به یک استراتژی کلی یک پروژه فرا ملی انجام دهیم زیرا نه تجربه داریم و نه پول.»
او گفت: «دو کشوری که موفق به نوشتن توصیه‌نامه شده‌اند بر اساس منشور اسکارسای آن را تدوین کرده‌اند زیرا که راهی به جز این نیست و این منشور حاصل بیست سال زحمت متخصصان علمی است.»
سازندگان بناهای تاریخی زلزله را می‌شناختند
مهناز اشرفی رئیس پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی‌تاریخی نیز در این نشست گفت: «زلزله بم ۱۴سال پیش اتفاق افتاد و در این سال‌ها پژوهشکده ابنیه و بافت‌های فرهنگی تاریخی و حفاظت و مرمت آثار فرهنگی تاریخی برنامه‌های زیادی را در این راستا برگزار کرده و امسال نیز با توجه به زلزله کرمانشاه برگزاری این نشست ضروری به نظر می‌رسید.»
او با اشاره به اینکه بحث زلزله برای ما امری آشناست و اهمیت تاریخی دارد، افزود: «حتی برخی از شهرهای جدید روی خرابه‌های ناشی از زلزله‌های گذشته بنا شده‌اند.»
اشرفی با انتقاد از اینکه در سال‌های گذشته بعد از وقوع زلزله همواره اسکان موقت دغدغه بوده که البته تمامی سازه‌های ساخته‌شده برای اسکان موقت نیز به اسکان دائم تبدیل شده‌اند، گفت: «نمونه این موارد را هنوز در بوئین‌زهرا می‌توان دید.»
او تأکید کرد: «در بازسازی‌های بعد از زلزله باید علاوه بر آثار فرهنگی تاریخی به میراث ناملموس نیز توجه کرد زیرا که تنها میراث کالبدی دارای اهمیت نیستند.»
اشرفی با بیان اینکه مقاوم‌سازی در برابر زلزله در بنای مدرن با تاریخی متفاوت است و نمی‌توان رفتار یکسانی در مورد هر دو داشت تصریح کرد: «بناهای تاریخی ایران در بسیاری از زلزله‌ها مقاومت کرده سالم مانده‌اند و این نشان می‌دهد که سازندگان این بنا‌ها زلزله را می‌شناختند و اصول و تمهیدات خاصی را در نظر داشته‌اند و حال ما باید این اصول را بشناسیم و در مورد آن تحقیق کنیم.»
هیچ اثر تاریخی کرمانشاه تخریب نشده است
رشیدی کار‌شناس دفتر فنی اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان کرمانشاه دیگر سخنران این نشست نیز به ارائه گزارش از وضعیت ابنیه و مجموعه‌های تاریخی استان کرمانشاه پرداخت و گفت: «وقوع زلزله در بیست‌و‌یکم آذر سال ۹۶ بسیاری از خانواده‌های کرمانشاهی را داغدار کرد و آسیب‌های جبران‌نا‌پذیری به آن‌ها زد که خوشبختانه با کمک‌های مردمی تا به امروز مختصری از این مشکلات رفع شده است.»
او افزود: «بنا‌ها و مجموعه‌های تاریخی استان کرمانشاه پس از زلزله تحت تأثیر زلزله قرار گرفته و آسیب‌هایی به آن‌ها وارد شده که خوشبختانه در هیچ یک از مناطق با وجود شدت زلزله آثار به‌طور کامل تخریب نشده‌اند.»
او تصریح کرد: «بخش‌هایی از بناهای تاریخی این استان که تأثیرپذیر‌تر بوده‌اند آسیب‌هایی دیده‌اند که قابل مرمت هستند.»
این کار‌شناس در ادامه به آثاری نظیر طاق‌گرا، بنای زیج‌منیژه یا طاق، محوطه قلعه‌گبری، بناهای عمارت خسرو، کاروانسرای عباسی قصر شیرین، ارگ تاریخی گیلانغرب و... اشاره کرد که همگی پابرجا هستند و در برخی موارد آسیب‌های خیلی جزئی دیده‌اند.
احتمال تقابل دیدگاه‌های مهندسان و تاریخ‌دانان در پایدارسازی لرزه‌ای بناهای تاریخی
منصور ضیایی‌فر عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله ایران دیگر سخنران این نشست با اشاره به مواردی در خصوص پایدارسازی لرزه‌ای نظیر انسجام، مقاومت، شکل پذیری، انعطاف پذیری و میرایی گفت: «اگر این تکنیک‌ها رعایت شود طول عمر لرزه‌ای سازه بالا می‌رود.»
او با اشاره به ضرورت پایدار سازی بناهای میراث‌فرهنگی در مقابل زلزله گفت: «در بحث زمین‌لرزه و بناهای میراث فرهنگی باید برخی از موارد نظیر اینکه طراحی شده بر اساس تجربه و شهود از خطر لرزه‌ای، در معرض فرسایش و دستکاری‌های ناپخته و تغییر در فضای خطر لرزه‌ای در زمان حاضر را مد نظر داشت.»
او افزود: «پایدارسازی بناهای میراث‌فرهنگی در مقابل زمین لرزه بر اساس حفظ ارزش‌های تاریخی آن‌ها در وجوه مختلف (اصالت، معماری، زیبایی، باستان‌شناسی و...) صورت می‌گیرد و حفظ این ارزش‌ها برای سالیان دور ممکن است نیازمند دستکاری‌های ناخواسته در بنا و کاسته شدن از ارزش‌های تاریخی موجود بنا شود.»
ضیایی با اشاره به اینکه این کار توسط تاریخ‌دانان، باستان‌شناسان، هنرمندان، معماران، سیاستمداران، مسئولان جهانگردی و زلزله‌شناسان، مهندسان ژئوتکنیک و مهندستان سازه انجام می‌گیرد تصریح کرد: «احتمال تقابل در دیدگاه‌های دو گروه در پایدارسازی لرزه‌ای بناهای تاریخی وجود دارد.»
انتهای پیام/
