به دلیل سفارش‌های متعدد باید روشی برای سرعت بخشی به بافت و جفتی بافی قالی ها ابداع می‌شد که این نیاز، منجر به مهارت نقشه خوانی شد. از طرفی نوجوانان و کودکان منطقه که در کار بافت مشارکت داشتند به دلیل نداشتن سواد نقشه‌خوانی باید روشی برای آموزش نقشه به آنان ابداع می‌شد، همچنین خوش‌آهنگ شدن و موزون بودن کلمات و اصوات می‌توانست در سرعت بخشی به یادگیری کودکان و حفظ سریع کلیدهای نقشه خوانی کمک کند، لذا استادکاران طراح و نقشه کش فرش سعی کردند تا حد امکان نسبت به شعرگونه شدن آن برای انتقال بهتر و به خاطر ماندن آن اقدام کنند.
به عمل خواندن نقشه قالی از روی نقشه شطرنجی رنگ آمیزی شده از سوی نقشه خوان یا اصطلاحاً استاد کار قالی برای جمعی از بافندگان عمل نقشه خوانی اطلاق می‌شود. هنر نقشه خوانی در اکثر نقاط ایران رایج بوده و است و هر ناحیه و منطقه‌ای با گویش و زبان ویژه خود این دانش و فن را انتقال می‌دهد.
این فن در جهت کمک به تولید انبوه در کارگاههای قالیبافی تجمیعی و کاهش هزینه های تهیه نقشه های متعدد بوده که بر پایه آموزش یک سری کلید واژه ها استوار است و می توان با کمک آنها نقشه قالی را بدون تصویر و فقط با شنیدن کلیدها و بیان رنگ های آنان توسط استاد بافنده، به بافنده ها منتقل نمود. این کلیدواژه ها دارای قابلیت های مختلف از جمله ترکیب با یکدیگر و یا جایگزینی هستند و در مواردی می‌توان از دو یا چند نوع کلید واژه برای انتقال یک یا چند گره استفاده کرد.
این فن و مهارت در مورخ 98/11/29 در فهرست میراث فرهنگی ناملموس کشور ثبت شد.
انتهای پیام/
