نوروز امسال در کردستان از نظر تنوع برنامه‌ها، متفاوت با سال گذشته بود، از تفاوت‌ها و چگونگی شکل‌گیری این برنامه‌ها برای ما بگویید.
همچنان که می‌دانید نوروز در مناطق کردنشین از نظر اجرا و نوع آن، با مناطق دیگر کشور متفاوت است و چون استان کردستان مرکزیت مناطق کردنشین محسوب می‌شود، بیشتر دیده می‌شود. در این چند سال به دنبال آن بودیم که آیین‌های متنوع و سنتی نوروز در مناطق کردنشین، به‌گونه‌ای برگزار شود که نمود و بازتاب شایسته‌ای داشته باشد و بتوان این مراسم را به‌عنوان جاذبه‌ای مهم برای استان تعریف کرد. یکی از برنامه‌های پیشنهادی این بود که برنامه شب نوروز سنندج در یک نقطه مشخص برگزار شود. این شیوه برگزاری آسیب‌های زیادی هم به دنبال داشت و نیروهای انتظامی، اورژانس و آتش‌نشانی باید به‌صورت جدی درگیر می‌شدند و وقت زیادی می‌گذاشتند. ما بیشتر با یک بحران مواجه بودیم تا یک سنت جشن و شاد! اما در جلساتی که در سال‌های پیش برای این منظور برگزار شد تعدادی از دوستان با این دیدگاه (برگزاری مراسم در یک مکان) موافق نبودند. تحلیل‌های خاص خود را داشتند، ازجمله در حوزه مدیریتی برنامه‌ها، که ممکن است مدیریت نشود و موجب سوءاستفاده برخی دیگر شود.
با توجه به اینکه موضوع گردشگری رویداد محور امروز در جهان پذیرفته شده و مهم است. کشورهای صاحب تجربه براساس همین اندیشه رویدادسازی می‌کنند. یعنی رویداد وجود ندارد، اما هر کشوری براساس پذیرش اجتماعی و فرهنگی خود، فستیوال، کارناوال، جشنواره‌ها و مسابقات فرهنگی و ورزشی خاصی برگزار می‌کند و در مدت‌زمان خاصی نگاه گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کنند. در دیار ما هم ممکن است رویدادی مثل نوروز یک رویداد عادی باشد، اما از راه برجسته و تبلیغاتی کردن آن. می‌تواند به پتانسیلی بزرگ و قابل‌اتکا برای جذب گردشگر، نه‌تنها در ایران بلکه خارج از کشور هم باشد. در کنار این رویداد محوری، در مناطق دیگر مانند اورامان و ژاورود، دمای هوا پیش از فرارسیدن اول فروردین بالا می‌رود و طبیعت زودهنگام بهاری خود را نشان می‌دهد. مردم هم طبق این تغییرات آب و هوایی به استقبال نوروز می‌روند و اسفندماه را «نوروزماه» می‌خوانند. به عبارتی با فرارسیدن اسفند، مردم به استقبال نوروز می‌روند و آیین‌های خاصی در روستاهای مختلف این مناطق برگزار می‌شود.
بحث دوم که مطرح شد، این بود که گاهی دو یا چند روستا هم‌زمان برنامه جشن نوروز را برگزار می‌کردند، بحث مدیریت این برنامه‌ها مطرح شد. علاوه بر منطقه ژاورود، آیین‌های مشابهی در اورامان برگزار می‌شد. در بحث گردشگری تقویم گردشگری بسیار مهم است.
برای اینکه یک گردشگر در جریان باشد که در چند ماه آینده چه برنامه‌ای و در کدام روستا برگزار می‌شود، تقویم زمان‌بندی برنامه‌های گردشگری لازم است. متأسفانه تاکنون برای برنامه‌های گردشگری و فرهنگی تقویم زمانی خاص نداشته‌ایم. بنابراین تصمیم گرفته شده که برای آینده در روستاها تقویم مشخص برای برنامه‌های نوروز داشته باشیم. امسال به لطف نگرش استاندار بومی کردستان حمایت بسیار زیادی از آیین‌های نوروزی کردستان شد. در جلسات متعددی که داشتیم، ما به این نتیجه رسیدیم که ستاد ویژه جشن‌های نوروزی در کردستان تشکیل شود. رئیس این ستاد استاندار است و مجموعاً 13 دستگاه عضو این ستاد بودند. این ستاد مصوبات زیادی داشت ازجمله اینکه تمام فرمانداران پای کار باشند و آیین‌های نوروزی در تمام شهرستان‌های استان برگزار شود. دستگاه‌های عضو این ستاد قرار شد حامی میراث‌فرهنگی و گردشگری باشند.
برگزاری مراسم اصلی در یک مکان، از مصوبات مهم ستاد بود در شهر سنندج که بزرگ‌ترین مکان برای تجمع مردم، استادیوم ورزشی 22 گولان است. روی همین مکان برای برگزاری مراسم نوروزی سنندج توافق کردیم. به نظر می‌رسد جمعیت حاضر در این مراسم بیش از 20 هزار نفر بود. این مراسم که از آرام‌ترین و منظم‌ترین آیین‌هایی بود که تاکنون برگزار شده است. هرچند نیروی انتظامی نظم محدوده و اطراف ورزشگاه را به عمده داشت اما حضورش در داخل ورزشگاه به حالت محسوس نبود و انتظامات مردمی، نظم مراسم را به عهده داشت. ما کوچک‌ترین اتفاق نگران‌کننده‌ای نداشتیم. این مراسم در اوج رضایت برگزار شد و بازتاب بسیار زیادی داشت از هم‌اکنون ما به فکر سال آینده هستیم که قطعاً گردشگران زیادی را به این مراسم می‌آیند و حتی خانواده‌هایی که ممکن است که امسال به خاطر نگرانی احتمالی از ترقه‌ها و پیامدهای آن به استادیوم نیامدند، قطعاً وقتی این مراسم منظم را دیدند سال آینده حضور خواهند داشت. ما باید برای حضور جمعیتی بیشتر در مراسم سال آینده برنامه‌ریزی کنیم.
برگزاری این آیین‌ها چه سودی برای گردشگران و مشخصاً هتل داری استان داشت؟
شخصاً که با هتلداران صحبت می‌کردم، می‌گفتند برخی مسافران که برای یک شب اتاق را رزرو کرده بودند، با دیدن جاذبههای گردشگری کردستان، رزرو را تا سه شب تمدید کرده‌اند. اگر مجموع این فاکتورها را در نظر بگیریم. به یک نتیجه می‌رسیم. اگر شاخصه‌های گردشگری و جاذبههای استان را تقسیم‌بندی کنیم، جاذبههای فرهنگی در رده اول جاذبههای طبیعی در ردیف دوم و جاذبههای تاریخی در ردیف سوم قرار می‌گیرند، چون گردشگرانی که به دنبال دیدن آثار تاریخی هستند از طرفی می‌توانند در خارج از فصل بهار بیایند ببینند و از طرفی تنوع آثار تاریخی در ایران چنان فراوان است که شاید کردستان برایشان در این حوزه اولویت اول نباشد.
اما از لحاظ فرهنگی و تنوع رنگ و زیبایی، به‌جرئت می‌گویم که هیچ استانی به پای کردستان نمی‌رسد. استان کردستان از نظر طبیعت هم، قطعاً جزو چند استان برتر کشور هستیم و از لحاظ طبیعت‌گردی، حرف برای گفتن داریم. همین شاخص‌ها باعث می‌شود که بگوییم که جاذبههای فرهنگی در کردستان می‌تواند جاذبه اول گردشگری کردستان برای داخل و خارج باشد.
شما شاخصه‌های سه‌گانه فرهنگی، طبیعی و تاریخی کردستان را مورداشاره قرار دادید. قطعاً می‌توان جاذبههای دیگری به این فهرست اضافه کرد اما بحث اساسی این است که چگونه می‌توان این جاذبههای بالقوه را به سرمایه‌های بالفعل تبدیل کرد و از این راه برای توسعه کردستان گرفت؟
جایی که گردشگران به آن روی می‌آورند، حتماً امکانات می‌خواهد. آمدن همین امکانات اولیه تولید ثروت می‌کند. گردشگری که به کردستان می‌آید، از مصرف یک بطری آب تا خرید صنایع‌دستی و غذا و اقامت همگی تولید پول می‌کنند. رویکردی که ما در میراث‌فرهنگی به دنبال آن هستیم، فعالیت بر روی سرمایه‌ها و پروژه‌های کوچک است. هتل 5 ستاره لاله را برای سال 98 هدف گزاری کرده‌ایم که تمام شود. هتل چهار ستاره شادی 2 را در دست ساخت داریم. همین‌طور در پارک کشاورز سنندج در حال ساخت هتل پنج ستاره دیگری هستیم. به‌عنوان مدیریت حوزه گردشگری عقیده ما این است که در وضعیت فعلی هتل‌هایی با ستاره‌های بالا، بیش از این توجیه ندارد. دو هتلی که ساخته می‌شود کفاف نیاز به این‌گونه هتل‌ها را می‌دهد دوستانی که قبلاً سرمایه‌گذاری کرده‌اند، مثل هتل پارسیان که خودِ سرمایه‌گذار دارای زنجیره هتل کشوری است، می‌خواهند در کنار هتل، بیمارستان هم احداث کنند و خودشان برای هتل- بیمارستان مشتری جذب کنند. بر این باوریم که گردشگر چه در زمینه طبیعی یا فرهنگی یا تاریخی، معمولاً از هتل‌های پرستاره استفاده نمی‌کند. چنین هتل‌هایی در جاهایی قابل توجیه است که بیشتر جنبه تفریحی غالب باشد اما چون ما از این شیوه گردشگری در کردستان بهره نبرده‌ایم. پیشنهاد ما این است که سرمایه‌گذاران گردشگری در سطحی سرمایه‌گذاری کنند که زودبازده باشد.
علاوه بر جاذبههای طبیعی، بحث روستاگردی مطرح است. پتانسیل کردستان را در این زمینه چگونه می‌بینید.
در کنار طبیعت‌گردی، ما جاذبه‌ای به‌عنوان روستاگردی داریم. روستاهای ما به‌عنوان بخشی از برند گردشگری در کردستان مطرح هستند. به همین خاطر بحث بوم‌گردی موردمطالعه و توجه ماست، در بوم‌گردی صاحب‌خانه در خانه خودش است و گردشگری که به این خانه می‌رود عملاً عضوی از این خانواده، برای مدت محدود، می‌شود. صاحب‌خانه او را با فرهنگ و رسوم منطقه آشنا می‌کند شخصی که به این روستا سفر می‌کند درواقع با زندگی روستانشینان آشنا می‌شود.
بوم‌گردی فقط صرف اقامت و خوابیدن و ترک روستا نیست. در سال 96 در روستای «دولاب» و گلین دو خانه به‌عنوان خانه ردی به مرحله بهره‌برداری رسیدند. در حال حاضر بیش از 20 موردتقاضا در این زمینه داریم و اشخاص زیادی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری هستند. البته این طرح نیاز به سرمایه‌گذاری کلان ندارد. خانه‌ای مناسب خریداری و مناسب‌سازی - مخصوصاً در زمینه سرویس بهداشتی و حمام- می‌شود و سپس به شیوه زندگی روستایی آماده می‌شود. وقتی گردشگری وارد چنین روستایی می‌شود. از تولیدات محلی، صنایع‌دستی و پوشش محلی، خریداری می‌کند. چنین گردشگرانی حتماً عامل توسعه اقتصاد محلی هستند.
به‌عنوان نمونه در حال حاضر روستای پالنگان به‌واسطه گردشگری، اقتصاد خود را شکوفا و توسعه‌یافته می‌بیند خود من اولین بار در سال 75، پالنگان را دیدم. یکی از فقیرترین روستاهای منطقه از نظر اقتصادی بود. معماری و تاریخ و طبیعت منطقه دست‌به‌دست هم دادند تا این روستا از بن‌بست و فقر اقتصادی رهایی پیدا کند.
توسعه زیرساخت‌ها و شکوفایی گردشگری در کردستان را تشریح کنید که قرار است چه اتفاقاتی در این زمینه انجام شود.
بخش مهمی از زیرساخت‌ها به جاده‌ها و راه‌های مواصلاتی مربوط می‌شود. جاده اصلی منطقه ژاورود، که مسیر کامیاران را به سروآباد و اورامان ارتباط می‌دهد، نقش حیاتی دارد. بخشی از روستاهای گردشگری و در این مسیر قرار دارند. روستایی مثل تنگیسر که در بحث نوروز یکی از برندهای اصلی کردستان است. جاده مناسب می‌خواهد. جاده مریوان به سنندج خوشبختانه موردتوجه دولت قرار دارد، توسعه آن برای گردشگری بسیار حائز اهمیت است. در زمینه دولتی حمایت‌های خوبی در حوزه پرداخت تسهیلات برای توسعه گردشگری صورت می‌گیرد. برخی از روستانشینان یا علاقه‌ای به دریافت وام ندارند، یا احتمالاً شناخت ندارند یا به زندگی معمولی عادت دارند و علاقه‌ای به تغییر ندارند.
نکته‌ای دیگر در خصوص زیرساخت‌ها این است که در بحث گردشگری کلان نباید فرودگاه سقز و راه‌آهن سنندج را فراموش کنیم، قطعاً تکمیل این دو پروژه که اکنون هم فعال هستند می‌تواند در توسعه گردشگری کردستان مؤثر باشد، فرودگاه سنندج پروازهای محدود دارد گاهی هم به دلیل شرایط جوی پروازها کنسل می‌شود.
از جاذبههای کردستان برای سرمایه‌گذاران بگویید.
کردستان از مناطق بکر ایران است. امروزه گردشگران به دنبال جاهایی هستند که سنتی بودن آن واقعی باشد. تصنعی نباشد. قهوه‌خانه‌های سنتی اصفهان و کاشان سنتی مصنوعی‌اند. اما در کردستان سنتی بودن طبیعی است چون بکر است، کردستان در زمینه گردشگری فرهنگی قطعات بهشت گردشگران و سرمایه‌گذاران است.
انتهای پیام/
