شاید بتوان گفت اولین و مهمترین حوزه‌ای که با ورود هرگونه بیماری، نا امنی یا دیگر مشکلات متاثر و متضرر می‌شود، صنعت گردشگری است. این مساله شاید در شهر مقدس مشهد که بیش از۵۶ درصد کل هتل‌های کشور را داراست بیشترین اثر خود را گذاشته باشد و علاوه بر تبعات مستقیم و کوتاه مدت که شامل خالی ماندن و تعطیلی هتل‌ها و واحدهای اقامتی، بیکار شدن برخی پرسنل هتل یا مشاغل مرتبط با صنعت گردشگری و هتلداری، انبار شدن مواد غذایی خریداری شده برای ایام عید و ضررهای مالی شدید به علت لغو رزروها و قراردادها است، نتایج بلندمدت نقدینگی هتل‌ها و بسیاری از مسائل دیگر را نیز در پی خواهد داشت. آنچه در ادامه می‌خوانید، گزارشی است از روزهای کرونایی هتل‌های مشهد که میراث آریا خراسان رضوی به آن پرداخته است.
تعداد هتل‌های مشهد و حجم سرمایه آنها در برابر مشاغل دیگر رقم بسیار گزافی است
علیرضا سلمانی مدیر یکی از هتل‌های خیابان امام رضا(ع) مشهد دراین باره گفت: «زمستان از فصولی است که به طور کلی درصد اشغال هتل‌ها کم است، ولی ما در اواخر بهمن احساس کردیم که حجم مسافران ورودی‌مان به نسبت سنوات گذشته رو به کاهش است، ما هم مانند بسیاری از هتل‌های دیگر قبل از ابلاغیه رسمی سازمان جهانگردی و در تاریخ ۲۲ اسفند ماه، هتل را تعطیل کردیم.»
او افزود: «سال گذشته در همین برهه و تعطیلات عید نوروز که پیک ورود مسافر به مشهد است، برای ما بسیار خوب بود. به گونه‌ای که تمامی خریدهای سال قبل آن مانند مواد غذایی به مصرف رسید و دریافت ما جوابگوی بیشتر هزینه‌های هتل بود.»
مدیر این هتل در مشهد تصریح کرد: «پیک عید نوروز از زمان‌هایی است که چشم کلیه هتلداران به آن است و با توجه به آن برای بقیه سال برنامه‌ریزی می‌کنند که متاسفانه با اتفاقاتی که امسال برایمان رخ داد، این امید به طور کلی از دست رفت.»
سلمانی ادامه داد: «بازپرداخت تسهیلات بانکی برای تجهیز و ساخت، فاکتورهای پرداخت نشده برای ایام عید، هزینه‌های آب وبرق و عیدی و حقوق پرسنل هتل مبلغ چشم‌گیری است که ما متضرر شدیم. علاوه بر آن ما به ناچار پس از تعطیلی هتل مجبور به تعدیل برخی از نیروهایمان شده‌ایم تا بتوانند از قانون بیمه بیکاری استفاده کنند؛ ولی باز هم هزینه‌های بسیاری مانند تعمیر و نگهداری وسایل و تاسیسات هتل وجود دارد که حتی با بسته بودن مجموعه باید انجام بپذیرد.»
اوگفت: «اگر بیماری و تعطیلی هتل‌ها به درازا بکشد که بسیار محتمل است، با ارقامی بسیار فراتر و ضررهای بسیار مخرب‌تر مواجه خواهیم شد. امسال پس از عبور از پیک عید نوروزی وارد ماه رمضان می‌شویم که به خودی خود درصد اشغال پایینی دارد. پس از آن در اوایل تابستان اگر مدرسه‌ها بازگشایی شود، می‌توان گفت دیگر مسافری برای این مدت نخواهیم داشت. دوم این که با مشکلات اقتصادی پیش آمده برای مردم احتمالا مسافرت به انتهای لیست ملزومات مردم خواهد رفت و با بازگشایی مجدد درصد اشغال پایین خواهد بود. با این اوصاف باید پیک تابستان را نیز از دست رفته بدانیم.»
این مدیر هتل ادامه داد: «۶ ماهه دوم سال نیز در حالت عادی به علت بازگشایی مدارس، دانشگاه‌ها و سرد شدن هوا غیرپیک محسوب می‌شود و باید گفت که سال ۹۹ از دست رفته است.»
سلمانی اظهار کرد: «تعداد هتل‌های مشهد و حجم سرمایه آنها در برابر مشاغل دیگر رقم بسیار گزافی است. زیرا علاوه بر قیمت خود بنا که به تنهایی عدد بسیار بالایی است، تجهیزات هتل نیز کم از دیگر هزینه‌ها نداشته و بسیار گران قیمت هستند. نگهداری ساختمان و تجهیزات هزینه دارد؛ ولی هتل مانند سایر مشاغل کالایی خرید و فروش نمی‌کند و فقط با وجود مسافر و مهمان فعالیت کرده و هزینه‌های خود را تامین می‌کند.»
او بیان کرد: «یکی از دیگر مشکلات فعلی هتل‌ها این است که مانند بناها و املاک دیگر به علت فراوانی و کثرت زیاد در سطح شهر تغییر قیمت چندانی نسبت به سنوات گذشته نداشته و می‌توانم بگویم که از بحث ارزش افزوده نیز خارج شده‌اند. چه بسا که افراد زیادی از مالکان هتل‌ها آن را حتی به نصف قیمت کارشناسی به فروش گذاشتند، ولی خریداری ندارد. همچنین با وجود هتل‌های بیش از حد نسبت عرضه به تقاضا افزایش یافته که خود موجب رکود چرخه اقتصادی هتل‌ها شده است. البته در سالیان گذشته با ورود زائران عراقی، اندکی از این مشکل مرتفع شده بود ولی متاسفانه شیوع این بیماری خط بطلانی بر تمامی اتفاقات خوب سالیان پیش کشید.»
این هتلدار مشهدی گفت: «شهر مشهد مقدس به لطف وجود حرم مطهر امام رضا(ع) است که خوش درخشیده و چرخ شهر به گردش درآمده است. با تعطیلی حرم امام رضا(ع) و مردمی که غالبا برای زیارت امام رضا(ع) می‌آمدند، تمامی مشاغل مربوط به بحث زیارتی مانند آژانس‌های مسافرتی، مجتمع‌های تجاری و ... تعطیل شده‌است. به جد می‌گویم اگر فکری برای این صنعت اندیشیده نشود افراد و کسب و کارهای فراوانی ورشکست خواهند شد و امسال گردشگری خاموش خواهد شد.»
هتل مانند بنگاه اقتصادی است؛ هنگامی که درآمد نداشته باشد همه چیز روی زمین می‌ماند
همچنین فرشته موسوی دیگر هتلدار مشهدی در خصوص وضعیت حال حاضر هتل‌های مشهد گفت: «هتل‌های شهر مشهد معمولا مناسبتی فعالیت می‌کنند و هنگام مناسبت‌ها و فصل تابستان به پیک خود می‌رسند. شب عید هر سال نیز اوج تمامی این پیک‌هاست که با توجه به این شرایط آن را بدون مهمان گذراندیم.»
او افزود: «با توجه به شیوع بیماری ابتدا در قم و سپس در تهران و این مطلب که ما بیشتر مسافرانمان از آن قسمت‌ها هستند، ورودی مسافر ما به شدت کاهش پیدا کرد و تقریبا به ۳-۴ اتاق رسید. همچنین اوایل اسفندماه هنگامی که بیماری در حال شیوع بود تهیه وسایل ضدعفونی مقداری مارا اذیت کرد و ما با توجه به اولویت حفظ سلامت مهمانان و پرسنل تصمیم به تعطیلی هتل گرفتیم تا درگیری‌مان با بیماری به حداقل برسد.»
موسوی عنوان کرد: «هتل مانند یک بنگاه اقتصادی است، هنگامی که درآمدی نداشته باشد همه چیز اعم از خرج‌های هتل یا حقوق کارکنان روی زمین می‌ماند و متاسفانه در درازمدت باعث می‌شود تفکر مردم تا مدت‌ها شاید سال‌ها راجع به اجتماعات عوض شود. مسافری که به مشهد می‌آید می‌خواهد به حرم برود و زیارت کند و با توجه به اینکه اجتماع در حرم امری اجتناب ناپذیر است، فکر می‌کنم سفر به مشهد کاهش پیدا کند و به سختی انجام شود.»
او ادامه داد: «ما بسیار سعی کردیم که تعدیل نیرو نداشته باشیم و بسیار در تلاشیم تا منابع مالی جهت پرداخت حقوق پرسنل تامین کنیم؛ ولی این هم امر امکان پذیر نبود چون ما علاوه بر نیروهای ثابت، تعدادی نیروی فصلی نیز داشتیم.»
موسوی گفت: «اگر بخواهیم گسترده‌تر به این موضوع نگاه کنیم، از دیگر آسیب‌های این ماجرا موضوع تامین مواد شب عید بود؛ چراکه بسیاری از صنوف قبل عید آنها را تدارک دیده بودند و انتظار برگشت هزینه را با توجه به شلوغی عید داشتند. حالا با این اوضاع که هیچ درآمدی نبوده، سر رسید قراردادها نیز فرارسیده است. خود مجموعه هتل مبالغی را از مهمانان به عنوان پیش پرداخت دریافت کرده بوده که صرف خریدها و تجهیز هتل شد. با تعطیلی هتل، این مجموعه ملزم به بازگشت هزینه‌ای بود که خرج شده است و حالا بدهی‌ای روی دوش این واحد گذاشته شد.»
او عنوان کرد: «در فصل زمستان که درصد اشغال پایین است تمامی هزینه‌های ما اصطلاحا سربه سر می‌شد و ما منتظر ایام عید می‌ماندیم تا این کمی مسافر را جبران کنیم. اما الان به طور کل پیک عید، اعیاد رجب و شعبانیه و مسافرانش را از دست دادیم و دیگر قابل بازگشت نیست. برخی مسافران فقط ایام عید مهمان ما هستند و به دلایل مختلفی زمان‌های دیگر قادر به مسافرت نیستند.»
این مدیر هتل اضافه کرد: «همه هتل‌ها به نحوی از این داستان متضرر شدند. هر هتل رنج خاصی از مشتریانش را دارد. برای مثال مشتری ما هیچ وقت به خانه آپارتمان نمی‌رود و مشتری خانه آپارتمان هیچگاه به هتل ما نمی‌آید. از آنجا که بیماری کرونا بر اکثر مردم تاثیر گذاشته، هیچ مجموعه‌ای بی ضرر نبوده است؛ ولی به نظر می‌رسد ضرر این‌گونه واحدهای اقامتی در دوران پس از فروکش بیماری بیشتر باشد.»
موسوی یادآور شد: «در هر زمینه‌ای می‌شود به کاهش زیان‌های بیماری در جامعه کمک کرد، ولی دولت می‌تواند با تدابیری در بخش مالیات به کمک جامعه هتلداری بیاید یا وام‌هایی تخصیص دهد که البته داروی این مشکل نیست و فقط همانند مسکنی عمل می‌کند. همچنین دولت و نهادهای متولی امور گردشگری با بهبود شرایط سریع‌تر اعتماد مردم را جلب کنند تا مردم اطمینان یابند که می‌توانند سفری ایمن داشته باشند.»
از بحران نقدینگی تا بیکاری پرسنل هتل‌ها
همچنین علیرضا رامش مدیر یکی از هتل‌های پنج‌ستاره مشهد در رابطه با اثر این بحران بر هتلداری گفت: «بحران کرونا تقریبا از اوایل اسفندماه ۹۸ شروع شد و ما دیگر پذیرش مهمان نداشتیم و به همان علت کلیه مهمان‌ها رزرو خود را کنسل کردند و عملا با توجه به نبود مهمان ما مجبور به تعطیلی هتل در تاریخ ۱۰ اسفند شدیم.»
وی عنوان کرد: «متاسفانه ما با بحران نقدینگی مواجه شدیم و کنسل شدن رزرواسیون‌ها موجب شد ما کلیه نقدینگی خود را به مهمانان عودت دهیم. از دیگر ضررهای بحران کرونا بیکار شدن برخی پرسنل هتل، کنسل شدن قراردادها بوده است. همچنین ما یکسری بازاریابی‌ها و برنامه‌ریزی‌ها برای طول سال مانند ایام عید و ماه مبارک رمضان و تابستان داشتیم و هنوز مشخص نیست این مساله چه زمانی مرتفع شده و شرایط عادی خواهد شد و مسافر زیارت را در لیست برنامه‌اش قرار دهد. اگر این روند ادامه پیدا کند مشکلات جدی‌تری مانند بیکاری وسیع افراد داخل چرخه اقتصادی را به همراه خواهد داشت که مسلما شهر و کشور از آن آسیب می‌بیند.»
رامش ادامه داد: «در حال حاضر حرم مطهر رضوی، ترددهای بین استانی، پروازها وآژانس‌های مسافرتی تعطیل هستند و اگر ما حتی اجازه پذیرش پیدا کنیم، مشخص نیست که مسافری وارد مشهد می‌شود یا نه.»
این هتلدار مشهدی عنوان کرد: «ما قبل بهمن نیز یک سری خریدهایی انجام داده‌ایم و اسفند ماه سررسید پولش بوده که برای پرداخت آن دچار مشکل شده‌ایم. هزینه تعمیر و نگهداری هتل نیز بسیار زیاد است ولی موقعی که هتل مشغول به فعالیت باشد می‌تواند این هزینه‌ها را پرداخت کند؛ در غیر این صورت این هزینه‌ها روی هم انباشته خواهد شد. دیگر هزینه‌ها شامل مالیات شده که البته الان که مهمانی نداریم مالیاتی بر آن نیست ولی سررسید مالیات‌های قبلی فرا رسیده؛ در صورتی که درآمدی وجود ندارد.»
او ادامه داد: «فرض کنیم اجازه بازگشایی به هتل‌ها داده شود، ولی مسافری وارد مشهد نشود یا وارد شود و سهم هتل ما ۵ اتاق بشود. ما به نسبت همان ۵ اتاق مجبوریم پرسنل را به کار بگیریم، رستوران فعال شود، انرژی بیشتری مصرف شود. این امر اصلا به صرفه نیست؛ کما اینکه ضرر بیشتری تحمیل خواهد کرد.»
هتل‌ها برای چند سال از برخی معافیت‌ها برخوردار شوند
رامش تصریح کرد: «در مجموع با اینکه طی سال‌های اخیر رکودی در مسافر داشتیم، اشباع مشهد از لحاظ هتل‌ها، مهمان‌پذیرها و هتل آپارتمان‌ها نیز بی‌تاثیر نبوده است. دیگر اثر اشباع هتل سرشکن شدن قیمت‌هاست به طوری که رنج بیشتری از مسافران را می‌تواند به خود اختصاص دهد. مشکل کرونا نیز مزید بر علت شد.»
او افزود: «در این برهه دولت نباید از هیچ مساعدتی مانند رفع مشکل حقوق کارکنان تا فراهم کردن تسهیلاتی مانند حق بیمه کارفرماها و عوارض شهرداری و بخشودگی‌ها دریغ کند و به نظر من بهتر است هتل‌ها تا چند سال از برخی معافیت‌ها برخوردار شوند. وقتی اقتصاد هتل پا بگیرد چرخه اقتصاد شهر و کشور رونق می‌گیرد. اگر این اتفاقات صورت نگیرد، نه تنها رونقی ایجاد نمی‌شود، بلکه با شدت بیشتری به زمین خواهد خورد.»
درآمد از دست رفته اشغال هتل‌ها، در سال ۹۹ قابل بازگشت نیست
حسین مرادی دیگر هتلدار مشهدی در خیابان امام رضا(ع) نیز گفت: «به علت نزدیکی با حرم مطهر رضوی این هتل همیشه از درصد اشغال بالایی برخوردار بود. ما به طور معمول سنوات گذشته در ماه اسفند ۸۰ درصد، فروردین ماه 85 درصد و اردیبهشت75 درصد اشغال داشته و میانگین ما 90 درصد بوده است. امسال نیز ما حسب نظر وزارت میراث فرهنگی و دستوراتی که صادر شد، از تاریخ ۱۰ اسفندماه اقدام کردیم و هتل تعطیل شد. البته ما از ۲۰ بهمن ۹۸ تقریبا مهمان نداشتیم و نهایت اشغال ما ۳-۴ اتاق بود. نگهداری ۹۰ نفر پرسنل نیز با توجه به این تعداد اتاق به صرفه نبود.»
او درباره خسارات وارده ناشی از بحران کرونا افزود: «اگر بخواهیم به جهت ریالی به داستان نگاه کنیم، ما در این سه ماه مبلغی حدود یک میلیارد تومان انتفاع را از دست دادیم و هزینه روی دوش هتل گذاشته شد. این مبلغ شامل پرداخت فاکتورهای خرید، حقوق پرسنل، تعمیر نگهداری و هزینه‌های انرژی هتل بود که هیچگونه بهره‌برداری نداشت. متاسفانه باید گفت بحران این بیماری حدود ۹۰ نفر را از کار بیکار کرد و درحال حاضر فقط چند نگهبان و مسئول تاسیسات مشغول فعالیت هستند.»
مرادی ادامه داد: «شهر مشهد حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد اشغال هتل‌هایش مربوط به مهمانان خارجی است. با این اتفاق بعید می‌دانم حداقل در سال ۹۹ این درصد قابل برگشت باشد. خود این مقدار درصد بسیار بالایی از درآمد بود که از دست رفت.»
افت درآمد مردم موضوع سفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد
این مدیر هتل گفت: «از دیگر تاثیرات ورود این بیماری به کشور افت شدید درآمد قشر زیادی از جامعه(کاسب‌ها و کارگران) بود. این باعث می‌شود موضوع سفر که آخرین محصول سبد خانوار است، حتما تحث تاثیر قرار بگیرد. تا زمانی که بازار به شرایط نرمال برسد حداقل سه ماه زمان لازم است.»
او خاطرنشان کرد: «از دیگر ضررها می‌توان به بحث نقدینگی اشاره کرد. ما برای این که بتوانیم مهمانان نوروزی را به درستی پذیرایی کنیم قبل سال نو انبارها و سردخانه‌ها را تکمیل کردیم و با توجه به تصور من از تورم، مقداری خرید بیشتری انجام دادم. این امر مقدار زیادی از نقدینگی ما را گرفت و تا شرایط به حالت نرمال برسد، ما حجم زیادی از این مواد را از دست می‌دهیم. زیرا این مواد تاریخ انقضای خاصی دارند. قبل از عید ما یک وانت مواد تاریخ گذشته داشتیم و احتمالا تا هتل راه بیفتد دوتای دیگر هم از دست می‌دهیم.»
مرادی تصریح کرد: «از فاصله‌ای که مهمان اتاق رزرو می‌کند تا روزی که وارد می‌شود، در فصول مختلف متغیر است ولی بین یک تا سه ماه طول می‌کشد. برای مثال رزرو عید موقع بهمن یا دی‌ماه انجام شده است. با ورود بیماری به کشور تمامی این رزروها کنسل شد و پول باید به حساب آنها برگشت داده می‌شد. متاسفانه ما روی حساب این پول خرید انجام داده بودیم و برای بازگشت پول به مشکلات جدی برخورد کردیم.»
حل مشکل نقدینگی هتل‌ها حداقل دو سال به طول می‌انجامد
وی عنوان کرد: «از طرف دیگر به واسطه قرنطینه هیچ کدام از بدهکاران ما پول خود را نتوانستند پرداخت کنند با آنها که تماس می‌گرفتیم می‌گفتند ما هم هیج درآمدی نداریم. به عقیده من حداقل دو سال طول می‌کشد تا مشکل نقدینگی هتل‌ها برطرف شود.»
این مدیر هتل افزود: «به تصور من اگر مشکل بیماری مرتفع شود، میهمانان شهر مشهد بازخواهند گشت؛ ولی شیب برگشت بسیار کند خواهد بود. اگر اول اردیبهشت‌ماه هتل‌ها بازگشایی شود پیش‌بینی من حدود ۲۰ درصد اشغال برای این ماه خواهد بود. البته اگر اول اردیبهشت بازگشایی شود و به تبع آن آژانس‌های مسافرتی وگردشگری، راه‌آهن و هواپیمایی نیز شروع به کار کنند. اگر به همین شیب پیش رود، باز هم در بهترین حالت نسبت به سنوات قبل بسیار پایین‌تر خواهد بود.»
مرادی در خصوص تسهیلات و حمایت‌های دولت از بخش گردشگری گفت: «زمزمه‌هایی از پرداخت تسهیلات با بهره ۱۲ درصد وجود دارد، البته شرط گذاشته شده که هیچ یک از پرسنل از کار بیکار نشوند و آنها را برای استفاده از بیمه بیکاری معرفی نکنید. ما خود نیز می‌دانیم این بیماری خسارات سنگینی را بر دوش دولت گذاشته است و جبران همه خسارات بسیار مشکل است. اما یک راهکار مفیدی که وجود دارد این است که دولت به جای پرداخت تسهیلات یا پول شرایطی را برای پرداخت مالیات یا بیمه بیندیشد. برای مثال بگوید من می‌توانم 10 درصد خسارات را پرداخت کنم به این شکل که به این مقدار اعتبار را برای شما در اداره مالیات تخصیص می‌دهم تا با رسید موعد پرداخت از این اعتبار استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که ناگهان هزینه سنگین متحمل نشده و آفت‌های تزریق ناگهانی پول در جامعه نیز از بین برود.»
مشکل بیکاری پرسنل، ضربه سنگینی به اعتماد نیروی انسانی وارد می‌کند
مجتبی احمدی دیگر هتلدار مشهدی نیز اظهار کرد: «از اول اسفندماه ۹۸ که کرونا اعلام شد مردم هنوز گرم بودند و کاهش مسافر ما از هفته دوم اسفند شروع شد و ما عملا از ۱۰ اسفند مسافری نداشتیم تا انتهای سال که با ابلاغ بخشنامه‌ای اعلام شد که هتل‌ها و مراکز اقامتی اجازه پذیرش مهمان را تا پایان تعطیلات نوروز ندارند و ما هم در همان تاریخ هتل را تعطیل کردیم. ضمن این که با پایان یافتن تعطیلات نوروزی نیز هم چنان اجازه پذیرش مسافر وجود ندارد و تصمیم‌گیری راجع‌به این موضوع نشده است.»
احمدی گفت: «متاسفانه مورد دیگری که هتل‌ها را بسیار اذیت کرد، این بود که بیشتر هتل‌ها قبل از این ایام برحسب تجربه و با توجه به دریافتی خود از مهمانان هزینه‌هایی مانند تجهیز هتل، خریداری مواد غذایی و ... را انجام داده‌اند تا با پذیرش مسافر در عید و تابستان این هزینه تامین شود. از طرفی در حال حاضر هتل‌ها نمی‌دانند با سرمایه انسانی خود چه کار کنند. این پرسنلی که در برخی هتل‌ها از کار بیکار شده‌اند، نتیجه حداقل پنج تا ۱۰ سال آموزش بوده‌اند. یا باید به نیرو متعهد ماند و حقوقش را پرداخت یا قطع همکاری کرد. این مشکل ضربه‌های سنگینی به اعتماد نیروی انسانی وارد می‌کند.»
این مدیر هتل خاطرنشان کرد: «تاریخ مواد غذایی بسیاری در حال منقضی شدن است و هیچ شرکتی پاسخگوی آن نیست. برخی شرکت‌ها بودند که اگر تاریخ انقضای محصولی می‌گذشت آن را دریافت می‌کردند ولی الان خود آنها هم چون فروشی ندارند قادر به این کار نیستند. البته سیستم کاری ما به گونه‌ای بود که خرید زیادی انجام نمی‌دهیم و مواد غذایی را به طور هفتگی تدارک می‌بینیم و این مساله آنچنان گریبان‌گیر ما نشد. البته جا دارد از مدیران موسسه خودمان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکر کنیم که به کارمندان خود متعهد ماندند و ما توانستیم تمامی حقوق پرسنل را پرداخت کنیم.»
وی اظهار کرد: «تعداد زیادی از مالکان و صاحبان این صنعت طی سال‌ها از این حوزه منتفع شدند و این بهره‌وری قطعا نتیجه تلاش نیروی انسانی که در این مجموعه‌ها فعالیت می‌کردند، بوده است. به نظر من می‌شد که در مقابل کارمندانشان مسئولیت‌پذیرانه‌تر فعالیت کنند و حداقل از موادی که داخل انبار داشتند برای این افراد بسته‌های حمایتی و کمکی تهیه کنند یا درصد کمتری از حقوق را پرداخت، ولی نیرو را حفظ کنند.»
احمدی تصریح کرد: «چیزی که ما را اندکی امیدوار می‌کند این است که ما احساس می‌کنیم به محض اینکه این بحران فروکش کند و جامعه به شرایط عادی برگردد مردم سفرهای خود را کنسل نمی‌کنند و فقط به تعویق انداخته‌اند. حتی ممکن است با ازدحامی روبه‌رو شویم که ان‌شاءالله اندکی از مشکل رکود حال حاضر را جبران کند.»
وام‌های بهره‌دار به منظور تسهیلات از سوی دولت ممکن است موجب ضرر باشد
وی در خصوص تسهیلات و حمایت‌های دولت گفت: «ما فعلا تسهیلاتی از جانب دولت دریافت نکرده‌ایم ولی طبق قولی که معاون اقصادی رئیس جمهور داده‌اند مراکزی که با دستور دولت تعطیل شده‌اند به ازای نیروهایی که در ماه‌های ۹، ۱۰ و ۱۱ برای آنها لیست بیمه رد شده‌است، نفری۱۶ میلیون تومان با سقف ۶۴۰ میلیون تومان تسهیلات با سود ۱۲درصد دریافت کنند. البته واقعا این مبالغ دردی را دوا نخواهد کرد چه بسا که وام‌های بهره‌دار بیشتر باعث ضرر خواهند شد.»
این هتلدار مشهدی عنوان کرد: «خونی که در رگ این شهر جریان دارد به واسطه حضور مضجع شریف امام رضا(ع) در این شهر است. اگر قرار باشد هتل‌ها بازگشایی شود و حرم مطهر رضوی همچنان بسته باشد، اتفاقی نمی‌افتد و نبود مسافر ادامه پیدا می‌کند.»
وی یادآور شد: «از راهکارهای مفید برای حل این بحران کمک‌های بلاعوض به این مجموعه‌هاست. همچنین باید تسهیلاتی به مردم داده شود که با استفاده از این تسهیلات سفر و از لحاظ روحی خورد را ریکاوری کنند. یا معافیت‌های مالیاتی در نظر گرفته شود. این امور شاید بتواند حوزه گردشگری را احیا کند.»
مشهد با دارا بودن ۵۶ درصد کل هتل‌های کشور قطب گردشگری است
محمدرضا وزیری دیگر مالک و مدیر هتل در مشهد بیان کرد: «اولین خبری که از ویروس کرونا در قم رسید حدودا اول اسفند بود که طی چند روز بعد هتل‌ها ریزش مهمان شدیدی داشتند و رزروهای روز، هفته و ماه آینده کنسل می‌شد. این کنسلی تا رزروهای دوماه گذشته پیش رفت زیرا به علت پیش‌فروش بلیت‌ها هتل‌ها از آن موقع رزروها را شروع می‌کنند. خود تعطیلات عید نیز از لحاظ قیمتی مبالغ بالایی بود که کنسلی آن هزینه‌های سنگینی بر دوش مدیران هتل گذاشت.»
بازرس هیئت مدیره جامعه حرفه‌ای هتلداران خراسان رضوی ادامه داد: «درکنار این داستان، قیمت اتاق‌ها در ایام عید گران‌تر نمی‌شود بلکه تعرفه‌ای دارد و هتل‌ها روی این تعرفه در ایام مختلف تخفیف‌هایی می‌دهند. در ایام عید و پیک مسافر این تخفیف‌ها به حداقل می‌رسد.»
وی بیان کرد: «هتل بین ۱۰ تا ۱۵ اسفند ۹۸ رو به تعطیلی کامل رفت ولی با توجه به اینکه هنوز تعدادی مهمان داشتیم نمی‌توانستیم کامل تعطیل کنیم و پرسنل را کاهش دادیم. به طوری که از حدود ۵۴ نفر فقط چهار یا پنج نفر ماندند. البته ما کسی را اخراج یا تسویه حساب نکردیم. بیشتر این نیروها ۲۰ سال یا بیشتر در این هتل فعالیت داشته‌اند و بیمه برای آنها رد می‌شده است. ما هم لیست افراد را برای بیمه بیکاری دادیم تا بتوانند از آن استفاده کنند. در کنار آن تا جایی که توانستیم از موجودی انبار برای کارکنان تدارک دیدیم تا از آن استفاده کنند.»
این هتلدار مشهدی گفت: «مشهد با دارا بودن ۵۶ درصد کل هتل‌های کشور قطب گردشگری کشور است. عوامل بسیار زیادی دست به دست هم داده تا هتل‌های زیادی در شهر مشهد ساخته شود. همچنین ارزان‌ترین شهر هم هست و فضا بسیار رقابتی‌ست.»
تا به طور کامل از امنیت میهمانمان مطمئن نباشیم، بازگشایی نمی‌کنیم
وی افزود: «ذات هتلداری در تمام دنیا به خصوص در بین ایرانیان مهمان‌نواز، خدمت است. از مهمترین فاکتورهای ایجاد خدمت وجود امنیت برای مهمان است. حالا در نظر بگیرید که این بیماری امنیت مهمان را به مخاطره انداخته است. پس من هتلدار تا به طور کامل از امنیت مهمانم و نیروی انسانی مطمئن نباشم بازگشایی نمی‌کنم. اعتبار یک هتل به مهمان نوازی درست و صحیح است. بیش از ۹۰ تا ۹۵ درصد خدمات به منابع انسانی بازمی‌گردد. هر هتلی که نیروهایش راضی باشند مهمان هم راضی است.»
وزیری افزود: «صرفه اقتصادی بازگشایی هتل نیز مساله دیگری است که مربوط به دیدگاه بازاریابی می‌شود. من در وهله اول به سلامت و امنیت مهمانان و کارکنانم فکر می‌کنم.»
وی افزود: «پس از بازگشایی نیز باید تدابیری اندیشیده شود برای مثال صبحانه و ناهار سلف سرویس را باید شخصی‌سازی کرد همین‌طور بحث ضدعفونی شدیدتر اعمال شود. اگر قرار است بازگشایی انجام شود به طور پلکانی انجام شود تا فاصله اجتماعی نیز به درستی رعایت شود. همه این‌ها هزینه‌بردار است ولی باعث رضایت مشتری می‌شود.»
هر هتل باید بودجه و برنامه‌ای برای شرایط بحران داشته باشد
وزیری گفت: «هتل صنعت بسیار آسیب‌پذیری است و اولین حوزه متاثر از یک اتفاق، گردشگری یا هتلداری است. به این خاطر هر هتل باید همیشه بودجه و برنامه‌ای برای این شرایط داشته باشد.»
وی ادامه داد: «ایران جزء ۱۰ کشور برتر گردشگری دنیاست و ما در کشورمان آن‌قدر تنوع مکان‌ها، غذا، آب‌و هوا و فرهنگ داریم که اگر واقعا به گردشگری رسیده شود دیگر به فروش نفت نیازی نخواهیم داشت. ضمن این که در چند سال گذشته اتفاقات خوبی در حال رخ دادن بود و درصد گردشگران چینی در کشور رو به افزایش می‌رفت.»
وزیری خاطرنشان کرد: «در دیگر کشورها از متولیان امر گردشگری حمایت‌های عجیبی صورت می‌پذیرد. در کشور فرانسه که از کشورهای برتر گردشگری دنیا است قانونی وجود دارد که هر قانونی که تصویب می‌شود اگر مغایر قانونی در صنعت گردشگری است، آن قانون باید اصلاح شود. به نظر من در کشور ما نیز باید این طرح به صورت پایلوت اجرا شود.»
تبلیغات باید چند ده برابر شود
وی گفت: « تبلیغات باید چند ده برابر شود. در سالیان گذشته دولت از برخی اینفلوئنسرها دعوت کرد تا به طور رایگان از ایران بازدید کنند. این خود به تبلیغ گردشگری ایران بسیار کمک شایانی کرد.»
این هتلدار مشهدی ادامه داد: «حمایت از نیروی انسانی نیز باید صورت بپذیرد تا هتل‌ها بتوانند کارکنان خود را حفظ کنند زیرا علاوه بر اینکه این بیکاری ضربه روحی شدیدی به این فرد وارد می‌کند، برای این نیرو بسیار هزینه شده و کاملا با ساختار هتل، مشتریان و هتلداری آشناست و یافتن چنین فردی بسیار دشوار است. در دنیا کسی در صنعت هتلداری موفق است که توانسته عزت نفس را هم به مشتریان و هم به پرسنلش بدهد.»
به نظر می‌رسد تجربه زیسته صاحبان هتل‌ها و تاسیسات گردشگری در دوران شیوع کرونا، بتواند در آینده خلاءهای مدیریت بحران و البته مدیریت ریسک در گردشگری، این صنعت شکننده و در اصطلاح «شیشه‌ای» را برای متولیان سفر کشور، دست‌اندرکاران و سیاست‌گذاران امر و نیز صاحبان کسب‌وکارهایی که به نحوی خانواده گردشگری را تشکیل داده‌اند، پر کند. بسیاری از صاحب‌نظران حوزه گردشگری تاکید بر نیازمندی‌هایی در زمینه آموزش مدیریت بحران برای کسب‌وکارهای گردشگری در جهت فعالیت‌هایی چون امکان تغییر فوری کاربری در زمان بحران و غیره و از طرفی حمایت‌های بخش دولتی برای اعطاء تسهیلات مناسب دارند تا بتوان با توانی بیشتر، تاب‌آوری گردشگری را در زمان بحران در سطحی مطلوب حفظ کرد.
آنچه مسلم است این که بحران کرونا ضرر و زیان سنگین و طولانی‌مدتی بر بدنه صنعت گردشگری مشهد و خراسان رضوی وارد می‌آورد. بدیهی است تا بازگشت شرایط به حالت عادی و جلب اعتماد دوباره مردم برای مسافرت و استفاده از هتل، زمان طولانی در پیش است که مدیریت آن نیازمند تدابیر جدی، سریع و موثر مسوولان برای احیاء دوباره این صنعت خواهد بود.
انتهای پیام/
