هر سال، حدود ٣٠میلیون زائر به مشهدالرضا سفر می‌کنند که برای خدمات‌رسانی در زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی به این خیل عظیم، نیازمند بسترسازی در عرصه‌های مختلف هستیم. ره‌آورد سفر و سوغات فرهنگی یکی از مهم‌ترینِ این بخش‌هاست که در این راستا برنامه‌های مدونی در دستور کار قرار گرفته است.
با توجه به ورود میلیون‌ها زائر و گردشگر داخلی و خارجی به استان خراسان رضوی، علی‌الخصوص مشهد مقدس، تعریف کاربردهای جدید برای صنایع دستی و معرفی آن‌ها به عنوان سوغات می‌تواند راه خوبی برای ترویج این «هنرصنعت» باشد.
در این راستا، با توجه به جایگاه فرهنگی صنایع دستی و سنتی، کاربردهای نوین و جدید هنرهایی مانند مسگری، نمدمالی، رنگرزی، چادرشب‌بافی و... می‌تواند موجب استقبال گردشگران از این صنایع شود. همچنین نقش‌آفرینی هنرمندان در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌تواند به عنوان دیگر دستاورد معرفی صنایع دستی به مثابه سوغات جدید مشهد مورد توجه قرار گیرد. صنایع‌دستی در کنار همه کاربردهایی که دارد می‌تواند به‌عنوان سوغات مشهد، پیام‌رسان ابعاد فرهنگی و خصوصا فرهنگ رضوی سفر برای گردشگران داخلی و خارجی باشد زیرا بخشی از سفر و گردشگری همراه با هدیه و سوغات است که نه‌تن‌ها تأثیر اقتصادی در خور توجهی در بر دارد بلکه صنایع‌دستی را به پیام‌رسان فرهنگی تبدیل می‌کند. بخشی از موفقیت‌های اقتصادی در شهرهایی نظیر مشهد نیز با توجه درست و دقیق به اقتصاد گردشگری و اقتصاد سفر محقق می‌شود. از این رو، خلاقیت و کاربردی کردن محصولات صنایع دستی از ضروریات و نیازهایی است که باید با برنامه‌ریزی هدفمند انجام شود.
همچنین باید با هدفمند کردن محصولات صنایع دستی و در نظر گرفتن نیاز مصرف‌کنندگان در نوع کاربری محصولات این بخش، به رشد و پرورش هنرمندان، حمایت از آنان، جلب توجه گردشگران و کشف بازارهای جدید در این عرصه اقدام کرد. زندگی مدرن و فاصله گرفتن از زندگی‌های سنتی و تغییر نیاز‌ها موجب شده است اغلب محصولات صنایع دستی و هنرهای سنتی کارایی خود را از دست بدهند و با گذر زمان و مرگ هنرمندان و استادان این رشته‌ها، محصولاتی از این دست دیگر تولید نشود. تغییر کاربری صنایع دستی می‌تواند راه مؤثر برای جلوگیری از فراموشی و حتی احیای رشته‌های منسوخ‌شده یا در معرض فراموشی باشد.
اکنون بیش از ٢۵هزار هنرمند در رشته‌های مختلف هنرهای سنتی و صنایع دستی در خراسان رضوی فعال هستند که تاکنون برای ٢٠هزار هنرمند صنایع دستی استان کارت صنعتگری صادر شده است.
بیش از 4هزار نفر از هنرمندان استان نیز زیر پوشش بیمه هستند. حمایت از هنرمندان در رشته‌های مختلف موجب حمایت و صیانت از هنرهای دستی می‌شود که در این زمینه، برنامه‌های متعدد و متنوعی وجود دارد. برای تحقق این مهم، جلساتی با کار‌شناسان حوزه صنایع دستی در بخش آموزش، تولید و سامان‌دهی سوغات برگزار شده است و در نظر داریم نمایشگاه‌های سوغات زائر در مناسبت‌های مختلف سال را برگزار کنیم تا سوغات اصیل جایگزین سوغات‌های وارداتی برای زائران و گردشگران داخلی و خارجی شود. هنرمندان بسیاری هستند که در گوشه منازل خود به تهیه محصولات هنری اصیل می‌پردازند و هیچ ادعایی در این زمینه ندارند که باید با شناسایی و جذب آنان، برای حفاظت و صیانت از هنر آنان کوشید.
صنایع دستی با دارا بودن ویژگی‌هایی مانند برخورداری از بار فرهنگی، تأمین حدود ٩٠درصد مواد اولیه آن‌ها از منابع داخلی، نقش دست در تولید آن، مکمل اقتصاد کشاورزی، برخورداری از ارزش افزوده و نیاز نداشتن به سرمایه‌گذاری زیاد، در مقایسه با سایر صنایع، از ویژگی‌های مطلوب برای رشد، توسعه و ایجاد اشتغال در هر منطقه برخوردارند و می‌توانند نویدبخش زندگی خوب برای هنرمندان، جاذبه‌ای منحصربه‌فرد برای گردشگران، و نقطه قوتی در تحقق اقتصاد مقاومتی باشند. تغییر کاربری و ایجاد خلاقیت در کاربردهای جدید برای صنایع دستی و هنرهای سنتی راهی اجتناب‌ناپذیر و مؤثر برای حفاظت از هنرهای قدیمی و موجب زنده نگه داشتن هنرهای اصیل ایرانی و بومی در هر منطقه است.
* مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان رضوی
انتهای پیام/
