شهرستان کلات در استان خراسان رضوی از شرق به سرخس، از غرب به درگز، از شمال به کشور ترکمنستان و از جنوب به مشهد و چناران محدود شده است. کلات در میان رشته کوه هزار مسجد قرار گرفته و این رشته کوه از جانب جنوب غربی حائلی طبیعی است که این شهر را از مشهد و چناران جدا ساخته است. آب و هوای کلات معتدل کوهستانی است، باران های مستمر بهاری و پاییزی باعث سر سبزی دامنه ها و کوهپایه ها شده و گله داری و دامداری را در این منطقه رونق داده است. رودخانه پر آب ارچنگان و ایده لیک، لایین کهنه، ارتکند و دره قره سو از نواحی خوش آب و هوای کلات به شمار می روند.

کلات در لغت به معنی آبادی و زیستگاهی بر فراز کوه است. نخستین بار نام کلات در شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی در داستانهای حماسی فرود پسر سیاوش آمده است. در عصر سامانیان نیز کلات پناهگاه سرداران آن دوره از جمله ابوعلی سیمجور و فائق الخاصه بوده است و از دوران سلجوقی نشانه هایی مانند بند نادری بر جای مانده که اهمیت آن دشت را نشان می دهد. در دوران ایلخانان مغول کلات از اهمیت زیادی برخوردار بوده به طوری که تاسیسات دروازه ارغونشاه به دوران ایلخانی نسبت داده می شود. کلات در عصر تیمور در برابر حمله وی به سختی مقاومت نمود آن چنان که در کتب تاریخی آمده است تیمور چهارده بار به دژ کلات یورش برد و هر بار شکست خورد. اما بیش از همه دوره ها، در زمان افشاریان از اعتبار خاصی برخوردار شد و دلیل آن را باید در دیواره های طبیعی و دروازه های قابل کنترل آن دانست که کلات به عنوان محل سکونت نادر و ذخایر ارزشمند وی انتخاب شد.

قصر خورشید مهم ترین و زیبا ترین اثر تاریخی این شهرستان است قصر خورشید یک برج مقبره ی نیمه تمام است که در میانه شهر کلات واقع شده است. مسجد کبود گنبد، برج ارغونشاه، کتیبه نادری و بند نادری از دیگر آثار تاریخی این شهرستان است.

جمعیت شهرستان 36237 نفر است که 40 درصد از این جمعیت کرد، 30درصد ترک، 25درصد فارس و 5 درصد لک، عرب و ترکمن هستند که هریک از آنها از ایل ها و طوایف گوناگون تشکیل شده اند.

انتهای پیام/