به گزارش میراث آریا به نقل از روابط‌عمومی موزه ملی قرآن کریم، کارگاه آموزشی «مفهوم نمادین نقش‌مایه‌های جانوری در هنر ایران باستان» از سلسله کارگاه‌های نمادشناسی هنر ایران باستان 2،  به سخنرانی ترنم نقوی پژوهشگر و دکترای نمادها و اسطوره های باستانی در موزه ملی قرآن کریم برگزارشد.

نقوی در این کارگاه گفت: «آثار هنری دوران ساسانی آخرین مرحله از هنر ایران باستان به شمار می روند، نقش های حیوانی در هنر ساسانی از لحاظ زیبایی ظاهری و مفاهیم نمادینی که دارند به عنوان شاخصه های مهم هنر ایران شناخته شده اند. در بررسی مقایسه ای هنر ماوراءالنهر، اشتراکات هنری این دو منطقه (ایران و ماوراءالنهر) کاملا چشمگیر است.»

او افزود: «در این میان، تقلید از نقش های مختلف ساسانی به ویژه نقش های حیوانی در هنر پارچه بافی این منطقه، بسیار معمول بوده است، چگونگی تبادل نقش های جانوری و دلایل ایجاد چنین اشتراکات هنری بین هنرمندان این مناطق، از پرسش های اصلی پژوهشگران است .»

نقوی عنوان کرد: «آثار هنری ایران که از راه های مختلف سیاسی، مذهبی، فرهنگی و تجاری به ماوراءالنهر آورده می شدند، اشتراکاتی را بین نقش ها و طرح ها ایجاد کرده اند. در این باره، اثبات تاثیر نقش مایه های حیوانی ساسانی بر هنر پارچه بافی ماوراءالنهر پس از بررسی ویژگی های ظاهری و مفاهیم نمادین آن ها در هنر ساسانی، با روشی توصیفی و شیوه های انتقال نقوش و دلایل وجود شباهت های هنری میان این دو منطقه با نگاهی تاریخی بررسی شده اند.»

او افزود: «همچنین، با مقایسه تطبیقی نمونه های به دست آمده و بیان وجوه اشتراک و افتراق آن ها چنین به دست آمد که این نقش مایه ها بیشتر از راه تجاری ابریشم به این مناطق آورده شدند و به دلیل اشتراکات مذهبی که میان ساکنان این نواحی و ایرانیان وجود داشت، مورد توجه قرار گرفتند. در نهایت، می توان گفت که نقش های به کار رفته بر پارچه های ماوراءالنهر با اندک تفاوتی مستقیما از روی نقش مایه های هنر ساسانی، تاثیر پذیرفته اند.»

این پژوهشگر با اشاره به  نقش سمبل های گیاهی و جانوری در آثار هنری ساسانی افزود: «اهمیت جانوران تزئین شده، گیاهان و نقش مایه های نمادین در هنر ساسانی موضوعی است که هنوز نیاز به اندیشه بیشتری دارد. هنرهای تزئینی ساسانی اغلب نمادهایی چون انارهای بالدار روی پایه ستون ها، جانورانی با ویژگی های عجیب از جمله جواهرات با نوارهای مواج که دور سر، گردن و بدنشان بسته شده است، و موجودات ترکیبی از جمله اسب بالدار و سگ پرنده  با دم طاووس، دارند.»

او در ادامه گفت: «مشخصه بارز سبک هنری ساسانی در هنرهای تزئینی، واحدهای تکی یا تکراری از نقوش مجزا یا یک جفت نقش روبرو یا پشت به پشت است. مشخصه دیگر آن حالت شاهانه، سبک بدن،  چشم درشت خمار طلایی و نیم رخ آراسته به یک جفت شاخ بزرگ خمیده است که به طرز با شکوهی از روبرو تصویر شده اند. این ویژگی ها به جانورانی اهلی تعلق دارند که در نوع خودشان بهترین هستند. جلوه مشابهی از شکوه شاهانه و وقار، مشخصه ی بارز نقش مایه اصلی نمونه های دیگر هنرهای تزئینی است که در کارگاه های ساسانی تولید شده اند.»

انتهای پیام/