به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری زنجان، عمارت ذوالفقاری را  سردار اسعد ذوالفقاری در اواخر دوران قاجار در محله‌ای قدیمی موسوم به «دالان آلتی» در ضلع شمالی سبزه‌میدان و مسجد جامع زنجان ساخت که هم‌اکنون موزه باستان‌شناسی و مردان نمکی نام گرفته است.

این عمارت را که با تقلیدی از بناهای گوتیک اروپا ساخته شده است سردار اسعد ذوالفقاری برای پسرش به ارث گذاشت و پس از او محمودخان ذوالفقاری ساکن و صاحب‌خانه شد. 

محمودخان که در زمان قضیه آذربایجان و فرقه دموکرات، به مقابله با دموکرات‌ها پرداخته بود از محمدرضا شاه پهلوی درجه سرهنگی دریافت کرد و حالا قدیمی‌های شهر، عمارت را  به نام خانه محمودخان می‌شناسند.

قدم زدن در عمارت بزرگ ذوالفقاری به گشتی در تاریخ می‌ماند که در آن در بنایی قاجاریه می‌توانید آثاری از پیش  از تاریخ، آثاری از عصر آهن و دوران اشکانی و آثار دوره اسلامی و مربوط به ایلخانان مغول را ببینید و نهایتا به موزه بزرگ مردان نمکی وارد شوید.

این موزه شامل سه بخش است، بخش پیش از تاریخ، بخش تاریخی و بخش اسلامی.

بخش پیش از تاریخی

در این بخش اشیای دوره پیش از تاریخ مکشوفه از استان زنجان از محوطه‌های «تپه نور» سلطانیه مربوط به هزاره پنجم ق.م و «تپه خالصه» خرمدره مربوط به هزاره ششم ق.م و «سها چای‌تپه» مربوط به هزاره چهارم ق.م نگهداری می‌شوند. این اشیا شامل انواع کاسه‌های سفالین ساده و منقوش، انواع ابزار سنگی بنام میکرولیت و ابزار استخوانی و پیکرک‌های حیوانی است.  

بخش تاریخی

در این بخش انواع ظروف سفالین عصر آهن مکشوفه از زنجان شامل انواع سفال‌های خاکستری و نخودی، ظروف سفالین لعابدار دوره اشکانی، انواع خمره های ذخیره آرد، انواع ابزار جنگی از جنس مفرغ شامل سرگرز و پیکان، سرپیکان و شمشیر های ساده و منقوش است.

بخش اسلامی

 در این بخش انواع اشیای دوره اسلامی شامل پی سوزهای ساده و لعابدار دوره ایلخانی، کتب خطی با موضوع مذهبی و ستاره شناسی، کاشی های ستاره‌ای و زرین فام مکشوفه از گنبد سلطانیه، سکه‌های دوره های مختلف تاریخی نگهداری می‌شوند.

موزه مردان نمکی

یکی از جاذبه‌های بی‌بدیل و بکر زنجان وجود مومیایی‌های نمکی در موزه عمارت تاریخی ذوالفقاری است که در دنیا بی‌همتاست.

در سال 1372 در پی جریان استخراج نمک از معدن نمک چهرآباد زنجان جسدی کشف شد که پس از تحقیقات و بررسی های صورت گرفته و بر اساس سالیابی آزمایشات کربن 14 فهمیدند معدن کاری از دوره ساسانی است. در سال 1383 جسد مرد نمکی شماره دو در این معدن کشف شد.

این جسد متعلق به مردی میانسال با میانگین قد حدود 180 سانتی متر بوده که در جریان ریزش دیواره‌ها و سقف تونل کشته شده است. مرد نمکی شماره سه نیز در همان سال از معدن نمک چهرآباد زنجان به دست آمد.  

مرد نمکی شماره چهار سالم‌ترین و کامل‌ترین مومیایی مکشوفه از معدن نمک چهر آباد زنجان است . این جسد علیرغم آسیب دیدگی به هنگام مرگ تقریبا بیشتر قسمت‌های بدن، سالم باقی مانده است که شامل مجموعه استخوان‌ها و بافت نرم او است که بر اثر از دست دادن آب بدن کاملا خشک شده است.

 براساس تحقیقات انجام گرفته مشخص شد مرد نمکی شماره چهار پسر جوانیست با موهای کوتاه خرمایی رنگ و گوشواره‌هایی از جنس نقره، که به هنگام مرگ 175 سانتی قد و 16 ساله بوده است. به همراه این جوان مومیایی شده اشیای جالب توجهی مانند چاقوی فلزی با دسته استخوانی که در غلافی چرمی به کمربند پارچه ای او بسته شده است. همچنین طناب‌های گیاهی، یک مهره کوچک با لعاب آبی، یک پیسوز سالم دود زده، 11 تکه سفال از دیگر اشیای همراه مرد نمکی شماره چهار است. مرد نمکی شماره چهار متعلق به دوره هخامنشیان با 2380 سال قدمت است.

پس از کشف مرد نمکی شماره 5 و طی چند فصل کاوش های باستان شناسی توسط باستان شناسان ایرانی و باستان شناسانی از دانشگاه بوخوم آلمان مشخص شد که همه مومیایی‌های مکشوفه از معدن نمک چهرآباد زنجان کارگران و معدن کارانی بودند که در نتیجه ریزش معدن و فرو ریختن دیواره‌ها ، سقف و تونل‌ها کشته و مدفون شده‌اند.

در حال حاضر به استثنای مومیایی نمکی شماره 1 که در موزه ملی ایران نگهداری می‌شود، بقیه اجساد و اشیای بدست آمده از معدن چهرآباد در موزه ذوالفقاری زنجان در شرایط مطلوب، تحت نظارت کارشناسان مربوط نگهداری می‌شوند.

انتهای پیام/